Στο πεδίο της γαστρονομίας διεξάγεται, παράλληλα με τα πεδία των μαχών, ο πόλεμος μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας, με Ουκρανό σεφ να ετοιμάζεται να καταθέσει αίτηση στην UNESCO για αναγνώριση της σούπας Μπορς ως αναπόσπαστου τμήματος της ουκρανικής πολιτιστικής παράδοσης.
Την ουκρανική πατρότητα του Μπορς αναγνωρίζουν ακόμη και Ρώσοι ιστορικοί, καθώς και η βιβλιογραφία της σοβιετικής περιόδου. Μετά τη διάλυση της ΕΣΣΔ, όμως, η Ρωσία εμφανίζει τη σούπα Μπορς, που έχει ως κύριο συστατικό της το παντζάρι, ως ρωσικό –και όχι ουκρανικό– πιάτο. Ο Ουκρανός σεφ Γεβγκέν Κλοποτένκο αποφάσισε να αναλάβει δράση, όταν διαπίστωσε ότι εστιατόρια και καταστήματα στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ προσφέρουν Μπορς, ονομάζοντάς το ρωσική σούπα. «Μας πήραν τόσα πολλά, αλλά δεν θα μας πάρουν το Μπορς. Συνειδητοποίησα ότι πρέπει να υπερασπισθούμε όσα μας ανήκουν», λέει ο Κλοποτένκο.
Ο Ουκρανός σεφ ίδρυσε μη κυβερνητική οργάνωση με στόχο την εδραίωση της κυριότητας του Μπορς ως ουκρανικού εδέσματος. Η οργάνωση ασχολήθηκε μήνες, συλλέγοντας στοιχεία για να αποδείξει ότι η καταγωγή της σούπας είναι από την Ουκρανία, ενώ διοργάνωσε και πολιτιστικές εκδηλώσεις με το θέμα αυτό. Η Ουκρανία σκοπεύει να καταθέσει το αίτημά της στην UNESCO τον Μάρτιο, με τη Βουλή του Κιέβου να έχει εκδώσει ψήφισμα στήριξης της πρωτοβουλίας.
Για να εξασφαλίσουν την πολυπόθητη αναγνώριση του διεθνούς πολιτιστικού οργανισμού, οι Ουκρανοί δεν χρειάζεται να δείξουν ότι το Μπορς αποτελεί γαστρονομική αποκλειστικότητα της χώρας τους, αλλά μόνο ότι είναι στενά συνδεδεμένο με τον πολιτισμό τους και τις γαμήλιες ή άλλες παραδόσεις τους. Το αίτημα της Ουκρανίας ενισχύει το γεγονός ότι η χώρα αριθμεί δεκάδες χωριά, που ονομάσθηκαν προς τιμήν του Μπορς. Οι Ουκρανοί εκτιμούν ότι η ρωσική κυβέρνηση, εκτός από την προσάρτηση μέρους της χώρας τους με στρατιωτικά μέσα, προσπαθεί να οικειοποιηθεί το σύνολο των σλαβικών πολιτιστικών παραδόσεων.
Ακόμη, όμως, και ο εμβληματικός σοβιετικός οδηγός μαγειρικής, το «Βιβλίο Νόστιμης και Υγιεινής Διατροφής», που κυκλοφόρησε το 1939 επί σταλινικού καθεστώτος, δεν περιγράφει τη σούπα Μπορς ως ρωσικό πιάτο. Ο οδηγός διαθέτει μόνο μία συνταγή Μπορς, με τίτλο «Ουκρανικό Μπορς».
«Η δημοτικότητα του Μπορς στη Ρωσία καταγράφεται για πρώτη φορά στα τέλη του 18ου αιώνα, χάρη στην ευκολία παρασκευής του σε μεγάλες ποσότητες για τον στρατό», λέει η Ρωσίδα ιστορικός της γαστρονομίας Ολγκα Σιούτκινα.
Στην ουκρανική επαρχία, τα μποστάνια των αγροτών περιέχουν όλα τα υλικά για Μπορς. Τον χειμώνα, οι αγρότες συντηρούν τα χλωρά φύλλα της οξαλίδας («συγγενής» του λάχανου) σε βάζα, χρησιμοποιώντας τα ως βάση για «πράσινο Μπορς», χωρίς παντζάρι, αλλά με γενναία δόση βραστού κρέατος. Στις κηδείες, οι συγγενείς προσφέρουν χορτοφαγικό Μπορς, στη μνήμη του εκλιπόντος.
“Καθημερινή”
