Μια κρίση στην Ευρώπη είναι βέβαιη: προτιμάτε ενεργειακή ή δημοσιονομική;

Print Friendly, PDF & Email
- Advertisement -

 

Του Tyler Cowen

Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις βρίσκονται έναντι μιας επιλογής για το είδος της κρίσης την οποία θα αντιμετωπίσουν: μια ενεργειακή ή μια δημοσιονομική κρίση. Η παγκόσμια οικονομία πιθανόν να κρέμεται από μία κλωστή αβεβαιότητας.

Οι εκτιμήσεις για το μέγεθος του σοκ στην τιμή της ενέργειας ποικίλλουν, ωστόσο μια εύλογη εκτίμηση το τοποθετεί μεταξύ του 6% και του 8% του ΑΕΠ για την Ευρώπη.

Η λύση της αυτορρύθμισης

Μια απάντηση σε αυτό το σοκ θα ήταν να αφήσει κανείς τις τιμές της ενέργειας να αυξηθούν ελεύθερα και να αφήσει τον ιδιωτικό τομέα να προσαρμοστεί σε αυτές. Αυτό θα σήμαινε υψηλότερο κόστος για την μεταποίηση, υψηλότερους λογαριασμούς θέρμανσης κατοικιών και χαμηλότερο διαθέσιμο εισόδημα για δαπάνες σε άλλα αγαθά και υπηρεσίες. Σε γενικές γραμμές, θα ήταν κάτι ανάλογο του σοκ στις τιμές της ενέργειας το 1979 και της επακόλουθης τότε ύφεσης.

Σημειώστε ότι το μέγεθος της ύφεσης είναι συνήθως μεγαλύτερο από το μέγεθος του αρχικού σοκ στις τιμές. Καθώς ορισμένοι οικονομικοί κλάδοι αρχίζουν να συρρικνώνονται, συμπαρασύρουν μαζί τους και άλλους. Οι τιμές των περιουσιακών στοιχείων θα μειωθούν επίσης, γεγονός που με τη σειρά του θα βλάψει τις επενδύσεις και την κατανάλωση.

Οι οικονομολόγοι μερικές φορές αποκαλούν τον παραπάνω μηχανισμό ως “θεωρία του πραγματικού επιχειρηματικού κύκλου”, έναν κλάδο γνώσης ο οποίος ερευνά το πώς μπορεί να εξαπλωθεί ένα αρχικό αρνητικό γεγονός.

Αυτό δεν αποτελεί απλώς μια υποθετική οικονομική ιστορία. Πρόσφατα στοιχεία δείχνουν ότι οι γερμανικές εξαγωγές δέχονται σοβαρό πλήγμα, μολονότι μέρος αυτής της μείωσης οφείλεται σε προβλήματα τα οποία δεν σχετίζονται με την ενέργεια.

Η εναλλακτική της δημοσιονομοποίησης της κρίσης

Κάτι τέτοιο ακούγεται ζοφερό, αλλά είναι σημαντικό να συνειδητοποιήσουμε ότι υπάρχει μια διαφορετική αλλά εξίσου ζοφερή εναλλακτική: οι κυβερνήσεις θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν το τρέχον σοκ στην τιμή της ενέργειας μετατρέποντάς το σε δημοσιονομικό σοκ.

Εάν μια κυβέρνηση καλύψει μεγάλο μέρος της αύξησης του λογαριασμού της ενέργειας, θα ήταν σαν το σχετικό σοκ να μην συνέβη ποτέ. Στην καθαρή μορφή της, μια τέτοια πολιτική θα ήταν δύσκολο να εφαρμοστεί, ωστόσο έχουν ήδη γίνει κάποιες κινήσεις προς αυτή την κατεύθυνση.

Η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου δεσμεύει ένα ποσό το οποίο προσεγγίζει τα 200 δισεκατομμύρια βρετανικές λίρες προκειμένου να απομονώσει την οικονομία του Η.Β. από κραδασμούς στις τιμές της ενέργειας, αν και μεγάλο μέρος του ενεργειακού σοκ θα εξακολουθήσει να βρίσκει τον δρόμο του προς την οικονομία. Η γερμανική κυβέρνηση έχει επίσης αποκαλύψει ένα σχέδιο για δαπάνες περίπου 200 δισ. ευρώ για την προστασία της οικονομίας από τα σοκ στις τιμές της ενέργειας.

Οι κυβερνήσεις μπορούν να προσπαθήσουν να περιορίσουν τα σοκ στις τιμές της ενέργειας με διάφορους τρόπους. Μπορούν να προσπαθήσουν, για παράδειγμα, να ανακουφίσουν ξανά τους καταναλωτές και τις επιχειρήσεις με επιδοτήσεις και μεταφορές εισοδήματος ή μπορούν να περιορίσουν τις τιμές και μετά να προσπαθήσουν να διασώσουν ξανά με ανάλογες μεθόδους τις εταιρείες του κλάδου της ενέργειας. Όποιο κι αν είναι το ακριβές μείγμα πολιτικής, το επιπλέον κόστος θα δημιουργήσει μια μεγάλη τρύπα στους κρατικούς προϋπολογισμούς.

Εάν μια κυβέρνηση αναλάμβανε ολόκληρο το επιπλέον κόστος ενέργειας, θα της κόστιζε κάτι κοντά στο 6% έως 8% του ΑΕΠ – και αυτό το κόστος θα έπρεπε να την επιβαρύνει κάθε χρόνο κατά τον οποίο οι τιμές της ενέργειας θα παρέμεναν υψηλές. Κάτι τέτοιο θα απαιτούσε περισσότερο κρατικό δανεισμό, υψηλότερους φόρους, περισσότερη εκτύπωση χρήματος ή κάποιου είδους συνδυασμό των παραπάνω επιλογών.

Καλά και κακά νέα

Τα καλά νέα είναι ότι η μετατροπή μιας ενεργειακής κρίσης σε δημοσιονομική δεν μεταδίδει υψηλό ενεργειακό κόστος σε ολόκληρη την οικονομία. Τα κακά νέα είναι δύο: πρώτον, η διατήρηση των τιμών της ενέργειας σε χαμηλά επίπεδα δεν ενθαρρύνει την εγκράτεια στην κατανάλωση. Δεύτερον – και πιο σημαντικό – μια δημοσιονομική κρίση εξακολουθεί να αποτελεί κανονικότατη κρίση. Ακόμη κι αν μια κυβέρνηση αποφύγει τον επιπλέον δανεισμό, πόσο περιθώριο υπάρχει για να αυξήσει τους φόρους, δεδομένων των οικονομικών και πολιτικών περιορισμών;

Στα τέλη της δεκαετίας του 1970, δεν υπήρξε καμία γενική κίνηση προς μια μετατροπή της κρίσης των τιμών της ενέργειας σε (πιθανή) δημοσιονομική κρίση. Οι κυβερνήσεις τότε δεν πίστευαν ότι θα μπορούσαν να ξεφύγουν σε επίπεδα δανεισμού τα οποία σήμερα αποδέχονται σχετικά εύκολα ως ανεκτά.

Αυτή είναι λοιπόν μια στιγμή πολιτικής καινοτομίας: ας την αποκαλέσουμε την “δημοσιονομοποίηση” των οικονομικών προβλημάτων. Η πανδημία είναι άλλο ένα τέτοιο, ιδιαίτερα πρόσφατο παράδειγμα. Για πόσον καιρό μπορεί ο κόσμος να δημοσιονομοποιεί τα προβλήματά του; Μπορεί η δημοσιονομοποίηση να βοηθήσει τον κόσμο να αποφεύγει μεγάλες οικονομικές κρίσεις;

Τελικός κριτής οι αγορές χρέους

Ίσως αυτή να είναι μόνο η αρχή για δυσθεώρητα υπερ-υψηλά επίπεδα χρέους ως μια μορφή ασφάλισης έναντι μιας πολύ κακής τύχης. Ή ίσως οι αγορές ομολόγων είναι στα πρόθυρα της εξέγερσης εναντίον αυτού του συνεχιζόμενου δανεισμού – και τότε ένα τέτοιο χρέος θα καταστρέψει το δημοσιονομικό σύμφωνο πάνω στο οποίο βασίζεται η Ευρωπαϊκή Ένωση, δεδομένης της κοινής πεποίθησης ότι τουλάχιστον ορισμένες από τις χώρες-μέλη της θα καταλήξουν να κάνουν κατάχρηση των δανειακών τους προνομίων. Τα πραγματικά επιτόκια, ας θυμηθούμε, έχουν αυξηθεί το τελευταίο διάστημα.

Εν ολίγοις: κανένα από αυτά τα σενάρια δεν είναι ιδιαίτερα αισιόδοξο, κανείς δεν ξέρει πραγματικά τι κάνει και το τελικό αποτέλεσμα πιθανότατα θα υπαγορευθεί από την αγορά ομολόγων. Κατά τα άλλα, να έχετε μια ευχάριστη ημέρα!

capital.gr

spot_img

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

εισάγετε το σχόλιό σας!
παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.

Διαβάστε ακόμα

Stay Connected

2,900ΥποστηρικτέςΚάντε Like
2,767ΑκόλουθοιΑκολουθήστε
29,900ΣυνδρομητέςΓίνετε συνδρομητής
- Advertisement -

Τελευταία Άρθρα