ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΕΛΛΙΣ
Με τις προθέσεις της κυβέρνησης Τραμπ σε σχέση με το Αιγαίο και την Κύπρο να παραμένουν ασαφείς, έκθεση του αμερικανικού Κογκρέσου για το Κυπριακό περιλαμβάνει επικριτικές επισημάνσεις για τη στάση του Ταγίπ Ερντογάν στις διαπραγματεύσεις, αναφέροντας, μεταξύ άλλων, ότι καθώς ο Τούρκος πρόεδρος επικεντρώνεται σε άλλα περιφερειακά ζητήματα, σκληραίνει τη στάση του και προβάλλει «περίεργες απαιτήσεις» που «περιπλέκουν» τις προσπάθειες επίλυσης του Κυπριακού.
Η έκθεση αποτελεί σημείο αναφοράς και πηγή ενημέρωσης για τα μέλη της Γερουσίας και της Βουλής, ιδιαίτερα των αρμόδιων επιτροπών Εξωτερικών Σχέσεων, και ταυτόχρονα λειτουργεί ως χρήσιμο εργαλείο για τη χάραξη της πολιτικής της εκάστοτε κυβέρνησης.
Ενώ ο πρόεδρος Τραμπ αναζητεί τρόπους να μη διαταράξει τη λεπτή ισορροπία ανάμεσα στη συνέχιση της στενής και αποτελεσματικής συνεργασίας με τους Κούρδους και στην αναθέρμανση των σχέσεων με την Αγκυρα –για την προώθηση του διπλού αυτού στόχου μετέβη στην Αγκυρα την περασμένη Πέμπτη ο νέος αρχηγός της CIA, Μάικ Πομπέο–, η έκθεση του Κογκρέσου αναφέρει ότι η Τουρκία, η οποία έχει άλλα καίρια ζητήματα ανοικτά, δεν θέλει να φανεί ότι υποκύπτει «στις απαιτήσεις των Ελληνοκυπρίων ή της Ελλάδας ή στις πιέσεις της Ε.Ε.» αποδεχόμενη να αποχωρήσει από την Κύπρο αποσύροντας τον στρατό της και απεμπολώντας τα επεμβατικά της δικαιώματα. «Η Αγκυρα ίσως θεωρεί πως στην τρέχουσα φάση η εικόνα αυτή μπορεί να ερμηνευθεί ως αδυναμία, τη στιγμή που προσπαθεί να διαπραγματευθεί με τη Μόσχα για τη Συρία, με τις ΗΠΑ για τους Κούρδους και να κρατήσει σε απόσταση την επιρροή του Ιράν».
«Η απαίτηση της Τουρκίας να διατηρήσει στρατιωτική βάση στο βόρειο τμήμα και το δικαίωμα επέμβασης στην Κύπρο, στο πλαίσιο της λύσης, φάνηκε να περιπλέκει τις διαπραγματεύσεις σε μια κρίσιμη στιγμή», αναφέρει η έκθεση και επισημαίνει ότι «είναι ασαφές κατά πόσον ο ρόλος της Τουρκίας στη Γενεύη ήταν να “σκοτώσει” τις συνομιλίες από την αρχή ή να παρεμποδίσει τις διαπραγματεύσεις καθώς η ίδια προχωρεί στην υλοποίηση άλλων πτυχών της σημερινής γεωπολιτικής στρατηγικής της στην περιοχή».
Την ώρα που ακόμη δεν έχουν δοθεί οδηγίες από τον Λευκό Οίκο και το Στέιτ Ντιπάρτμεντ για την πολιτική της κυβέρνησης Τραμπ στην Ανατολική Μεσόγειο, και ενώ μόλις την περασμένη Τετάρτη υπήρξε η πρώτη τηλεφωνική συνομιλία του νέου Αμερικανού προέδρου με τον Τούρκο ομόλογό του, επισημαίνεται ότι «οι πρόσφατες εσωτερικές εξελίξεις στην Τουρκία, οι συνεχιζόμενοι φόβοι από τη δράση του Ισλαμικού Κράτους στη Συρία και το Ιράκ και οι αυξανόμενες προοπτικές ότι η Ανατολική Μεσόγειος, συμπεριλαμβανομένης της Κύπρου, μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην περιφερειακή εκμετάλλευση και μεταφορά πηγών ενέργειας έχουν αυξήσει την αίσθηση του επείγοντος για λύση του Κυπριακού».
Η μακροσκελής έκθεση προβάλλει μια ισορροπημένη εικόνα της πορείας των συνομιλιών, σημειώνοντας πάντως ότι η στρατηγική της Αγκυρας στη Γενεύη ήταν να εισαγάγει «περιπλοκές» που δυσχέραναν τη διαδικασία, όπως την απαίτηση «κάποιες ελευθερίες που θα ήταν μέρος της λύσης να ισχύουν και για Τούρκους πολίτες που κατοικούν στο βόρειο τμήμα».
Παρότι επισημαίνει ότι «οι Αναστασιάδης και Ακιντζί έχουν έρθει πιο κοντά στην επίτευξη συμφωνίας από κάθε άλλη φορά μετά το 2004», η έκθεση εκτιμά ότι «η σύντομη διάρκεια της πενταμερούς διάσκεψης της Γενεύης αντανακλά σαφώς ένα πισωγύρισμα στη διαδικασία των διαπραγματεύσεων, επιβράδυνε τη δυναμική που οι Αναστασιάδης και Ακιντζί είχαν πετύχει το 2016 και δημιούργησε αμφιβολίες για το πώς μπορούν να επιλυθούν τα εναπομείναντα ζητήματα».
Υπό αυτό το πρίσμα υιοθετείται συγκρατημένη στάση έναντι της προοπτικής να υπάρξει νέα διάσκεψη της Γενεύης σε επίπεδο ηγετών, ενώ δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στη διάσταση του χρόνου, με την επισήμανση ότι, για να υπάρξει λύση, θα πρέπει να έχει επιτευχθεί συμφωνία μέχρι το καλοκαίρι, καθώς σε λίγους μήνες η Κυπριακή Δημοκρατία θα εισέλθει σε προεκλογική περίοδο για τις προεδρικές εκλογές του Φεβρουαρίου του ’18. Εάν δεν συμβεί αυτό, εκτιμάται ότι μια οριστική λύση θα παραμείνει «άπιαστη». Τέλος, επισημαίνεται ότι οι εξελίξεις στο Κυπριακό αφορούν άμεσα και το Κογκρέσο, το οποίο ίσως κληθεί να εγκρίνει αμερικανική χρηματοδότηση για την κάλυψη του κόστους της λύσης.
“Καθημερινή”
