Ο ΑΓΩΝΑΣ ΤΩΝ ΜΑΚΕΔΟΝΩΝ ΣΤΟΝ ΝΟΤΟ

Print Friendly, PDF & Email
- Advertisement -

του Ν.Ι. ΜΕΡΤΖΟΥ

Στις αρχές του 1823, μετά αγώνα και βαρύτατες θυσίες είκοσι μηνών, οι Μακεδόνες κατέρχονται στη Νότιο Ελλάδα, όπου πολέμησαν μέχρι την οριστική νίκη. Ο Χρ. Βυζάντιος τους περιγράφει: «Οι άνδρες αυτοί υπήρξαν εξαιρετικοί πατριώται, αφιλοκερδείς, καρτερικοί εις τας κακουχίας και στερήσεις, ανδρείοι εν πολέμω και ευπειθέστατοι. Ήλθον εις την Ελλάδα δια να υπηρετήσουν την Πατρίδα, μη έχοντες ενταύθα οικείους ή γνωρίμους».

Στην Εύβοια, στην Πελοπόννησο, στη Στερεά, στο Μεσολόγγι και στα νησιά του Αιγαίου, ακόμη και στην Κρήτη, πολέμησαν από το 1823 μέχρι το τέλος του Αγώνα περισσότεροι από 3.000 Μακεδόνες-ίσως και περισσότεροι. Μονάχα στα Ψαρά, κατά τη μεγάλη καταστροφή του νησιού, το 1823, πολέμησαν ηρωικά και θυσιάστηκαν 1.200 Μακεδόνες υπερασπιστές. Έδρασαν στη Νότιο Ελλάδα υπό τρεις κυρίως καπετάνιους τους: τον απαράμιλλο Γερο-Καρατάσο, τον Αγγελή Γάτσο και τον Διαμαντή Νικολάου. Ταυτόχρονα, υπό άλλους οπλαρχηγούς, πήραν μέρος σε όλες τις κρίσιμες μάχες. Στα Δερβενάκια και στα Βασιλικά, όπου κρίθηκε η τύχη της Πελοποννήσου κατά την πρώτη φάση της Εθνεγερσίας, με τους Μοραΐτες παρατάχθηκαν και οι Μακεδόνες πολεμιστές υπό τον Καρατάσιο, τον Διαμαντή και τον Γάτσο. Ο Γενναίος Κολοκοτρώνης τους μνημονεύει στα Απομνημονεύματά του και ο Φωτάκος Χρυσανθόπουλος, υπασπιστής του Γέρου του Μοριά, τους εξυμνεί. Κατά την καταστροφή του Ψαρών το 1823 από τον καπουδάν πασά Χοσρέφ Τοπάλ, το ηρωικό νησί υπερασπίζονταν 1.200 Μακεδόνες, οχυρωμένοι ψηλά στο κάστρο. Όταν η θαλασσινή άμυνα έσπασε στο νησί, οι Μακεδόνες αντέταξαν άμυνα μέχρις εσχάτων και, τελικά, έβαλαν φωτιά στην πυριτιδαποθήκη και τινάχθηκαν μαζί με τους εχθρούς στον αέρα. Ο Υδραίος ναύαρχος Σαχτούρης τους υμνεί σε έκθεσή του μετά την καταστροφή. Οι Ψαριανοί είχαν εγκαταλείψει έγκαιρα το νησί τους.

Το Τρίκερι, που ελέγχει τον Παγασητικό Κόλπο, υπερασπίζονται ο Καρατάσος και ο Γάτσος με 2.000 Μακεδόνες. Επί τέσσερις συνεχείς ημέρες απέκρουσαν τις επιθέσεις10.000 Τούρκων υπό Σελήχ πασά. Την επική άμυνα των Μακεδόνων περιέγραψε στην εφημερίδα «Φιλόπατρις» το 1857 ο οπλαρχηγός Γ. Βελέντζας, που ήταν παρόν. Γράφει για τον Γερο-Καρατάσο: «Άγιον ρίγος μας κατελάμβανε όλους, όταν παριστάμεθα έμπροσθέν του∙το νεύμα του ήτο προσταγή αδυσώπητος και ουαί εις τον παραβάτην αυτής. Ουδείς είδεν αυτόν εφ’ όλης του της ζωής οπισθοχωρήσαντα ενώπιον των εχθρών. Τέσσαρας ημέρας διήρκεσεν η μάχη και επί της αυτής πέτρας εκάθητο ο Γέρων ασάλευτος ως η πέτρα αυτή».

Στο τέταρτο έτος του Αγώνα, ο εμφύλιος πόλεμος έχει ξεσπάσει στον Μοριά, όπου αποβιβάζεται με την αρμάδα του από την Αίγυπτο ο Ιμπραήμ πασάς. Ο Θ. Κολοκοτρώνης φυλακίζεται. Είναι μαύρες ώρες του Ελληνισμού. Ο Καρατάσος, ολομόναχος, παίρνει 200 μονάχα Μακεδόνες και κατεβαίνει στον Σχοινόλακκο της Μεσσηνίας, όπου ατρόμητος αντιπαρατάσσεται στις δυνάμεις του Ιμπραήμ. Στις 18 Μαΐου 1825 εξορμούν κατά των Μακεδόνων 3.000 λογχοφόροι με Γάλλους αξιωματικούς, 1.000 άτακτοι και 700 Μαμελούκοι ιππείς. Ο Καρατάσος τους αποκρούει πολεμώντας όρθιος, όπως πάντοτε, με το σπαθί στο χέρι. Σε βοήθειά του σπεύδουν ο Αγγελής Γάτσος, ο Χατζηχρήστος, παλαιός σύντροφος του Γεωργάκη Ολύμπιου, και οι Μοραΐτες Γιατράκος και Παπατσιώρης.

Ο Κανέλλος Δεληγιάννης γράφει αργότερα: «Εξ όλων των Ρουμελιωτών οπλαρχηγών μόνον ο Καρατάσιος επολέμησεν ατρομήτως τον Αιγύπτιον σατράπην. Ουδείς άλλος».

Το Μεσολόγγι υπερασπίζονται εκατοντάδες ορεσίβιοι Μακεδόνες της Πίνδου και της Δυτικής Μακεδονίας κυρίως Βλάχοι. Ο Μακεδόνας ιστορικός του Αγώνα Νικόλαος Κασομούλης, γραμματικός του Νικολάου Στουρνάρη, αρματολού του Ασπροποτάμου, είναι εκεί και περιγράφει την Ηρωϊκή Έξοδο: «Εις την φωτιά αυτήν ενεθυμήθην την Παναγίαν και είπα «Παναγία μου, φύλαξε μας». Από τον προμαχώνα της ακρογιαλιάς είδα τον αδελφόν μου Μήτρον ορμούντα με το ένα χέρι στα μάτια και με το άλλο στο γιαταγάνι. Και έκτοτε δεν τον ματαείδα. Ήτον είσοσι χρονών τότες».

Μετά την πτώση του Μεσολογγίου οι Μακεδόνες αντεπιτίθενται στην Αταλάντη με τον Γάτσο και στο Τρίκερι με τον Καρατάσο τον Νοέμβριο 1827. Ο Τόλιος Λάζος, γόνος των περιωνύμων αρματολών του Ολύμπου, με 250 Μακεδόνες κατέρχεται στην Κρήτη μαζί με τον Καλλέργη, αγωνίζεται σκληρά και επιστρέφει σώος για να συνεχίσει τον αγώνα στον Μοριά μέχρι το τέλος. Μακεδόνες υπό τον Καρατάσο έλαβαν μέρος στην καταστροφική μάχη του Πέτα και παρέμειναν, μόνοι αυτοί, αήττητοι. Παράλληλα, άλλοι Μακεδόνες αρματολοί, την περίοδο 1824-1827, αρματώνουν ξανά πειρατικά καράβια στην Σκιάθο και την Σκόπελο. Οργώνουν τον Θερμαϊκό, αποβιβάζονται στην Κασσάνδρα, αιχμαλωτίζουν γαλλικά καράβια στον Θερμαϊκό και χτυπούν την ίδια τη Θεσσαλονίκη.

Όταν ο Αγώνας φτάνει στο αίσιον τέλος του, το πρώτο Ελεύθερο Κράτος των Ελλήνων κηρύσσει «ετερόχθονες» τους Μακεδόνες και τους στερεί την ελληνίδα γη που πότισαν με το αίμα τους και δέχθηκε τους νεκρούς συντρόφους τους. Η Πατρίδα τους εγκαταλείπει ανέστιους. Ο Μακεδών Κωνσταντίνος Μπέλλιος, βαρώνος στη Βιέννη από το Μπλάτσι, ανοικοδομεί τότε, έξω από την Αταλάντη, τον οικισμό Νέα Πέλλα και τους στεγάζει. Εκεί πεθαίνει το 1839 ο Αγγελής Γάτσος, ο οποίος κηδεύεται ως Συνταγματάρχης της Φάλαγγος. Στις 22 Ιανουαρίου 1830 πεθαίνει πάμπτωχος στην Ναύπακτο ο Γερο-Καρατάσος μετά συνεχή αγώνα 45 ετών. Κηδεύεται δημοσία δαπάνη. Ο γιος του Τσάμης Καρατάσος ορίζεται υπασπιστής του Βασιλέως ΄Οθωνος. Και συνεχίζει τον αγώνα για τη Μακεδονία.

Τώρα, λοιπόν, που ετοιμάζεται ο εορτασμός των 200 χρόνων από το 1821, έχει χρέος η Οργανωτική Επιτροπή να συμπεριλάβει στις εκδηλώσεις της τον αγώνα των Μακεδόνων που έως σήμερα ελάχιστα αναφέρεται στην Ελλάδα. Είναι χρέος τιμής.

 

Ν.Ι.Μέρτζος

spot_img

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

εισάγετε το σχόλιό σας!
παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.

Διαβάστε ακόμα

Stay Connected

2,900ΥποστηρικτέςΚάντε Like
2,767ΑκόλουθοιΑκολουθήστε
29,900ΣυνδρομητέςΓίνετε συνδρομητής
- Advertisement -

Τελευταία Άρθρα