Αδιανόητο μέχρι πρότινος, το ενδεχόμενο να οδηγηθεί στα άκρα η σύγκρουση στην Ουκρανία με τη χρήση πυρηνικών όπλων αρχίζει να απασχολεί σοβαρά κυβερνήσεις, αναλυτές και δημοσιογράφους στον δυτικό κόσμο.

Μπλόφα ενός απελπισμένου παίκτη που χάνει ή πραγματική απειλή; Οι Αμερικανοί φαίνεται να κλίνουν προς την πρώτη εκδοχή, χωρίς να αποκλείουν και τη δεύτερη. Εάν η Ρωσία όντως επιχειρήσει έναν πυρηνικό τυχοδιωκτισμό, οι επιπτώσεις θα είναι «καταστροφικές», δήλωσε ο σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας Τζέικ Σάλιβαν, διευκρινίζοντας ότι η Ουάσιγκτον έχει προειδοποιήσει μέσω μυστικών καναλιών για το είδος και την έκταση της αμερικανικής απάντησης. Πληροφορίες που διέρρευσαν στον αμερικανικό Τύπο λένε ότι κομιστής του μηνύματος στο Κρεμλίνο ήταν ο πρώην υπουργός Αμυνας και διευθυντής της CIA, Ρόμπερτ Γκέιτς. Ενας άλλος πρώην διευθυντής της CIA, ο Ντέιβιντ Πετρέους, υποστήριξε σε τηλεοπτική του συνέντευξη ότι η απάντηση των ΗΠΑ θα πρέπει να περιλαμβάνει την καταστροφή όλων των ρωσικών δυνάμεων που δρουν στην Ουκρανία, όπως και του ρωσικού στόλου της Μαύρης Θάλασσας. Η διεθνής ανησυχία κορυφώθηκε την Πέμπτη, όταν ο Τζο Μπάιντεν προειδοποίησε ότι τυχόν χρήση τακτικών πυρηνικών όπλων θα οδηγήσει σε «Αρμαγεδδώνα», αναγνωρίζοντας ότι ο κόσμος βρίσκεται στο πιο επικίνδυνο σημείο από την κρίση των πυραύλων στην Κούβα, το 1962.

Οι πρόσφατες απειλές του Πούτιν δεν ήρθαν σαν κεραυνός εν αιθρία. Από τις πρώτες ημέρες της εισβολής, ο Ρώσος πρόεδρος έθεσε σε ετοιμότητα το πυρηνικό οπλοστάσιο της χώρας του θέλοντας να εκβιάσει τη Δύση για μια γρήγορη διευθέτηση του Ουκρανικού με ευνοϊκούς, για τη Μόσχα, όρους. Οι Αμερικανοί δεν έκαναν πίσω, επιμένοντας στον άρρητο αλλά σαφή στόχο τους να λήξει αυτός ο πόλεμος με την ανατροπή του Πούτιν και την πειθάρχηση της Ρωσίας. Επτά μήνες αργότερα, ο Ρώσος ηγέτης επανήλθε δριμύτερος στις πυρηνικές απειλές του, απλούστατα γιατί βρίσκεται στριμωγμένος στη γωνία του ρινγκ. Τη μια μέρα πανηγυρίζει στη Μόσχα την επέκταση της Ρωσίας στα ιστορικά εδάφη της «Νέας Ρωσίας» που κατέκτησε η Μεγάλη Αικατερίνη, και πριν περάσουν 24 ώρες βρίσκεται να χάνει, στο πεδίο της μάχης, κρίσιμες περιοχές που θεωρητικά προσάρτησε. Η προέλαση των Ουκρανών σε τρία μέτωπα ταυτόχρονα –βορειοανατολικά στο Χάρκοβο, ανατολικά στο Ντονμπάς και νότια στη Χερσώνα– συρρικνώνει τις ρωσικές κτήσεις και πλήττει καίρια το γόητρο του Πούτιν, ο οποίος έχει βάσιμους λόγους να φοβάται ότι τα χειρότερα έπονται.

Αντιμέτωπος με την προέλαση των Ουκρανών σε τρία μέτωπα, ο Ρώσος πρόεδρος προσπαθεί να εκβιάσει έναν ευπρόσωπο συμβιβασμό με τη Δύση.

Η τίγρη είναι επικίνδυνο ζώο, αλλά μια πληγωμένη τίγρη, στριμωγμένη στη γωνία, χωρίς οδό διαφυγής, είναι απείρως πιο επικίνδυνη. «Η πυρηνική απειλή του Πούτιν είναι πραγματική», έγραφε την Τρίτη η Wall Street Journal. «Δεν μπορούμε να αγνοήσουμε τις πυρηνικές απειλές του Πούτιν», συνηγορούσαν την ίδια μέρα οι Financial Times. «Η Δύση πρέπει να αποτρέψει την καταστροφή», ήταν ο τίτλος κύριου άρθρου της Washington Post, μία ημέρα νωρίτερα, όπου στηλιτεύονταν ως ανεύθυνες οι δηλώσεις Πετρέους.

Οσοι βιάζονται να προσπεράσουν σαν απλό πυροτέχνημα τις απειλές της Μόσχας επισημαίνουν ότι για να φορτωθούν από τις αποθήκες τους σε πυραύλους, εκτοξευτήρες, πλοία και αεροπλάνα τα μικρά πυρηνικά όπλα, χρειάζονται κάποιες ώρες, που σημαίνει ότι οι αμερικανικοί δορυφόροι θα έχουν χρόνο να εντοπίσουν τις ύποπτες κινήσεις και να εξουδετερώσουν τους εκτοξευτήρες προτού ενεργοποιηθούν. Ωστόσο, κάτι τέτοιο θα έφερνε σε άμεση σύγκρουση, έστω και με συμβατικά όπλα, ΝΑΤΟ και Ρωσία. Από την άλλη, ενδεχόμενη χρήση τακτικού πυρηνικού όπλου, έστω και σε απλή επίδειξη δύναμης, θα προκαλούσε διεθνή κατακραυγή και απομόνωση της Ρωσίας, ακόμη και από τους πιο στενούς συμμάχους της, χωρίς να αλλάξει τίποτα ουσιαστικό στο πεδίο της μάχης. Και πάλι, όμως, ουδείς μπορεί να αποκλείσει κατηγορηματικά αυτό το σενάριο, αν η Ρωσία βρεθεί μπροστά στο φάσμα μιας ιστορικής ταπείνωσης.

Ανακεφαλαιώνοντας τα διδάγματα από τον παρ’ ολίγον Αρμαγεδδώνα του 1962 ένα χρόνο αργότερα, ο Τζον Κένεντι, μιλώντας στο αμερικανικό Πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον, είπε: «Καθώς υπερασπιζόμαστε τα συμφέροντά μας, οι μεγάλες δυνάμεις οφείλουμε να αποφύγουμε συγκρούσεις όπου ένας εκ των αντιπάλων υποχρεώνεται να επιλέξει ανάμεσα στην ταπεινωτική υποχώρηση και στον πυρηνικό πόλεμο. Αν πράξουμε το αντίθετο στην πυρηνική εποχή, αυτό θα σημαίνει τη χρεοκοπία της πολιτικής μας ή τον συλλογικό θάνατο της ανθρωπότητας». Ισως ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Αντονι Μπλίνκεν να είχε κατά νου τις προειδοποιήσεις του Κένεντι όταν δήλωνε από το Περού ότι «αυτή η κρίση θα επιλυθεί τελικά μέσω της διπλωματίας, κι όταν ο πρόεδρος Πούτιν δείξει ότι εννοεί σοβαρά να εμπλακεί διπλωματικά, θα είμαστε εδώ».

Αναζητώντας έξοδο κινδύνου

Η συνισταμένη των εκτιμήσεων διεθνών αναλυτών είναι ότι με τον πυρηνικό εκβιασμό του, ο Πούτιν επιδιώκει να κερδίσει χρόνο, ώστε (βοηθούντος και του επικείμενου χειμώνα που θα δυσκολέψει τη συνέχιση της ουκρανικής προέλασης) να σταθεροποιήσει τις γραμμές του μετώπου και να προετοιμάσει μια μεγάλη ρωσική αντεπίθεση την ερχόμενη άνοιξη, όταν θα έχουν εκπαιδευτεί και τοποθετηθεί σε θέσεις μάχης οι 300.000 επίστρατοι. Το ενδιάμεσο θα είναι πιθανότατα το πιο κρίσιμο διάστημα του πολέμου, καθώς εδώ θα παιχτεί το άλλο μεγάλο ατού που έχει απομείνει στα χέρια του Πούτιν: ο ενεργειακός εκβιασμός της Δύσης. Η πρόσφατη συμφωνία ΟΠΕΚ – Ρωσίας για αύξηση των τιμών του πετρελαίου ήταν χαρμόσυνα νέα για το Κρεμλίνο. Αλλά απείρως πιο ευάλωτη από τις ΗΠΑ εμφανίζεται η Ε.Ε. Ηδη, Γαλλία και Ιταλία κατηγορούν τη Γερμανία για οικονομικό και ενεργειακό εθνικισμό, Γερμανία και Ισπανία συγκρούονται με τη Γαλλία για τον αγωγό φυσικού αερίου MidCat στα Πυρηναία, Γερμανία και Πολωνία ξιφουλκούν εναντίον ΗΠΑ και Νορβηγίας για τις τιμές του υγροποιημένου αερίου. Κι ακόμη δεν μπήκε ο χειμώνας.

Πηγή: REUTERS, Καθημερινή