(The Gordian knot of Turkey’s foreign policy)
Άρθρο του Herkül Millas στην ahvalnews.com 27 Μαρ 2021
Σχόλιο -Μετάφραση: Ηλίας Α Λεοντάρης
Ένα άρθρο που θα ήταν χρήσιμο να μελετηθεί από τους διαμορφωτές της «Στρατηγικής» ή «Τακτικής» για την αντιμετώπιση της Εξωτερικής Πολιτικής της Τουρκίας.
Μπορεί ν’ αποτελέσει επίσης ένα οδηγό για την ανάληψη ενεργειών και δράσεων προς τους λοιπούς εμπλεκόμενους, χώρες και οργανισμούς» που επηρεάζουν ή επηρεάζονται από τις ενέργειες της Τουρκίας.
Στο άρθρο βεβαίως απουσιάζει η διάσταση της οικονομικής κατάστασης της Τουρκίας και οι επιπτώσεις που θα έχουν οι τελευταίες αποφάσεις στον τομέα αυτόν.
Η διατήρηση της πρωτοβουλίας των κινήσεων επιβάλλει τη διαρκή μελέτη της κατάστασης του «αντιπάλου» μπορεί να αναδείξει ή να προσδιορίσει το χρόνο, τον τρόπο, την «υφή» και τους αποδέκτες μιας διπλωματικής ενέργειάς.
Το γεγονός ότι αναφέρεται σε γνωστά θέματα, δε μειώνει την αξία του.
………………………………………………………………………………………………………………
Ο Πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν φαίνεται αποφασισμένος να βελτιώσει τις εξωτερικές σχέσεις της χώρας του με πολλές χώρες.
Οι κυρώσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης που απειλούσαν την Τουρκία προφανώς αναβλήθηκαν. Γίνεται λόγος για πιθανή προσέγγιση με την Αίγυπτο, ενώ έχει ξεκινήσει ένας ήπιος διάλογος με τη γειτονική Ελλάδα.
Η πολιτική των κανονιοφόρων συνεχίζει και φιλικά μηνύματα αποστέλλονται σε αραβικές χώρες.
Υπάρχουν προσδοκίες στην Τουρκία ότι όλα τα προβληματικά ζητήματα θα επιλυθούν, το ένα μετά το άλλο.
Ωστόσο, τα αδιέξοδα της χώρας δεν είναι μεμονωμένα που μπορούν να αντιμετωπιστούν ξεχωριστά. Συνθέτουν συστάδες, καθεμία από τις οποίες περιέχει μια σειρά προβλημάτων και κάθε σύμπλεγμα βρίσκεται σε αντιπαράθεση με άλλες.
Για παράδειγμα, ακόμη και αν η Τουρκία ξεπεράσει την κρίση του ρωσικού πυραυλικού συστήματος S-400 με τις Ηνωμένες Πολιτείες με γενναία αναστροφή, υπάρχουν και άλλα ζητήματα που περιμένουν να επιλυθούν, όπως η κρατική δίκη της Halkbank, η Συρία, η Λιβύη, οι συγκρούσεις στην ανατολική Μεσόγειο, καθώς και οι παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Κάθε ένα από αυτά έχει πολιτικές και οικονομικές επιπτώσεις. Η συμφωνία με τα μαχητικά F-35 είναι πρόβλημα ασφαλείας. Η αποχώρηση από τη Λιβύη δημιουργεί το πρόβλημα της υποδοχής χιλιάδων μισθοφόρων. Και πάνω απ’ όλα, η Τουρκία θα πρέπει να επανεξετάσει τη σχέση της με τη Ρωσία.
Οι επισφαλείς σχέσεις με τη Ρωσία μπορεί να προκαλέσουν προβλήματα για την Τουρκία στη Συρία. Η προσπάθεια ισορροπίας μεταξύ ΝΑΤΟ και Ρωσίας θα πλήξει τις σχέσεις της Τουρκίας με την Ουάσινγκτον και την ΕΕ. Ακόμη και αν οι δυτικές κυβερνήσεις αγνοούσαν τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Τουρκία, πολλές δυτικές οργανώσεις και μέσα ενημέρωσης δεν θα το έκαναν. Από την άλλη, η βελτίωση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και η διασφάλιση της δημοκρατικής ελεύθερης έκφρασης εντός της Τουρκίας μπορεί να σημάνει τον τερματισμό του κυβερνητικού μονοπωλίου στην παροχή πληροφοριών, γεγονός που μπορεί να σηματοδοτήσει το τέλος της βασιλείας της.
Πρόκειται για καταστάσεις που είναι δύσκολο να χειριστούμε, καθώς όλες περιέχουν κινδύνους απώλειας της σημερινής πολιτικής ηγεμονίας.
Προϋπόθεση για τη βελτίωση των σχέσεων με τις αραβικές χώρες είναι να μην παρεμβαίνουμε στις εσωτερικές τους υποθέσεις. Η Αίγυπτος το εξέφρασε ξεκάθαρα αυτό.
Το να μην είμαστε με το μέρος των Αδελφών Μουσουλμάνων σημαίνει να είμαστε κατά της Χαμάς, κάτι που θα ήταν ένας νέος πονοκέφαλος. Η μη παρέμβαση στη Συρία θα αποτελέσει πρόβλημα για την Τουρκία, καθώς οι κινήσεις των Κούρδων στην περιοχή θεωρούνται «υπαρξιακό πρόβλημα» για την Άγκυρα. Ένα βήμα πίσω από τον Ερντογάν σε αυτό το θέμα θα σήμαινε αμφισβήτηση του συνεργάτη του στην κυβέρνηση, του ακροδεξιού αρχηγού του Κόμματος Εθνικιστικού Κινήματος Devlet Bahçeli με απρόβλεπτες συνέπειες.
Πώς θα αντιμετωπίσουν οι τουρκικές στρατιωτικές δυνάμεις μια ταπεινωτική απόσυρση; Όπως αποδεικνύεται, κάθε βήμα για τη βελτίωση μιας κατάστασης φέρνει στο προσκήνιο ορισμένα νέα προβλήματα.
Η βελτίωση των σχέσεων Τουρκίας-Ισραήλ θα σήμαινε απώλεια κύρους μεταξύ των Μουσουλμάνων παγκοσμίως. Ωστόσο, και εντός της Τουρκίας, η εικόνα του “αποφασισμένου και ασυμβίβαστου” προέδρου θα επηρεαστεί. Οι σχέσεις με το Ιράν θα επιδεινωθούν επίσης, και αυτό μπορεί να γίνει αισθητό στο Ιράκ και τη Συρία.
Όλες αυτές οι ανατροπές θα προκαλέσουν αναταραχή στην τρέχουσα πολιτική ρητορική στην οποίο συμμετέχει ένα μεγάλο τμήμα της τουρκικής κοινωνίας. Σύμφωνα με αυτή την «κοσμοθεωρία» η «Δύση» είναι εναντίον της Τουρκίας, των Μουσουλμάνων, της υπάρχουσας κυβέρνησης και βρίσκεται πίσω από τους εχθρούς της Τουρκίας: τους Κούρδους, τους Γκιουλενιστές, τους Έλληνες της Κύπρου και της Ελλάδας, τους Αρμένιους κλπ. Πώς μπορεί αυτή η “ιδεολογία” να εξηγηθεί και να συμβιβαστεί με νέες καλές σχέσεις με τους χθεσινούς αντιπάλους; Μπορεί ο Ερντογάν να αντιμετωπίσει αυτή την πρόκληση και να τα ρισκάρει όλα αυτά;
Φαίνεται ότι μερικά θετικά βήματα τακτικής δεν εξασφαλίζουν εύκολες λύσεις. Η λύση για την Τουρκία μπορεί να είναι να αποφασίσει επιτέλους πού θέλει να ανήκει, τι είδους χώρα θέλει να είναι, ποιες αξίες θα εξυπηρετήσει και σε ποιον προορισμό θα καθοδηγήσουν όλα αυτά τη χώρα. Αν δεν αποφασιστεί αυτό, οι σχέσεις της, ειδικά με τον δυτικό κόσμο, θα είναι σε εκκρεμότητα και τεταμένες.
Όντας κοντά στη Ρωσία και επίσης μέλος του ΝΑΤΟ, προσπαθώντας να είναι κοντά στην ΕΕ χωρίς να αναγνωρίσει ένα από τα μέλη της (Κύπρος) ή να δοκιμάσει την υπομονή του δημοκρατικού κόσμου αγνοώντας τις βασικές αρχές του νόμου και της δικαιοσύνης ή διατηρώντας ενεργούς στρατούς στις αραβικές χώρες χωρίς να προσκληθεί, προσπαθώντας να είναι καλός εταίρος της Ρωσίας και φίλος των Ηνωμένων Πολιτειών ταυτόχρονα , θα αποξενώσει πολλές εμπλεκόμενες χώρες και οργανισμούς. Παρόμοιες καιροσκοπικές επιλογές προκαλούν τελικά επιφυλάξεις από πολλούς.
Εν ολίγοις, η Τουρκία, αφενός, στέλνει μηνύματα προσέγγισης και φιλίας, αλλά ταυτόχρονα ακολουθεί μια αντιφατική πορεία. Αυτή η πολιτική θεωρείται απρόβλεπτη και ανασφαλής από τις εμπλεκόμενες χώρες. Το χειρότερο είναι ότι αυτά τα πάνω και κάτω δεν μπορούν να γίνουν κατανοητά και να εξηγηθούν από τα ενδιαφερόμενα μέρη. Είναι αυτές σχεδιασμένες κινήσεις ή είναι αποφάσεις που λαμβάνονται βιαστικά ή υπό συνθήκες πανικού;
Πώς πρέπει να εξηγηθεί ότι μια δήλωση εκδημοκρατισμού ακολουθείται από την απαγόρευση ενός πολιτικού κόμματος, τη μήνυση μελών του Κοινοβουλίου και την αποχώρηση από τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης σχετικά με την προστασία των δικαιωμάτων των γυναικών;
Και πόσο μπορεί να διαρκέσει μια τέτοια αμφιταλαντευόμενη πολιτική;
Πολλά θα εξαρτηθούν από τον ανεπίσημο «συνεταίρο» του Ερντογάν, Μπαχτσέλι. Δηλαδή εάν είναι σε θέση να αντιμετωπίσει τις νέες ανατροπές για να απολαύσει την πλεονεκτική πολιτική του θέση.
Οι δύο εταίροι θα κρατήσουν την Τουρκία σε μονοπάτι «ζιγκ-ζαγκ» για κάποιο χρονικό διάστημα.
Το επαναλαμβανόμενο ”υπαρξιακό πρόβλημα», μάλλον αφορά στους ίδιους.
Το άρθρο στην αγγλική εδώ:
