Του Αλκη Καλλιαντζίδη, Οικονομολόγου, [email protected], www.kalkis.eu
Την «ευγένεια» έκφρασης του Ερντογάν και των αυλικών του την ακούμε κάθε μέρα, ως γείτονές του, και την έχουμε αφομοιώσει. Προσωπικά με διασκεδάζει. Όποιος έχει άλλη άποψη από τον Σελίμ πασά στο εσωτερικό της Τουρκίας φυλακίζεται, ενώ στο εξωτερικό, επειδή δεν μπορεί να φυλακιστεί, καθυβρίζεται 
και απειλείται συνήθως με εκφράσεις χαμαιτυπείου όπως οι παραπάνω που προκύπτουν από το ρεπορτάζ της πάντα έγκυρης ανταποκρίτριας στην Κωνσταντινούπολη της εφημερίδας Le Monde Marie Jégo στις 12-10-2020 με τίτλο : «Ο Εμμανουήλ Μακρόν, ο {ισλαμιστικός αποσχισμός} και οι συσπάσεις της Τουρκίας» (Emmanuel Macron, « le séparatisme islamiste » et les crispations de la Turquie). Μετά τις ζωηρές εντάσεις μεταξύ του Παρισιού και της Άγκυρας σχετικά με τον πόλεμο στη Λιβύη ή την κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο, η ομιλία του Γάλλου προέδρου για την κοσμικότητα και η διαπίστωσή του για «ένα Ισλάμ σε κρίση» εκνεύρισε τον Τούρκο ομόλογό του, συνοψίζει η Marie Jégo.
Μετά την τηλεφωνική συνομιλία της 22ας Σεπτεμβρίου 2020 μεταξύ του προεδρικού μεγάρου Elysée και του τουρκικού προεδρικού παλατιού, μια συνομιλία που διήρκεσε περισσότερο από μία ώρα για τα θέματα που ενοχλούν, δηλαδή την Ανατολική Μεσόγειο, τη Λιβύη, τη Συρία, φανταζόμασταν, γράφει αφελώς η Marie Jégo και συγγνώμη, τον Ερντογάν να επιστρέφει σε καλύτερα συναισθήματα απέναντι στον Γάλλο ομόλογό του Μακρόν.
«Ενώ συμφωνήσαμε να βελτιώσουμε τις σχέσεις μας και τον διάλογό μας πριν από μια εβδομάδα ή δέκα ημέρες, δείτε πόσο γρήγορα το ξέχασε! Το γεγονός ότι έκανε αυτές τις παρατηρήσεις αμέσως μετά [το τηλεφώνημα] λέει πολλά για τον σεβασμό που πρέπει να του δείξουμε», άστραψε και βρόντηξε ο Τούρκος αρχηγός κράτους κατά την τελετή που οργανώθηκε προς τιμή των ιμάμηδων και των μουφτήδων στο μέγαρο Bestepe στην Άγκυρα,
την Τρίτη 6 Οκτωβρίου 2020.
Οι εν λόγω εκφράσεις είναι αυτές που ο πρόεδρος Macron είπε λίγες μέρες νωρίτερα κατά τη διάρκεια ομιλίας του στο Les Mureaux, στις Yvelines, για να ανακοινώσει το νομοσχέδιο που στοχεύει στην υπεράσπιση της κοσμικότητας και των αξιών της Γαλλικής Δημοκρατίας, που απειλούνται από τον «Ισλαμιστικό αποσχισμό».
«Καθαρή προβοκάτσια» για τον Ερντογάν
Η κύρια διαπίστωσή του, «το Ισλάμ βρίσκεται σε κρίση», εξόργισε ιδιαίτερα τον Ερντογάν, ο οποίος εμφανίζεται ως ο παγκόσμιος υπερασπιστής των καταπιεσμένων Σουνιτών Μουσουλμάνων. «Είναι μια καθαρή προβοκάτσια», δήλωσε, θεωρώντας ότι «το να μιλάει για δόμηση του Ισλάμ είναι κατάχρηση εξουσίας και ατέλεια για έναν Γάλλο αρχηγό κράτους». Τέλος, το τερμάτισε λέγοντας : «Ποιος είσαι εσύ που θα μιλήσεις για τη δόμηση του Ισλάμ;». Μα έχω ξαναγράψει στις στήλες των Ανιχνεύσεων ότι η Γαλλία έχει σήμερα (με αυξητική τάση) πάνω από 5.000.000 Γάλλους υπηκόους μουσουλμανικής θρησκείας, διαφόρων τάσεων. Θα πάρει την άδεια από τον Σελίμ πασά για το τι θα κάνει με αυτούς ; Αν θεωρεί ότι απειλείται η συνοχή από τον «αποσχισμό» της γαλλικής κοινωνίας που περιλαμβάνει και αυτούς, και τους καθολικούς, και τους προτεστάντες, και τους Εβραίους, και τους Αρμένιους, και τους μη πιστεύοντες ;
Πρέπει να ειπωθεί ότι ο Γάλλος πρόεδρος αντιτίθεται συχνά στον Ερντογάν τον τελευταίο καιρό, είτε πρόκειται για τον πόλεμο στη Λιβύη, τις εντάσεις στη Μεσόγειο ή τις συγκρούσεις στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ, την αμφισβητούμενη περιοχή μεταξύ της Αρμενίας και του Αζερμπαϊτζάν.
Στρατευμένα σε μια ενεργητική δυσφήμιση του Γάλλου προέδρου, τα τουρκικά φιλοκυβερνητικά μέσα ενημέρωσης δεν μασάνε τις ανακοινώσεις τους. «Ο Macron κηρύσσει τον πόλεμο στο Ισλάμ!», έλεγε το «οκτάστηλο» της καθημερινής εφημερίδας Yeni Safak της 3ης Οκτωβρίου 2020. Η εφημερίδα πιστεύει ότι «ο Macron έχει χάσει την εμπιστοσύνη της κοινής του γνώμης», εξ ου και η απόφασή του να ακολουθήσει τον δρόμο «των νεοναζί και της ακροδεξιάς στη Γαλλία».
Στην πραγματικότητα, ορισμένες πτυχές του γαλλικού νομοσχεδίου για την ενδυνάμωση της κοσμικότητας απογοητεύουν έντονα την Άγκυρα, ιδίως εκείνη που προβλέπει την ενίσχυση του ελέγχου της χρηματοδότησης των τζαμιών και που δεν δέχεται πλέον στη Γαλλία την αποστολή ιμάμηδων και ιεροκηρύκων, προερχομένων από το εξωτερικό. Η Τουρκία είναι η δύναμη εκείνη που έχει επενδύσει τα περισσότερα στη διαχείριση της μουσουλμανικής λατρείας στη Γαλλία, καθώς στέλνει από μόνη της τους μισούς από τους 300 ιμάμηδες που αποσπώνται από πολλές ξένες χώρες, όπως το Μαρόκο και η Αλγερία.
Πλειοψηφούσα θρησκεία στην Τουρκία, το Σουνιτικό Ισλάμ έχει αποκτήσει ορατότητα στη δημόσια αρένα υπό την ηγεσία του Ερντογάν, ο οποίος δεν χάνει ποτέ την ευκαιρία να επιδείξει την θρησκοληψία του. Στο τιμόνι της χώρας από το 2002, ο άντρας και το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) έχουν καταστήσει τη θρησκεία το σημαντικότερο μέσο για την κατάκτηση και διατήρηση της εξουσίας τους.
Η Κοσμικότητα στην Τουρκία ήταν μόνο επί χάρτου
Αν και κατοχυρώνεται στο τουρκικό Σύνταγμα, η κοσμικότητα – στην πραγματικότητα ένας αυξημένος 
έλεγχος της πολιτικής επί της θρησκείας – υπάρχει τώρα μόνο στα χαρτιά. Επιβεβλημένη από τον Μουσταφά Κεμάλ, που αποκαλείται και Atatürk, το 1924, η τουρκική κοσμικότητα δεν σημαίνει τόσο τον διαχωρισμό του Κράτους από τη θρησκεία, όσο την υπεροχή της πολιτικής επί της θρησκείας. Από τότε που το AKP ανέλαβε την εξουσία, η Διεύθυνση Θρησκευτικών Υποθέσεων (Diyanet) έχει πάρει μια τεράστια δύναμη, ο προϋπολογισμός της έχει τετραπλασιαστεί και ο αριθμός των υπαλλήλων της υπερβαίνει τώρα τον αριθμό 
των υπαλλήλων του Υπουργείου Εσωτερικών και Εξωτερικών μαζί ! Αυτή τη στιγμή απασχολεί 170.000 άτομα και έχει προϋπολογισμό 11,5 δισεκατομμύρια τουρκικές λίρες ή 1,24 δισεκατομμύρια ευρώ, σύμφωνα με τα στοιχεία της Marie Jégo. Δημιουργηθείσα το 1924 για να ελέγξει καλύτερα τη θρησκεία, η Diyanet έχει γίνει, με την πάροδο των ετών, ένα πραγματικό εργαλείο επανισλαμισμού της τουρκικής κοινωνίας. Υπό την εντολή του Σελίμ πασά, πληρώνει ιμάμηδες, θεολόγους, μουεζίνηδες, ιεροκήρυκες, διαχειριζόμενη 84.684 τζαμιά στην Τουρκία. Επίσης ελέγχει πάνω από τα 2.000 τζαμιά που είναι υπεύθυνα για την 
προώθηση του τουρκικού Ισλάμ στο εξωτερικό μέσω της Τουρκικής-Ισλαμικής Ένωσης Θρησκευτικών Υποθέσεων (Ditib), κάνοντας έτσι και εξαγωγή του. Έχοντας γίνει ένα από τα ρελέ της Ισλαμο-συντηρητικής δύναμης στην Ευρώπη, αυτή η οργάνωση είναι επίσης ένα εργαλείο για τον έλεγχο της Τουρκικής διασποράς. Στη Γαλλία, η Ditib διαχειρίζεται 400 τζαμιά και αίθουσες προσευχής. Πολλές φορές, οι διαδικασίες ψηφοφορίας στις τουρκικές εκλογές οργανώθηκαν επί γαλλικού εδάφους στις εγκαταστάσεις της και οι αξιωματούχοι της δεν διστάζουν να παίξουν τους πολιτικούς κομισάριους στην υπηρεσία του τουρκικού καθεστώτος. Σας θυμίζω εδώ την φρικαλέα πρόσφατη ρήση-ανάρτηση στα κοινωνικά δίκτυα : «Εάν το τουρκικό κράτος μας δώσει μισθό 2.000 ευρώ και ένα όπλο, τότε θα δράσουμε παντού στη Γαλλία» του Τούρκου μετανάστη Ahmet Cetin για να δείτε τον ρόλο αυτής της οργάνωσης στο εξωτερικό. ΕΔΩ
Η Τουρκία κάνει θρησκευτική διπλωματία
Σε μια μελέτη με τίτλο «Η Φάμπρικα του Ισλάμ», που δημοσιεύθηκε το 2018, και την εκπόνησε το Ινστιτούτο 
Montaigne, επιβεβαιώνεται αυτή η θρησκευτική διπλωματία που αποτελεί έναν ισχυρό μοχλό εξουσίας για την τουρκική ηγεσία. Πρόκειται πρωτίστως για το ζήτημα της «διατήρησης του εθνικού δεσμού πέρα από την πρώτη γενιά μεταναστών και την παρεμπόδιση κάθε αφομοίωσης, δηλαδή αραίωση της τουρκικής ταυτότητας από την ταυτότητα της χώρας υποδοχής, ένα ρίσκο που ο Ερντογάν έχει χαρακτηρίσει στη 
Γερμανία ως «έγκλημα κατά της ανθρωπότητας», εξηγεί η εν λόγω μελέτη αναφερόμενη σε μια φράση που εκστόμισε ο Τούρκος πρόεδρος το 2008.
Είναι αλήθεια ότι ο Ερντογάν έχει συνηθίσει σε δηλώσεις του τύπου. «Κύριε Μακρόν, δεν έχετε τελειώσει τα προβλήματα με εμένα!», βροντοφώναξε στις 12 Σεπτεμβρίου 2020. Τον πιστεύουμε χωρίς δυσκολία, αναφέρει η Marie Jégo.
Συμφωνώ κι εγώ μαζί της γιατί γνωρίζω την «ευγένεια» και το νταηλίκι του. Μόνο που αυτά αποτελούν ντε φάκτο σφυρηλάτηση της γαλλο-ελληνικής συμμαχίας.
.
