Διαδηλωτές στο Χονγκ Κονγκ καίνε φωτογραφίες του ηγέτη του Πεκίνου Ξι Τζι Πινγκ. Η Δύση δεν κούνησε ούτε το δαχτυλάκι της για την επέκταση του κομμουνιστικού καθεστώτος…
Atlantico.fr: Τι διακυβεύεται στην επίθεση του Πεκίνου στις ελευθερίες του Χονγκ Κονγκ; Σε ποιο γεωπολιτικό πλαίσιο εγγράφεται αυτή η επίθεση;
Emmanuel Lincot: Αυτή είναι μια πολυπρισματική προειδοποίηση που απευθύνεται προς τη δημοκρατική κοινή γνώμη του Χονγκ Κονγκ βέβαια, αλλά και προς εκείνη της ηπείρου, η οποία, αναπόφευκτα, θα διαπερνάται από ρεύματα αμφισβήτησης, ενώ η οικονομική κατάσταση επιδεινώνεται έντονα ακόμα και στην ηπειρωτική Κίνα. Στο στόχο βρίσκονται επίσης οι Αμερικανοί καθώς και η Ταϊβάν. Το status quo (“μία χώρα, δύο συστήματα”) που είχε επικρατήσει από το 1997, έτος παράδοσης του Χονγκ Κονγκ, έχει οριστικά ανατραπεί. Αυτή η επιβεβαίωση ισχύος του Πεκίνου είναι επομένως μέρος μιας παγκόσμιας στρατηγικής, η οποία βασίζεται σε συνεχή πρόκληση, μη συμμόρφωση με τις δεσμεύσεις της Κίνας και την επιλογή – όπως και της Ρωσίας – να θέτει συστηματικά τους αντιπάλους της προ τετελεσμένου γεγονότος. Το βλέπουμε επίσης στις ενέργειές της που συνίστανται στη διαμόρφωση αναχωμάτων νότια της Θάλασσας της Κίνας που κατέχει τώρα στρατιωτικά ή, έναντι της Ινδίας, στο οροπέδιο Doklam το 2017, και πιο πρόσφατα, πριν από 15 μέρες στα Ιμαλάια. Αυτή η στρατηγική έχει ένα όνομα: είναι αυτή της άρνησης πρόσβασης. Υπάρχει λόγος να φοβόμαστε ότι το δεύτερο στάδιο θα είναι, πέραν του Χονγκ Κονγκ, μια βίαιη προσάρτηση της Ταϊβάν, της οποίας η Πρόεδρος στηρίζει ενεργά τα δημοκρατικά στοιχεία του Χονγκ Κονγκ.
Edouard Husson: Από τη δεκαετία του 1970, οι ΗΠΑ και ο Δυτικός κόσμος είχαν πλησιάσει την Κίνα, σε σημείο να την κάνουν σταδιακά προνομοιούχο εταίρο. Τη δεκαετία του 1980, οι υπηρεσίες πληροφοριών των ΗΠΑ αντάλλαζαν συχνά πληροφορίες με κινεζικές υπηρεσίες που δεν μοιράζονταν με τους ευρωπαίους ομολόγους τους. Με την κατάρρευση της ΕΣΣΔ και την έλευση της παγκοσμιοποίησης, στα τέλη της δεκαετίας του 1980, έγινε ένα νέο βήμα στην προσέγγιση με την Κίνα. Ενάντια στις αρχές που της επέτρεψαν να κερδίσει τον Ψυχρό Πόλεμο, η Δύση «ξέχασε» τα γεγονότα στην πλατεία Tian An Men. Είναι σαν να είπαν στους Κινέζους: Μπορείτε να ασκήσετε εσωτερική καταστολή, αλλά θα την αγνοήσουμε. Επειδή οι οικονομικές σχέσεις μαζί σας είναι σημαντικότερες. Οι ΗΠΑ και η Ευρώπη ενθάρρυναν τον κινεζικό πληθυσμό να αποδεχτεί το “Πλουτίστε χωρίς να είστε ψηφοφόροι” του Ντενγκ Σιάο Πινγκ. Αυτό το σύμφωνο με τον διάβολο συνεχίστηκε μέχρι την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ. Ο σημερινός πρόεδρος των ΗΠΑ ήταν ο πρώτος που ήθελε να διορθώσει τις ασυμμετρίες που δημιουργήθηκαν από την τύφλωση μας έναντι της Κίνας. Αυτή αντικατέστησε αποτελεσματικά τη βιομηχανία μας με τη δική της, συσσωρεύοντας δολαρια. Η είσοδος της Κίνας στον ΠΟΕ συνέβη υπό όρους που δεν θα είχαμε αποδεχτεί για καμία άλλη χώρα.
Μνημείο των θυμάτων της πλατείας Τιεν Αν Μεν (1989) στο Χονγκ Κονγκ. Εως πότε θα τιμάται ακόμα η μνήμη τους;
Βρισκόμαστε στην καρδιά ενός νέου ψυχρού πολέμου; Η επιθετική στρατηγική της Κίνας αποδίδει καρπούς;
Emmanuel Lincot: Ο ψυχρός πόλεμος βασιζόταν σε ισορροπία δυνάμεων μέσω τρόμου. Ο κίνδυνος είναι ότι αυτή η ισορροπία δεν υπάρχει πλέον. Ο δυτικός κόσμος είναι βαθιά κατακερματισμένος. Ο Ντόναλντ Τραμπ δεν ακολουθεί πλέον την πολυμέρεια, ενώ η Γαλλία του Εμμανουήλ Μακρόν προσκολλάται σε αυτήν, πεπεισμένος ότι η Γαλλία και η ΕΕ δεν «μετρούν» διαφορετικά. Ο ίδιος ο κινεζικός κόσμος είναι κατακερματισμένος: η κομμουνιστική ηπειρωτική Κίνα εναντίον της Ταϊβάν, της οποίας η γεωστρατηγική θέση και το δημοκρατικό καθεστώς παραμένουν η κύρια πρόκληση που αντιμετωπίζει το Πεκίνο. Αυτό που μπορούμε να φοβόμαστε είναι μια ολίσθηση, ένας παραλογισμός και μια όλο και πιο παθιασμένη σχέση που θα φέρει την Κίνα απέναντι στους αντιπάλους της. Το πάθος στις διεθνείς σχέσεις δεν είναι ποτέ καλό. Αυτό το επιβλαβές κλίμα δεν ενθαρρύνει τους ξένους επενδυτές – που ωστόσο χρειάζεται η Κίνα – να παραμείνουν στην Κίνα όσο και στο Χονγκ Κονγκ όπου εδρεύουν πολλές δυτικές εταιρείες. Η κοινή γνώμη της Ταϊβάν θα ριζοσπαστικοποιηθεί επίσης επιλέγοντας τη μη αναστρέψιμη οδό της ανεξαρτησίας. Και αυτή η επιλογή θα οδηγήσει αναπόφευκτα σε έναν πόλεμο που δεν θα περιορίζεται στο περιφερειακό πλαίσιο αλλά θα οδηγήσει σε παγκόσμια έκρηξη. Είναι πιθανό το Πεκίνο να περάσει στην επίθεση το φθινόπωρο, δηλαδή την παραμονή των αμερικανικών προεδρικών εκλογών. Εκτός, εάν οι πρωταγωνιστές αποφασίσουν να παίξουν το χαρτί του κατευνασμού.
Edouard Husson: Ο Ντόναλντ Τραμπ ήθελε πρώτα να αποκαταστήσει τα νομισματικά και εμπορικά ισοζύγια. Η Κίνα έχει διατηρήσει το νόμισμά της εκτός της αγοράς συναλλάγματος με υποτιμημένη τιμή. Αυτό της δίνει ένα ακόμη εξαγωγικό πλεονέκτημα μεγαλύτερο από την είσοδο του Deutsche Mark στο ευρώ με υποτιμημένο επιτόκιο. Ο Τραμπ είναι ένας τρομερός διαπραγματευτής και κατάφερε να ασκήσει πίεση στην Κίνα καθώς το κομμουνιστικό καθεστώς σκληραίνει ξανά επειδή φοβάται τις αυξανόμενες μεσαίες τάξεις. Η Λαϊκή Δημοκρατία δεν αντέχει να χάσει πάρα πολλές εξαγωγικές αγορές και αναγκάζεται να στοιχηματίσει στην εσωτερική της αγορά, πράγμα που θα σημαίνει εκτεταμένο πλουτισμό και, ως εκ τούτου, πίεση για εκδημοκρατισμό. Η κρίση του Coronavirus έφερε γενική αναστάτωση επειδή το κυβερνόν ΚΚΚ εμφανίστηκε ξαφνικά αυτό που δεν είχε πάψει ποτέ να είναι: ψεύτης και αναξιόπιστος (όπως όλα τα κυβερνώντα ΚΚ). Χωρίς μάσκα, το ΚΚΚ πέρασε σε μια πολύ επιθετική στάση έναντι της Δύσης. Ετσι, αρχίζουμε να μιλάμε για έναν νέο ψυχρό πόλεμο.
Το σχέδιο παγκόσμιας κυριαρχίας του Xi Jinping θα στραφεί εναντίον του;
Emmanuel Lincot: Αντιμετωπίζει περιορισμούς που συνδέονται με την εσωτερική πολιτική. Δεν ξέρουμε σε ποιο βαθμό ο Xi Jinping συναντά αντιρρήσεις στο Politburo, αλλά υπάρχουν. Η δοκιμασία του Covid-19 επέτρεψε στον κομματο-κρατικό μηχανισμό να επιταχύνει τις εκκαθαρίσεις, για παράδειγμα στο Wuhan. Τι να πούμε; Ο Xi Jinping έχει μια εύθραυστη βάση που δεν είναι ομόφωνη. Αυτή η ολομέτωπη επίθεση του Πεκίνου είναι φυγή προς τα μπρος. Ακόμη και ανώτεροι αξιωματικοί όπως ο Qiao Liang, συγγραφέας ενός σημαντικού έργου της σύγχρονης κινεζικής στρατιωτικής σκέψης – “Ο πόλεμος εκτός ορίων” – τολμά να υποστηρίξει δημόσια μια λιγότερο επιθετική, πιο προσεκτική στρατηγική, έχοντας επίγνωση χωρίς αμφιβολία την πολύ μεγάλη ευθραυστότητά της τόσο στρατιωτικά όσο και οικονομικά. Η Κίνα, όχι περισσότερο από τις Ηνωμένες Πολιτείες, απέχει πολύ από το να είναι ηγεμονική δύναμη. Ωστόσο, κάθε μέρα που περνάμε, πλησιάζουμε περισσότερο σ’ αυτό που ο Graham Allison ονόμασε «παγίδα του Θουκυδίδη». Δηλαδή, κινδυνεύουμε να εισέλθουμε σε μια λογική πολέμου. Θα ήταν καταστροφικό. Για τον λαό της Κίνας ιδιαίτερα που, μετά από σαράντα χρόνια τεράστιων προσπαθειών, θα βιώσει μια από τις χειρότερες καταστροφές στην ιστορία τους.
Edouard Husson: Η Κίνα είναι περιφερειακή ηγεμονική δύναμη. Αλλά πρέπει να τα βρει με τις άλλες πυρηνικές δυνάμεις και οικονομικούς γίγαντες, ξεκινώντας από την Ινδία και την Ιαπωνία, για να μην αναφέρουμε ότι οι ΗΠΑ έχουν έντονη παρουσία στην Ασία. Η Λαϊκή Δημοκρατία ανέπτυξε το σχέδιο «νέοι δρόμοι του μεταξιού» για να επενδύσει τα χιλιάδες δις δολάρια του αποθεματικού της και να εδραιώσει την επιρροή της και να εξαρτάται λιγότερο από την αμερικανική αγορά: προς την Ευρώπη και ειδικά η Ασία. Ωστόσο, η εμπιστοσύνη στο εσωτερικό της Κίνας καταρρέει. Όπως η ΕΣΣΔ της μεγάλης εποχής, η Κίνα καταπιέζει σε μεγάλο βαθμό τις εθνότητες που είναι εγκατεστημένες στη σφαίρα κυριαρχίας της, πολλαπλασιάζει τις προσπάθειες επέκτασης των συνόρων της. Και απαντά αλαζονικά στα νόμιμα αιτήματα του υπόλοιπου κόσμου. Όσο περνά ο χρόνος, όσο σιωπά για την προέλευση του Coronavirus δίνει αξιοπιστία στη θέση ενός ατυχήματος: ο ιός μπορεί κάλλιστα να δραπέτευσε από ένα εργαστήριο στο Wuhan. Η Κίνα έχασε καθαρά την εμπιστοσύνη – σφετερισμένη – στην οποία στηρίζονται οι σχέσεις με τον υπόλοιπο κόσμο. Σε αντίθεση με πολλούς αναλυτές, τείνω να πιστεύω ότι η κρίση Coronavirus συνιστά την αρχή της παρακμής της Κίνας. Οι αδυναμίες της χώρας εμφανίζονται έντονα. Μια μέρα θα έχουμε τους πραγματικούς αριθμούς: αλλά δεν υπάρχει αμφιβολία ότι στην Κίνα, σίγουρα, υπάρχουν τα περισσότερα θύματα του Coronavirus. Οι κινεζικές αρχές μιλούν για αυτήν την ανεξέλεγκτη πανδημία όταν δεν μπορεί πλέον να ξεφύγει από ξένο έλεγχο· στο Γουχάν, φυσικά, αλλά και στη Σαγκάη και το Πεκίνο.
Πώς εξηγείτε την αδράνεια των δυτικών χωρών; Τι προμηνύει αυτή για το μέλλον;
Emmanuel Lincot: Υπάρχουν οι συνηθισμένες καταδίκες, όπως στο ζήτημα των Ουιγούρων και του Θιβέτ, αλλά τίποτα συγκεκριμένο από την ευρωπαϊκή πλευρά. Στις ΗΠΑ, τα πράγματα είναι διαφορετικά. Και για τους Δημοκρατικούς και για τους Ρεπουμπλικανούς, ο εχθρός είναι τώρα η Κίνα. Το τέλος της πανδημίας σημαίνει την εκτέλεση του αποδιοπομπαίου τράγου. Στις ΗΠΑ έχει ήδη υποδειχθεί. Είναι επείγον να εργασθεί η ΕΈ για τον κατευνασμό αυτών των δυνητικά εκρηκτικών σχέσεων. Μόνο αυτή ως μεσολαβητής έχει ακόμα τα μέσα γι’ αυτό. Και η Γαλλία μπορεί να διαδραματίσει βασικό ρόλο.
Edouard Husson: Ένα ολόκληρο τμήμα της δυτικής ελίτ είναι τόσο στενά συνδεδεμένο με την Κίνα, από οικονομική άποψη, που συνιστά μια θλιβερή αναθεώρηση. Και μετά βρίσκουμε την παλιά έλξη των δυτικών προοδευτικών προς τους ολοκληρωτισμούς: φασισμούς ή κομμουνισμούς. Ο Νέμεσις της εφησυχασμού μας απέναντι στο Πεκίνο μετά την Tian An Men είναι η εμφάνιση ενός νέου κύματος μαρξισμού και αριστερισμού. Όλοι οι πρώην Δυτικοί Μαοϊκοί και Τροτσκιστές όχι μόνο ανακυκλώθηκαν στον αναρχο-καπιταλισμό και στον ακραίο ατομικισμό, αλλά μιμήθηκαν τον «συμβουλευτικό μπολσεβικισμό» της κινεζικής διακυβέρνησης. Το Αμερικανικό Δημοκρατικό Κόμμα ή οι Ευρωπαϊστές σε μας τρελαίνονται στην ιδέα μιας περιορισμένης δημοκρατίας, στα πρότυπα εν πολλοίς του κινεζικού καθεστώτος. Οι δημοκράτες Αμερικανοί προτιμούν να διεξάγουν πόλεμο εναντίον του Τραμπ, συντηρητή του κράτους δικαίου, αντί να καταγγέλλουν επιθέσεις κατά της θρησκευτικής ελευθερίας ή την καταπίεση των Μουσουλμάνων στην Κίνα. Προτιμούν τους καινούριους ερυθροφρουρούς του Black Lives Matter από την υπεράσπιση του Χονγκ Κονγκ και της Ταϊβάν. Ακριβώς όπως οι συνοδοιπόροι του Ναζισμού και του Κομμουνισμού τον 20ο αιώνα. Στη Δύση, τίποτα δεν είναι καινούργιο!
Τα δημοκρατικά δικαιώματα στο «γύψο»
Συνέντευξη του ιστορικού Jean-Baptiste Noé στον Paul Sugy
FIGAROVOX.- Ποιος ακριβώς είναι αυτός ο «αμφιλεγόμενος» νόμος που υιοθετήθηκε από το κινεζικό κοινοβούλιο και ίσως φιμώσει περαιτέρω την αντιπολίτευση στο Χονγκ Κονγκ; Στον τομέα των πολιτικών ελευθεριών, η Κίνα δεν ήταν χρόνια τώρα παγκόσμιος πρωταθλητής …
Διαδηλωτές στο Χονγκ Κονγκ διαμαρτύρονται για την ενσωμάτωσή του στο κομμουνιστικό καθεστώς της Κίνας.
Jean-Baptiste NOÉ.- Είναι μια παλιά διαδικασία που επιταχύνθηκε τα τελευταία δύο χρόνια. Από την παράδοση το 1997, το Χονγκ Κονγκ έχει ένα ειδικό νομικό καθεστώς το οποίο του παρέχει ορισμένη αυτονομία σύμφωνα με τον τύπο «μία χώρα, δύο συστήματα». Το Πεκίνο δεν ενέκρινε ποτέ αυτήν τη διαφορά και επιδιώκει να ενσωματώσει πλήρως την πόλη στο νομικό της σύστημα.
Ο νόμος περί έκδοσης, που επιβλήθηκε από το Πεκίνο και υποστηρίχθηκε από τον σημερινό κυβερνήτη του Χονγκ Κονγκ, Κάρι Λαμ, επιτρέπει την έκδοση ενός ατόμου που έχει παραβιάσει το νόμο, ώστε να μπορεί να δικαστεί. Τα πεδία έκδοσης καλύπτουν την απόσχιση, την ξένη επιρροή, την τρομοκρατία. Στα χαρτιά, δεν υπάρχει τίποτα επικίνδυνο. Όμως όλοι γνωρίζουν ότι αυτές οι έννοιες μπορούν να αποκτήσουν ευρύτερο νόημα. Οποιαδήποτε κριτική για το κινεζικό καθεστώς μπορεί να ερμηνευθεί ως απόσχιση ή ξένη επιρροή. Με αυτόν τον νόμο, είναι επομένως δυνατό να εκδοθεί, να δικαστεί και να φυλακιστεί οποιοσδήποτε πολιτικός και πολιτιστικός αντίπαλος του κομμουνιστικού καθεστώτος. Εξ ου και η μεγάλη ανησυχία του λαού του Χονγκ Κονγκ και οι τεράστιες διαδηλώσεις που συνεχίζονται εδώ και ενάμιση χρόνο.
Η αστυνομία κατέστειλε βάναυσα αυτές τις διαδηλώσεις, οι οποίες μερικές φορές συγκέντρωσαν το ένα τρίτο του πληθυσμού της πόλης. Διακυβεύεται η δημοκρατική επιβίωση του Χονγκ Κονγκ και ο σεβασμός των θεμελιωδών ελευθεριών στην Κίνα.
Επιταχύνεται η ενσωμάτωση της πολιτικής του Χονγκ Κονγκ υπό τον ζυγό του Πεκίνου;
Αυτός είναι ο σκοπός αυτού του νόμου. Το Πεκίνο δεν μπορεί να δεχτεί την έννοια «μία χώρα, δύο συστήματα», επειδή αμφισβητεί την ίδια την ουσία του κομμουνιστικού δικτατορικού καθεστώτος. Δεν μπορεί να υπάρξει πολιτικός και νομικός ανταγωνισμός σε ένα τέτοιο σύστημα. Εάν το Χονγκ Κονγκ λειτουργεί με ένα μέτρο ελευθερίας, γιατί να μην απαιτήσουν άλλες μεγαλουπόλεις το ίδιο σύστημα; Το Πεκίνο έχει ψύχωση με την κατάρρευση της ΕΣΣΔ. Οι κομμουνιστικές αρχές έχουν καταλάβει ότι οι ελευθερίες λειτουργούν από κοινού και ότι ανεχόμενο την αυτονομία του Χονγκ Κονγκ, διατρέχει τον κίνδυνο κατακερματισμού όλης της χώρας. Αυτός ο νόμος επιτρέπει την επιβολή σιωπής σε όλους τους αντιφρονούντες και αποτρέπει κάθε πολιτικό πλουραλισμό. Πάνω από κάθε αντιφρονούντα κρέμεται ένα σπαθί του Δαμοκλέους, καθώς η κυβέρνηση έχει τώρα τα τεχνικά μέσα να τους συλλάβει και να τους φυλακίσει.
Το κινεζικό καθεστώς συνεχίζει να επικαλείται τις διεθνείς του δεσμεύσεις διαμαρτυρόμενο κατά των νέων αμερικανικών κυρώσεων. Τυπικά, δεν έχει δίκαιο;
Προς το παρόν, οι αναφερόμενες κυρώσεις είναι μάλλον μεγαλόστομες διακηρύξεις παρά πραγματικότητα. Μετά από μια ήσυχη ανάπτυξη στη σκιά της αυτοκρατορίας της, η Κίνα σήμερα έχει μια επεκτατική λογική. Ο Xi Jinping θέλει να χτίσει τον Μαοϊσμό του 21ου αιώνα, κάτι που δεν είναι ενθαρρυντικό. Πρέπει να κοιτάξουμε πέρα από το Χονγκ Κονγκ για να κατανοήσουμε ολόκληρη την κινεζική πολιτική. Το Πεκίνο εξακολουθεί να θέλει την ανάκτηση της Ταϊβάν και σκοπεύει να την πετύχει πριν από το 2049, το εκατοστό έτος της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας. Στα μέσα Ιουνίου, συγκρούσεις με τον ινδικό στρατό στο Κασμίρ είχαν είκοσι νεκρούς, και αυτό δεν είναι χωρίς σημασία. Η Θάλασσα της Κίνας είναι επίσης ένας επεκτεινόμενος ορίζοντας για το Πεκίνο, του οποίου η όρεξη μεγαλώνει. Το ερώτημα είναι μέχρι πότε θα επιτρέπουμε στην Κίνα να παραβιάζει το διεθνές δίκαιο και έχουμε τα μέσα να αντιταχθούμε στην επέκτασή της;
Πρέπει οι Δυτικοί να υποστηρίζουν άνευ όρων τη δημοκρατική αντιπολίτευση στο Χονγκ Κονγκ;
Αυτή η υποστήριξη είναι πολύ αδύναμη. Εκτός από την υπόσχεση θεωρήσεων από την Αγγλία και μια συμπαθητική ματιά από τον Αμερικανό πρόξενο, δεν υπάρχει δημόσια υποστήριξη. Ορισμένοι Δυτικοί, παππούδες ή κληρονόμοι του Μαοϊσμού της δεκαετίας του 1960, έχουν μια καλοπροαίρετη ματιά στην Κομμουνιστική Κίνα, άλλοι τρέφουν ψευδαισθήσεις για την επικινδυνότητα αυτής της ιδεολογίας και τον πολεμικό χαρακτήρα του Πεκίνου. Η μεταχείριση που επιβλήθηκε στους Ουιγούρους, εγκλωβισμένους σε στρατόπεδα συγκέντρωσης και εργασίας, η καταστολή εναντίον χριστιανών στο κέντρο της χώρας, δεν συγκινούν πολλούς. Προτιμούμε να επικεντρωθούμε στο δημοψήφισμα στη Ρωσία ή στον ιό στη Βραζιλία. Είναι λάθος. Αφενός, επειδή η Γαλλία έχει άμεσα συμφέροντα στην περιοχή, αφετέρου επειδή οι γείτονες της Κίνας δεν θα παραμείνουν χωρίς αντίδραση. Ιαπωνία, Βιετνάμ, Νότια Κορέα, Φιλιππίνες κ.λπ. Μπορούμε να φοβόμαστε την αύξηση των εντάσεων και τελικά έναν θερμό πόλεμο όταν το Πεκίνο θα επιδιώξει να πάρει την Ταϊβάν αφού καταβρόχθησε το Χονγκ Κονγκ. Αυτή είναι μια περιοχή του κόσμου που πρέπει να παρακολουθείται γιατί μπορεί να προκύψει πόλεμος εκεί.
Μετάφραση: Ευάγγελος Δ. Νιάνιος
