του Κωνσταντίνου Καραγιαννίδη
Θεωρώ το μεσανατολικό ζήτημα αρκούντως πολύπλοκο για να το αναλύσω στην βάση προβλέψεων και σεναρίων για τα αλληλοσυγκρουόμενα συμφέροντα στην περιοχή.
Με απασχολεί, όμως, μια άλλη πτυχή του, η πρόσληψή του από την ελληνική κοινωνία.
Διακρίνω μια σχεδόν δογματική υποστήριξη των Αράβων της Παλαιστίνης και εκ προοιμίου καταδίκη του Ισραήλ (δεν αναφέρομαι στο παρόν άρθρο, ομιλώ γενικότερα). Παραβλέποντας κάποια ιστορικά δεδομένα όπως:
α) Την προ του 1947 μακραίωνη υπαγωγή της περιοχής σε ένα αυτοκρατορικό (πολυεθνικό) μόρφωμα. Η αντικατάστασή του από κράτη-έθνη ήταν επόμενο να προκαλέσει εθνοτικές συγκρούσεις.
β) Ότι εκείνοι που “ήρξαντο χειρών αδίκων” και απέρριψαν την αρχική λύση δύο κρατών (Α΄αραβοϊσραηλινός πόλεμος) ήταν οι Άραβες, που προσέβλεπαν στην αποκλειστική χρήση των εδαφών της Παλαιστίνης. Απλώς τα αποτελέσματα επί του πολεμικού πεδίου (όπως και των επομένων δύο πολέμων) ανέτρεψαν άρδην την κατάσταση.
γ) Ότι οι Άραβες της Παλαιστίνης έχουν πρωτίστως περιθωριοποιηθεί – συν τω χρόνω – από τα λοιπά αραβικά κράτη, που προέταξαν τα οικονομικά τους συμφέροντα και την συναλλαγή τους με την “Δύση”.
Παρά ταύτα, εμείς εξακολουθούμε να στηρίζουμε τον “δίκαιο αγώνα των Παλαιστινίων”.
Και διερωτώμαι μήπως αυτή η στάση υποκρύπτει μία ροπή μας προς την θυματοποίηση, πέρα από πιθανή αδυναμία ψύχραιμης αναγνώσεως της πραγματικότητος.
Διότι, ευρισκόμενοι κι εμείς σε παρόμοια θέση με το Ισραήλ (εννοώ σε ασταθές περιβάλλον, πολλαπλών απειλών) επιλέγουμε την επαιτεία προστασίας, τις εκκλήσεις συμπαραστάσεως και τα διαβήματα για το διεθνές δίκαιο, αντί για την επιβολή των θέσεών μας με πυγμή, ακόμη και σε περιπτώσεις υποδεεστέρων αντιπάλων (Σκόπια, Αλβανία), αρνούμενοι να επιδιώξουμε τον ρόλο του ισχυρού. Σαν να διακατεχόμαστε από ενοχικό σύνδρομο χρήσης ισχύος!
Ενώ, κατά την γνώμη μου, το Ισραήλ έχει πολλά να μας διδάξει, όπως ενδεικτικώς απαρίθμησα προσφάτως.
https://kak-ies.blogspot.com/2023/10/blog-post.html
Αλλά η ιδεοληπτική μας τύφλωση έναντί του μάς κάνει να παραβλέπουμε νοοτροπίες άξιες μιμήσεως.
ΥΓ:
Η μοναδική μου ένσταση επί του άρθρου είναι η επίκληση στην “αναλογική” χρήση βίας. Δεν κατανοώ αυτήν την αρχή, όταν πρόκειται για αγώνα επικρατήσεως ασκείται όση βία είναι απαραίτητη για την κατίσχυση επί του αντιπάλου. Και η αστυνομία, όταν πρόκειται να συλλάβει έναν κακοποιό, θα καταφύγει σε χρήση υπέρτερης βίας και περισσοτέρων μέσων από εκείνον.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ : Ο Κ. Καραγιαννίδης με το παραπάνω σχόλιο παρενέβη στη συζήτηση κάτω απο την ανάρτηση:Που θα οδηγήσει η ισοπέδωση της Γάζας του ιστολογίου www.anixneuseis.gr
Συμφωνώ με το άρθρο-σχόλιο και ειδικά την εξήγηση, που αφορά στην μονόπλευρη στήριξή μας των Αράβων τής Παλαιστίνης. Πιστεύω, όμως, ότι δεν διακατεχόμαστε από ενοχικό σύνδρομο χρήσης ισχύος, αλλά από ηττοπάθεια, που μάς ενέπνευσαν οι κυβερνήσεις μας, ήδη από την εποχή τού Μητσοτάκη (πατρός) με τα Σκόπια (“δεν θα σύρω την Ελλάδα σε πόλεμο”)(*) και ασφαλώς μετά, με τον πρωθιερέα τού ενδοτισμού Σημίτη.
(*) Όταν τόσο απροκάλυπτα διατυμπανίζεις ότι δεν θα σύρεις την χώρα σε πόλεμο (ολέθριο λάθος αυτό), πώς θες μην να σε εμπαίζουν ακόμη και οι Σκοπιανοί; Οι Τούρκοι μάς έχουν μάθει. Ξέρουν ότι είμαστε αρκούντως ψοφοδεείς και μονάχα λόγια.
Θα περίμενα επίσης να δούμε το συγκεκριμένο ζήτημα υπό το πρείσμα των εθνικών μας συμφερόντων.
Ελλείψη τέτοιων θα μπορούσαμε να δούμε τουλάχιστο τί μας συμφέρει από άποψη εθνικών μας θεμάτων και ειδικότερα το Αιγαίο και το Κυπριακό.
Για την ιστορία θα ήταν καλό να δούμε ποιόν ρόλο έπαιξαν στο παρελθόν οι μουσουλμανικοί πληθυσμοί για παράδειγμα κατά την Μικρασιατική Εκστρατεία, όπως και τον ρόλο των Κούρδων κατά την εποχή εκείνη. Αυτό θα βοηθούσε να αντιμετωπίσουμε τα παρόντα γεγονότα με μια λίγοτερο ηθικολογική νοοτροπία.
Κατ’ αρχάς να ευχαριστήσω τον κ. Σαββίδη για την προβολή του σχολίου μου και να απολογηθώ για την καθυστερημένη συμμετοχή μου στην συζήτηση, ένεκα φόρτου εργασίας.
Τόσο στον σχολιασμό, όσο και στα άρθρα του κ. Σαββίδη έχουν τεθεί εξαιρετικής σημασίας ζητήματα, τα οποία, όμως, απαιτούν μακροσκελή ανάλυση.
Θα προσπαθήσω ακροθιγώς να φωτίσω κάποιες πτυχές τους.
(α) Η πιθανή θυματοποίησή μας, που ανέφερα, είναι ένα παρατηρούμενο σύμπτωμα, δεν την θεωρώ αίτιο. Ακριβώς την προέλευσή της προσπαθώ να εντοπίσω, τί μας οδήγησε, μετά από γενοκτονία και οδυνηρές ήττες στην μοιρολατρία και την αποδοχή του ρόλου του θύματος που ζητά προστασία, ενώ το Ισραήλ, μετά το δικό του “Ολοκαύτωμα” προέταξε το “ποτέ ξανά” και το εφήρμοσε με πειστικότατο τρόπο (*). Δεν έχουμε παρά να συγκρίνουμε το πώς αντέδρασε το Ισραήλ μετά το συμβάν του Μονάχου, το 1972 και πώς η Ελλάδα στις περιπτώσεις των Ισαάκ, Σολωμού, Γκούμα, Κατσίφα… Η συμπάθεια προς τους αδυνάτους είναι κατανοητή μεν, αλλά αδικαιολόγητη η διαρκής άκριτη καταδίκη των ισχυρών.
(β) Δεν ξέρω αν ως σύγχρονο κράτος αποκτήσαμε ποτέ αίσθηση εθνικού συμφέροντος. Ίσως η εξ αρχής απουσία στιβαρής αστικής τάξεως, ίσως η επικράτηση της λογικής των “αυτοχθόνων”, στην περιβόητη διαμάχη του 1844 με τους “ετερόχθονες”, δεν βοήθησε το κράτος να αποκτήσει ηγετικό πυρήνα με διαχρονία και σαφείς στόχους. Μέχρι το 1974 πορευθήκαμε κυρίως με οράματα, με ελάχιστες εξαιρέσεις (όπως ο Ελ. Βενιζέλος, που προέκρινε τα συμφέροντα έναντι των “εθνικών δικαίων”), αλλά μετά την τραγωδία της Κύπρου εξέλιπαν και αυτά… Και μάλλον αντικαταστάθηκαν από το δόγμα του “ανήκομεν εις την Δύσιν”, ήτοι να είμαστε υπάκουοι στις εντολές των “μεγάλων”, προκειμένου να εξασφαλίζουμε την (έστω περιορισμένη) εύνοιά τους, χωρίς ιδιαίτερο κόπο.
(γ) Ως προς την ισορροπία μεταξύ του Ισραήλ και των Αράβων (θέμα του άρθρου του κ. Σαββίδη στην “Μακεδονία”), έχω να θέσω δύο ερωτήματα (ειλικρινή και όχι ρητορικά):
i. Πόσο και σε ποιούς τομείς μας ωφέλησε – εν τη πράξει – η προσέγγιση με τους Άραβες, μετά την δεκαετία του ’50; Ούτε ο διωγμός των Αιγυπτιωτών απεσοβήθη, ούτε ο (απόφοιτος της ΣΣΕ) Καντάφι έδειξε ενδοιασμούς στον (κρίσιμο) εφοδιασμό της Τουρκίας, κατά την εισβολή της στην Κύπρο.
http://e-amyna.com/η-συμβολή-των-μουσουλμανικών-κρατών-σ/
ii. Σε μια εποχή που ο αραβικός κόσμος ρέπει προς τον ισλαμικό ριζοσπαστισμό, πόση απήχηση στην κοινωνία αυτών των κρατών μπορεί να έχει ακόμη το ελληνιστικό παρελθόν;
Ερεθίσματα για προβληματισμό…
(*) Για το ότι ο απηνής διωγμός των Χριστιανών της Ανατολής από τον Κεμάλ λειτούργησε ως αρχέτυπο για τις μεθόδους του Χίτλερ έχει γράψει μια ενδιαφέρουσα μελέτη ο Stefan Ihrig.
https://www.hup.harvard.edu/catalog.php?isbn=9780674368378
(γ)i Ελληνοαραβική φιλία – Προσγείωση στην ωμή πραγματικότητα
“Μή δώτε το άγιον τοίς κυσίν”
τά λόγια αὐτά σημαίνουν νά μήν δίνουμε τίς ἀλήθειες τῆς Πίστεως σέ ὁποιονδήποτε, γιατί εἶναι πάρα πολύ δύσκολα στήν κατανόηση.
῾Η θέση μας σέ αὐτόν τόν ἱστορικό χῶρο, στά ὅρια μεταξύ ᾿Ανατολῆς καί Δύσης, πού δέν εἶναι τυχαία, μᾶς φέρνει, ἐπανειλημμένως, ἐμᾶς τούς ὀλιγάριθμους, ἀπό ἀρχαιοτάτων χρόνων ἀντιμέτωπους μέ ἀλλόθρησκους, ἀλλόγλωσσους, ἀλλότροπους λαούς. Τό ὅμαιμον μετά ἀπό ὅλη τήν προηγηθεῖσα ἱστορία, δέν εἶναι πιά αὐτό πού ἦταν στήν ἀρχαιότητα, γιατί ὑπάρχουν πολλοί ἀπόγονοι.
῾Η ἱστορία τοῦ ῾Ελληνισμοῦ εἶναι ἱστορία πολιτισμοῦ καί ἱστορία προσώπων μέ ὀνόματα συγκεκριμένα, γνωστῶν καί ἀγνώστων, μέ συνέχεια πού ἀφορᾶ τόν ῾Ελληνισμό καί τά ἱερά καί ὅσιά του. ῾Η Δύση, υἱοθετώντας κάποιες πτυχές ἀπό τόν πολιτισμό τῶν ῾Ελλήνων, προχώρησε στήν διαμόρφωση τρόπου ζωῆς ὁρατοῦ, ὁδηγώντας τόν ἄνθρωπο νά ζεῖ σέ ἕναν κόσμο μέ ὅλα τά ἐπιστημονικά ἐπιτεύγματα σέ βοήθειά του, σέ μία ἀξιοζήλευτη καθημερινότητα. Ὑπάρχουν πτυχές τοῦ ῾Ελληνικοῦ πολιτισμοῦ πού δέν προσεγγίσθηκαν, δέν ἑρμηνεύθηκαν καί δέν κατανοήθηκαν ἀπό τούς Δυτικούς, λόγω τῆς μυστηριακῆς καί πνευματικῆς φύσης τῶν πτυχῶν αὐτῶν, ἀλλά καί λόγω τῆς διαφορετικότητας ὡς πρός τήν γλώσσα καί τόν τρόπο. Οἱ πτυχές αὐτές ὑπάρχουν ἀπό τήν ἀρχαιότητα, συναντῶνται δέ καί στήν ᾿Ανατολική ᾿Ορθόδοξη πορεία μας. Ὅ,τι ἀφορᾶ τήν Βυζαντινή ὑμνολογία, ἁγιογραφία καί λοιπά θέματα ᾿Ορθόδοξης Πίστης, εἶναι ἀνεξερεύνητα καί μή κατανοητά ἀπό τό δυτικό πνεῦμα στό βάθος τους.
Τό ´ἀνήκωμεν εἰς τήν δύσιν ´ εἰπώθηκε, κατά τήν ἄποψή μου, ἀπό ἕναν ἄνθρωπο μέ ὄνομα χαρακτηριστικό τῆς ᾿Ανατολικῆς πλευρᾶς μας, μέ σκοπό νά μήν ξεχνᾶμε τό ἱστορικό κομμάτι μας πού ὁδήγησε στόν δυτικό πολιτισμό. ῾Η ἐναντίωση αὐτῶν τῶν δύο πλευρῶν, τοῦ δυτικοῦ ἐκσυγχρονισμοῦ καί τῆς πιό βαθειᾶς καί μοναδικῆς μυστηριακῆς ἰδιαιτερότητάς μας πού ἔρχεται ἀπό τήν ἀρχή μας καί ἄνθισε κυρίως στήν ᾿Ανατολή, βρίσκεται στήν ρίζα τῶν προβλημάτων μας. ᾿Εναντίωση πού ὑπάρχει καί ἐντός καί ἐκτός. ᾿΄Ας μήν ἐρευνήσουμε μόνο τήν ἀπήχηση τοῦ ἑλληνιστικοῦ παρελθόντος στίς ἀνατολικές κοινωνίες, ἀλλά καί ποιά εἶναι διαχρονικά ἡ πρόσληψή του ἀπό τήν Δύση, ἀπό τό Δυτικό πνεῦμα. ῾Ο Χριστιανισμός μέ ἱστορική πορεία ἀπό τήν Βηθλεέμ καί μετά, γιά τόν ᾿Ορθόδοξο ῾Ελληνισμό τήν ἵδρυση τῆς Κωνσταντινούπολης, στηρίχθηκε στήν ῾Ελληνική γλώσσα καί τήν διάδοσή του στά τότε ῾Ελληνιστικά ἐδάφη καί ἐκεῖ πληθυσμούς. ῾Ο συγκεκριμένος ᾿Αλέξανδρος ὁ Μέγας, εἶναι ἱστορικό πρόσωπο, μέ συγκεκριμένο σχέδιο καί ἔργο, θεωρήθηκε πρωτεργάτης τοῦ Χριστιανισμοῦ γιατί ὁ σκοπός καί τό ἔργο του ἦταν στήν ἴδια προοπτική ἀθανασίας.
῾Η θέση μας στήν γεωγραφική θέση αὐτή δέν εἶναι τυχαία, οὔτε εἶναι τυχαῖο ὅτι ὁ Χριστιανισμός γεφύρωσε ᾿Ανατολή καί Δύση.
Τί ὑπάρχει τώρα; ῾Υπάρχει μία δυνατή ἱστορικά Δύση, ὁ δέ Χριστιανισμός καί ὅ,τι συνεπάγεται, τείνει νά ξεχασθεῖ ὄχι μόνο στήν ᾿Ανατολή ἀλλά καί στήν Δύση.
῾Η ὑποτίμηση ἕως ἀπάλειψη τῶν ἰδιαίτερων χαρακτηριστικῶν μας λόγω μή κατανόησής τους, πού εἶναι στήν βάση τῆς θυματοποίησης μας ἀρχικά καί ἴσως ὡς σύμπτωμα πλέον, μᾶς ὁδήγησε κατά καιρούς στήν ἀναζήτηση προστατῶν πότε δυτικά καί πότε ἀνατολικά, ἀνάλογα μέ τούς συσχετισμούς.
῾Η τυχόν ἀπορρόφησή μας ἀπό τήν Δύση ἀλλοτριώνοντας περαιτέρω τά ἰδιαίτερα χαρακτηριστικά μας, ἀλλοιώνει καί τήν ἰδιαιτερότητά μας ὡς συνδετήριο κρίκο.
Μία ἐκ νέου ἐμβάθυνση στόν Ἑλληνισμό μέσω τῆς Παιδείας, καί ἡ ἀρωγή ἀνθρώπων μέ κατάλληλη γνώση, νομίζω εἶναι ἡ μόνη λύση γιά τήν ὕπαρξή μας.