Η αποκάλυψη εγείρει ερωτήματα σχετικά με το εάν οι ΗΠΑ και η Ευρώπη θα έπρεπε να ήταν πιο προετοιμασμένες για την εισβολή του 2014.
Julian Borger Ουάσιγκτον
5 Μαίου 2023
Ο Βλαντιμίρ Πούτιν είπε στον Μπιλ Κλίντον τρία χρόνια πριν από την επίθεσή του στην Ουκρανία το 2014 ότι δεν δεσμευόταν από το Μνημόνιο της Βουδαπέστης που εγγυάται την εδαφική ακεραιότητα της χώρας, σύμφωνα με τον πρώην πρόεδρο των ΗΠΑ.
Η αποκάλυψη εγείρει ερωτήματα σχετικά με το εάν οι ΗΠΑ και οι Ευρωπαίοι σύμμαχοί τους θα έπρεπε να ήταν πιο προετοιμασμένοι για την επίθεση του 2014, όταν η Ρωσία προσάρτησε την Κριμαία και επιτέθηκε στο Ντονμπάς.
Ο Κλίντον είπε ότι μίλησε με τον Ρώσο πρόεδρο στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ του 2011 στο Νταβός, όπου ο Πούτιν έθεσε το θέμα του μνημονίου, βάσει του οποίου
η Ουκρανία, η Λευκορωσία και το Καζακστάν συμφώνησαν το 1994 να εγκαταλείψουν το πυρηνικό οπλοστάσιο που κληρονόμησαν στην επικράτειά τους από τη Σοβιετική Ένωση, σε αντάλλαγμα τις διαβεβαιώσεις ότι η κυριαρχία τους θα γίνει σεβαστή «μέσα στα υπάρχοντα σύνορα».
Υπεγράφη από τον Μπόρις Γέλτσιν εκ μέρους της Ρωσίας, τον Κλίντον για τις ΗΠΑ και τον Τζον Μέιτζορ εκ μέρους του Ηνωμένου Βασιλείου, ενεργώντας ως τρίτη εγγυήτρια χώρα.
«Ο Πούτιν μου είπε το 2011, τρία χρόνια πριν καταλάβει την Κριμαία, ότι δεν συμφωνούσε με τη συμφωνία που έκανα με τον Μπόρις Γέλτσιν, ότι θα σεβόντουσαν το έδαφος της Ουκρανίας εάν παρατούσαν τα πυρηνικά τους όπλα», είπε ο Κλίντον την Πέμπτη σε δημόσια εκδήλωση- συζήτηση στην 92nd Street Y, ένα εβραϊκό πολιτιστικό και κοινοτικό κέντρο στη Νέα Υόρκη.
«Ο Πούτιν μου είπε: «… Ξέρω ότι ο Μπόρις συμφώνησε να πάει μαζί σας και τον Τζον Μέιτζορ και το ΝΑΤΟ, αλλά δεν το πέρασε ποτέ από τη Δούμα [το ρωσικό κοινοβούλιο]. Έχουμε και τους ακραίους εθνικιστές μας. Δεν συμφωνώ με αυτό και δεν το υποστηρίζω και δεν δεσμεύομαι από αυτό».
«Ήξερα από εκείνη την ημέρα και μετά, ότι ήταν απλώς θέμα χρόνου», είπε ο πρώην πρόεδρος για την επίθεση του Πούτιν.
Ο Ρώσος ηγέτης είχε ήδη εξαπολύσει εισβολή στην Τσετσενία το 1999 και στη Γεωργία το 2008.
Μετά την κατάληψη της Κριμαίας το 2014, ο Πούτιν ισχυρίστηκε ότι η Ρωσία δεν δεσμευόταν από το Μνημόνιο της Βουδαπέστης επειδή η επανάσταση του Μαϊντάν και η αλλαγή κυβέρνησης στο Κίεβο νωρίτερα εκείνο το έτος σήμαιναν ότι η Ουκρανία είχε γίνει ένα διαφορετικό κράτος. «Σε σχέση με αυτό το κράτος, δεν έχουμε υπογράψει κανένα υποχρεωτικό έγγραφο», είπε.
Ωστόσο, η συνομιλία του με τον Κλίντον υποδηλώνει ότι ο Πούτιν είχε αποφασίσει να μην τηρήσει τη συμφωνία χρόνια πριν από την εξέγερση του Μαϊντάν.
Ο Ντάνιελ Φριντ, πρώην υφυπουργός Εξωτερικών για ευρωπαϊκές και ευρασιατικές υποθέσεις, είπε ότι οι δηλώσεις του Πούτιν προς τον Κλίντον δεν έγιναν ευρέως γνωστές μεταξύ των μελών της κυβέρνησης Ομπάμα, αλλά πρόσθεσε ότι υπέθεσε ότι ο πρώην πρόεδρος πρέπει να το είπε στη σύζυγό του, Χίλαρι, που ήταν υπουργός Εξωτερικών.
Ο Fried, τώρα μέλος του Ατλαντικού Συμβουλίου, είπε ότι ο Πούτιν είχε απειλήσει την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας τρία χρόνια πριν από τη συνάντηση του Νταβός με τον Κλίντον, σε μια συνεδρίαση του συμβουλίου ΝΑΤΟ-Ρωσίας τον Απρίλιο του 2008, κατά τη διάρκεια της κυβέρνησης Μπους.
Ο Πούτιν δήλωσε ότι όταν η Κριμαία μεταφέρθηκε από τη Ρωσική Σοβιετική Ομοσπονδιακή Σοσιαλιστική Δημοκρατία στην Ουκρανική Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία το 1954 «δεν ακολουθήθηκαν όλες οι νόμιμες διαδικασίες».
Ο Fried είπε: «Ήμουν παρών, καθισμένος δίπλα στον τότε Πολωνό σύμβουλο εθνικής ασφάλειας, Mariusz Handzlik. Σηκωθήκαμε και οι δύο όρθιοι και γυρίσαμε ο ένας στον άλλο λέγοντας: «Μόλις άκουσες αυτό που άκουσα;»
«Από εκείνη τη στιγμή, νόμιζα ότι ο Πούτιν θα στραφεί στην Ουκρανία και το είπε στην Κόντι Ράις και στον Στιβ Χάντλεϊ», πρόσθεσε, αναφερόμενος στην υπουργό Εξωτερικών και τον σύμβουλο εθνικής ασφάλειας αντίστοιχα στην κυβέρνηση Μπους.
