Ο Χρόνης Αηδονίδης, ο μεγάλος δάσκαλος και ερμηνευτής της παραδοσιακής μουσικής, με αμέτρητες εμφανίσεις στην Ελλάδα και τον κόσμο και ηχογραφήσεις που ξεπερνούν τα 450 τραγούδια -της ξενιτιάς, της τάβλας, του γάμου, μοιρολόγια, αλλά και βυζαντινούς ύμνους- απεβίωσε σε ηλικία 95 ετών.
Ο Χρόνης Αηδονίδης γεννήθηκε στις 23 Δεκεμβρίου 1928, στην Καρωτή, ένα χωριό κοντά στο Διδυμότειχο. Γιος του ιερέα Χρήστου και της Χρυσάνθης Αηδονίδη, ήταν o δεύτερος από τα πέντε αδέλφια του. Στο χωριό του, στην Καρωτή, περνά τα παιδικά και εφηβικά του χρόνια κι εκεί είναι που μαθαίνει τα πρώτα του τραγούδια και μυείται στον κόσμο της παραδοσιακής μουσικής, πρώτα από τη μητέρα του, που γνώριζε τα περισσότερα τραγούδια της Θράκης κι έπειτα απ′ τους περιπλανώδιους μουσικούς που έπαιζαν στα πανηγύρια του χωριού του.
Μαθητής ακόμα, διδάσκεται βυζαντινή μουσική, από τον πατέρα του και μετά από τον δάσκαλο Μιχάλη Κεφαλοκόπτη. Όταν τελείωσε το οκτατάξιο γυμνάσιο στο Διδυμότειχο, διορίστηκε ως κοινοτικός δάσκαλος σε ένα χωριό της βουλγαρικής μεθορίου, τα Πετρωτά.
Το 1950 εγκαταστάθηκε με τους γονείς του στην Αθήνα, όπου συνέχισε και ολοκλήρωσε τις σπουδές του στη βυζαντινή μουσική, στο Ελληνικό Ωδείο, κοντά στο μεγάλο δάσκαλο Θεόδωρο Χατζηθεοδώρου. Το Μάρτιο του ίδιου χρόνου, προσλαμβάνεται στο Σισμανόγλειο Νοσοκομείο, όπου εργάζεται ως λογιστής, ενώ παράλληλα έχει ξεκινήσει και τις σπουδές του στα λογιστικά, στη σχολή «Πυρσός», τις οποίες θα ολοκληρώσει δύο χρόνια αργότερα.
Στο Σισμανόγλειο, μια σημαντική συγκυρία θα του αλλάξει τη ζωή. Το 1953 o λαογράφος Πολύδωρος Παπαχριστοδούλου θα τον αναζητήσει και θα του προτείνει να συμμετέχει στην εκπομπή του Θρακικοί Αντίλαλοι, στο κρατικό ραδιόφωνο. Παρότι στην αρχή ο Χρόνης Αηδονίδης θα διστάσει, λέγοντάς του «Με συγχωρείτε πολύ. Τα τραγούδια αυτά τα ξέρω, τα αγαπώ, αλλά…ντρέπομαι να τα πω. Θα με κοροϊδεύουν», στο τέλος όμως με τις συμβουλές και τις παραινέσεις του, θα αποφασίσει να λάβει μέρος.
Από τότε, και με τη βοήθεια του Πολύδωρου Παπαχριστοδούλου, παίρνει μέρος στις εκπομπές του, συμμετέχοντας πολύ σύντομα ως μονωδός στη Χορωδία του Παντελή Καββακόπουλου. Αργότερα συμμετέχει και στη χορωδία του Σίμωνα Καρρά, ενώ από το 1957, αναλαμβάνει τακτική εβδομαδιαία εκπομπή στο ραδιόφωνο, προβάλλοντας το μουσικό θησαυρό της πατρίδας του, της Θράκης. Ήταν η πρώτη φορά που τα Θρακιώτικα τραγούδια ακούγονταν σε όλες τις περιοχές της Ελλάδας.
Σημαντικό βήμα στην καλλιτεχνική του πορεία ήταν η συνεργασία του με τον Γιώργο Νταλάρα, στο δίσκο «Τ′ Αηδόνια της Ανατολής», το Μάρτιο του 1990. Οι παραδοσιακοί ήχοι, μέσω αυτής της συνεργασίας, άγγιξαν και ένα κοινό που έως τότε δεν είχε ασχοληθεί με το είδος αυτό. Ακολούθησαν συναυλίες, με μεγάλη απήχηση, όπως εκείνη της παρουσίασης του δίσκου αυτού στο Λυκαβηττό, αλλά και άλλες, σε κάθε τόπο της Ελλάδας και στο εξωτερικού.
Η επιτυχία θα συνεχιστεί με μία ακόμη σημαντική έκδοση των πανεπιστημιακών εκδόσεων Κρήτης, το 1993. Ο διπλός δίσκος «Τραγούδια και σκοποί της Θράκης», συνοδευόμενος από ένα πλούσιο λαογραφικό υλικό και με τραγούδια αποκλειστικά ερμηνευμένα από το Χρόνη Αηδονίδη, θα συναγωνιστεί σε πωλήσεις και απήχηση «Τ′ Αηδόνια της Ανατολής».
Την πρωτοχρονιά του 2000, σε ένα παγκόσμιο τηλεοπτικό εορταστικό πρόγραμμα υποδοχής της νέας χιλιετίας, κάθε χώρα αναλαμβάνει να μεταδώσει με video-clip, μέσω δορυφορικής σύνδεσης, ένα τραγούδι, για να καλωσορίσει τον νέο αιώνα. Η Ελλάδα καλωσόρισε την Ανατολή του 2000 στο Σούνιο, με τη φωνή του Χρόνη Αηδονίδη στα τραγούδια «Να ’μαν πουλί να πέταγα» και «Βασίλεψεν Αυγερινός». Το video clip που απαθανάτισε αυτή τη συγκινητική στιγμή επιμελήθηκε ο σκηνοθέτης Παντελής Βούλγαρης και μεταδόθηκε από τη Δημόσια Τηλεόραση. Έκανε τόση αίσθηση το άκουσμα των θρακιώτικων ήχων από τη φωνή του Χρόνη Αηδονίδη, ώστε από τότε πολλά τραγούδια του μεγάλου μας καλλιτέχνη ακούγονται στο εξωτερικό, στα ραδιόφωνα αλλά και ως σήματα σε εκπομπές ή και σε τηλεοπτικά διαφημιστικά σποτς σε χώρες της Ευρώπης.
Το 2001 ένα ακόμα σημαντικό βήμα θα φέρει το Χρόνη Αηδονίδη και πάλι στο προσκήνιο. Η συνεργασία του με τον Νίκο Κυπουργό, στο δίσκο «Τα μυστικά του Κήπου» θα ξαφνιάσει. Ένα νανούρισμα (το Βλέφαρό μου), σε στίχους της Λίνας Νικολακοπούλου, με ήχο παραδοσιακό αλλά και τη φρεσκάδα της πνοής της εποχής μας, θα κλέψει την παράσταση και θα αγαπηθεί όσο κανένα άλλο από τον κόσμο.
Το 2003, άλλη μια ιδιαίτερη συνεργασία, που κάνει αίσθηση, θα προστεθεί στο ενεργητικό του, με το δίσκο «Στης καρδιάς μου τ΄ανοιχτά», στην οποία θα συναντήσει τις μελωδίες του Παντελή Θαλασσινού σε δύο τραγούδια των Ηλία Κατσούλη (Αχ κορμί ζωγραφιστό μου) και Χρυσόστομου Γελαγώτη (Κατερίνα Καρδερίνα).
Το 2004, με το διπλό cd Όταν οι δρόμοι συναντιούνται, ηχογραφεί για πρώτη φορά, μαζί με τη μαθήτριά του Νεκταρία Καραντζή, βυζαντινούς ύμνους.
Στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας του 2004, ο Χρόνης Αηδονίδης καλωσόρισε το παγκόσμιο κοινό στην Τελετή Λήξης, τραγουδώντας συγκινητικά το καθιστικό Φίλοι μ′ καλωσορίσατε.
Το Πάσχα του 2005, εμφανίστηκε για πρώτη φορά ως κεντρικό πρόσωπο σε καθημερινή επετειακή εκπομπή της ΕΤ1 που προβλήθηκε καθ′ όλη τη διάρκεια της Μ. Εβδομάδας, με τίτλο «Επικράνθη», ψάλλοντας βυζαντινούς ύμνους μαζί με τη μαθήτρια και συνεργάτιδά του Νεκταρία Καραντζή, καθώς και τον καθηγητή βυζαντινής μουσικής, θεολόγο- φιλόλογο Δημήτρη Βερύκιο.
Το 2012 εμφανίστηκε στο Ηρώδειο σε μία συναυλία μνήμης, μια περιήγηση στην ιστορία και την μουσική παράδοση της Θράκης, στα νανουρίσματα της Μακεδονίας, στους εντόνους ρυθμούς του Πόντου και στα Μοιρολόγια της Σμύρνης.
Ο Χρόνης Αηδονίδης δίδαξε παραδοσιακό τραγούδι στην Αλεξανδρούπολη, στο «Εργαστήρι παραδοσιακής μουσικής», το οποίο ο ίδιος έχει ιδρύσει, και στην Αθήνα, ενώ ήταν ιδρυτικό μέλος του «Αρχείου Ελληνικής Μουσικής», που έχει επιδείξει μια πλούσια δραστηριότητα στο χώρο της λαογραφίας, με προσεγμένες εκδόσεις βιβλίων και δίσκους από όλες τις περιοχές της Ελλάδας.
Άφησε μοναδικό στίγμα στο χώρο της παραδοσιακής μουσικής. Οι σπάνιες ερμηνευτικές του ικανότητες, οι ιδιαίτεροι λαρυγγισμοί της βελούδινης φωνής του, το δημιουργικό του πνεύμα που τον οδήγησε να συνθέσει ξεχωριστές μελωδίες, είναι κάποια από τα χαρακτηριστικά που τον έκαναν να ξεχωρίζει και να θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της παραδοσιακής μας μουσικής.
Για την προσφορά του στην παραδοσιακή και βυζαντινή μουσική, ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος του απένειμε στις 29.11.2010 την ύψιστη τιμή του οφφικίου του Άρχοντος Υμνωδού της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας, σε μία λαμπρή τελετή στο Ναό του Αγίου Γεωργίου στο Φανάρι.
Στο πολιτιστικό κέντρο Ανθίμειο της Μητρόπολης Αλεξανδρουπολης, φιλοξενείται μεγάλο μέρος του προσωπικού αρχείου του Χρόνη Αηδονίδη -σε αίθουσα με το όνομά του- το οποίο έχει δωρίσει στη Μητρόπολη.
Η μαθήτρια και συνεργάτις του Νεκταρία Καραντζή αποχαιρέτησε τον «καλό της Δάσκαλο», με το τραγούδι «Νάμαν πουλί να πέταγα».
ΟΛΟΙ ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ,ΑΛΛΑ ΟΙ ΘΡΑΚΙΩΤΕΣ -ΕΙΜΑΙ ΚΑΙ ΕΓΩ-ΚΛΑΙΝΕ ΚΥΡΙΟΛΕΚΤΙΚΑ ΤΟΝ ΠΟΛΥ-ΧΡΟΝΗ ΑΗΔΟΝΙΔΗ, ΓΙΑΤΙ ΑΠΟ ΤΗΝ 10ΕΤΙΑ ΤΟΥ 1950 ΑΚΟΥΓΑΝ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΚΑΙ ΧΟΡΕΥΑΝ ΧΟΡΟΥΣ ΤΗΣ ΘΡΑΚΗΣ-ΤΗΣ ΜΙΑΣ ΘΡΑΚΗΣ, ΟΠΩΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΜΙΑΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΜΑΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΑΛΕΞΑΔΡΟΥ-.
”ΕΥΘΥΝΕΣ ΠΟΛΛΕΣ” ΕΧΕΙ ΚΑΙ Ο ΣΙΜΩΝ ΚΑΡΡΑΣ ΠΟΥ ΜΑΣ ΤΟΝ ΠΡΟΣΕΦΕΡΕ ΑΠΟ ΤΟΤΕ ΜΕ ΤΟ ΚΡΑΤΙΚΟ ΡΑΔΙΟΦΩΝΟ.
Υ.Γ ΓΙΑΤΙ ΝΑ ΚΛΑΥΘΗΜΙΡΙΖΟΥΝ ΤΩΡΑ ΤΑ ΙΔΙΩΤΙΚΑ-ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΑ- ΜΜΕ ΚΑΙ ΡΑΔΙΟΦΩΝΑ , ΠΟΥ ”ΝΤΡΕΠΟΝΤΑΙ” ΝΑ ”ΠΑΙΞΟΥΝ ” ΤΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΟΥ.
ΓΙΑΤΙ ΞΕΧΑΣΑΝ ΟΛΟΙ-ΟΛΑ ΤΟΥΣ ΜΕΓΑΛΟΥΣ ΒΑΓΓΕΛΗ, ΣΠΑΝΟΥΔΑΚΗ ΚΑΙ ΓΙΑΝΝΗ ;;;.
Σταύρος Αθαν.Ναλμπάντης