Η κατάπαυση του πυρός μεταξύ της Χεζμπολάχ και του Ισραήλ έχει ξεκινήσει, αλλά ποιες είναι οι λεπτομέρειες και πόσο θα κρατήσει;
Γυναίκα περνά μπροστά από ένα κτίριο που έχει υποστεί ζημιές από ισραηλινές αεροπορικές επιδρομές στην Tayouneh στα προάστια της Βηρυτού στις 25 Νοεμβρίου 2024 [Ibrahim Amri/AFP]
26 Νοεμβρίου 2024
Βηρυτός, Λίβανος – Ο Λίβανος ενέκρινε μια συμφωνία κατάπαυσης του πυρός με το Ισραήλ, που εκπροσωπεί όλες τις φατρίες του λιβανικού λαού, συμπεριλαμβανομένης της ομάδας Χεζμπολάχ.
Το υπουργικό συμβούλιο του Ισραήλ ενέκρινε την κατάπαυση του πυρός το βράδυ της Τρίτης και οι εχθροπραξίες σταμάτησαν στις 4 το πρωί της Τετάρτης.
Η συμφωνία πρόκειται να τερματίσει περισσότερο από ένα χρόνο βίας που ξεκίνησε όταν η Χεζμπολάχ άρχισε να εξαπολύει χτυπήματα στο Ισραήλ στις 8 Οκτωβρίου 2023, λέγοντας ότι θα συνεχίσει όσο το Ισραήλ διεξάγει τον πόλεμό του εναντίον του λαού της Γάζας.
Από τον Οκτώβριο του 2023, το Ισραήλ έχει ξεριζώσει 1,2 εκατομμύρια ανθρώπους στο Λίβανο και σκότωσε 3.768, οι περισσότεροι από τους οποίους σκοτώθηκαν τους τελευταίους δύο μήνες.
Η Χεζμπολάχ –και οι Λιβανέζοι αντίπαλοι και σύμμαχοί της– υποστηρίζουν τον τερματισμό του πολέμου, αλλά ποιοι είναι οι όροι της εκεχειρίας, πού βρίσκεται αυτή τη στιγμή και πόσο θα διατηρηθεί;
Να τι γνωρίζουμε γι αυτήν.
Άρχισε η κατάπαυση του πυρός;
Τώρα που όλα τα μέρη της κατάπαυσης του πυρός την ενέκριναν, θεωρείται ότι είναι σε ισχύ.
Οι εχθροπραξίες σταμάτησαν στις 4 το πρωί, περίπου έξι ώρες πριν από την επίσημη αποδοχή της συμφωνίας από τον Λίβανο.
Τι περιλαμβάνει η κατάπαυση του πυρός;
Τα ισραηλινά στρατεύματα θα πρέπει να αποσυρθούν από τον νότιο Λίβανο και η Χεζμπολάχ να αποσυρθεί βόρεια του ποταμού Λιτάνι, τερματίζοντας την παρουσία της στο νότο.
Αυτό θα χρειασθεί 60 ημέρες και ο λιβανέζικος στρατός, ο οποίος παρέμεινε σε μεγάλο βαθμό θεατής στον τρέχοντα πόλεμο, θα αναπτυχθεί στο νότο για να παρακολουθήσει την κατάπαυση του πυρός.
Μια διεθνής ειδική ομάδα – με επικεφαλής τις Ηνωμένες Πολιτείες- συμπεριλαμβανομένων Γαλλικών ειρηνευτικών δυνάμεων – θα αναπτυχθεί επίσης για να επιβλέπει την εφαρμογή.
Ο λιβανέζικος στρατός θα κληθεί να επεκτείνει τον ρόλο του στον Λίβανο, κυρίως στο νότο, όπου θα γίνει το μόνο ένοπλο σώμα και θα αναλάβει όλες τις δραστηριότητες που σχετίζονται με τα όπλα στη χώρα.
Ο πρώην πρόεδρος του Λιβάνου Michel Aoun, αριστερά, συναντά τον ειδικό απεσταλμένο των ΗΠΑ Amos Hochstein στις 20 Νοεμβρίου 2024, κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων για κατάπαυση του πυρός [Handout/σελίδα του Aoun στο Facebook μέσω AFP]
Τι γίνεται με τους ανθρώπους που έπρεπε να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους;
Θα πρέπει να επιτραπεί στους πολίτες του Λιβάνου και του Ισραήλ να επιστρέψουν σταδιακά στα σπίτια τους.
Ωστόσο, οι καταστροφές στο νότο του Λιβάνου είναι τόσο εκτεταμένες που είναι δύσκολο να πούμε πόσοι άνθρωποι θα θελήουν να επιστρέψουν εκεί.
Από την πλευρά του Ισραήλ, οι κάτοικοι από το βορρά μπορεί να επιστρέψουν ή να μην επιστρέψουν, καθώς πολλοί αναμένεται να μην εμπιστεύονται την κατάπαυση του πυρός.
Θα διατηρηθεί η κατάπαυση του πυρός;
Λοιπόν, τουλάχιστον για μερικά χρόνια, λένε οι ειδικοί.
«Χωρίς μια συνολική πολιτική συμφωνία που να περιλαμβάνει το Ιράν, η κατάπαυση του πυρός κινδυνεύει να είναι ένα προσωρινό μέτρο», δήλωσε στο Al Jazeera ο Imad Salamey, καθηγητής πολιτικών επιστημών στο Αμερικανικό Πανεπιστήμιο του Λιβάνου.
«Ακόμη και υπό αυτές τις συνθήκες, η κατάπαυση του πυρός πιθανότατα θα προσφέρει αρκετά χρόνια σχετικής ειρήνης», πρόσθεσε.
Άλλοι αναλυτές είναι λιγότερο αισιόδοξοι, με τον αρθρογράφο της Haaretz, Άλον Πίνκας, να λέει στο Al Jazeera ότι η συμφωνία –με βάση τις αναφερόμενες λεπτομέρειες– φαίνεται πολύ εύθραυστη και αδύνατο να εφαρμοστεί, ειδικά όταν βασίζεται στον λιβανέζικο στρατό που επεκτείνει τον ρόλο του.
Είναι και οι δύο πλευρές ευχαριστημένες με τους όρους;
Το Ισραήλ απαίτησε το δικαίωμα να χτυπήσει τον Λίβανο για να «επιβάλει» τους όρους της κατάπαυσης του πυρός, εάν ο λιβανέζικος στρατός και η διεθνής ειδική ομάδα δεν καταφέρουν να κρατήσουν τη Χεζμπολάχ μακριά από τα σύνορα.
Η αποδοχή του αιτήματος του Ισραήλ, λένε οι ειδικοί, θα σήμαινε διεθνή «εξουσιοδότηση» ότι το Ισραήλ θα παραβιάζει τακτικά την κυριαρχία του Λιβάνου όποτε το κρίνει σκόπιμο.
«Θα μπορούσαμε να έχουμε εισέλθει σε μια νέα φάση… ίσως στη Συριοποίηση [του Λιβάνου]», δήλωσε ο Καρίμ Εμίλ Μπατάρ, ειδικός στον Λίβανο και αναπληρωτής καθηγητής διεθνών σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Saint Joseph του Λιβάνου.
Ο Λίβανος έχει από καιρό αντιταχθεί στην ιδέα ότι το Ισραήλ θα μπορούσε να έχει το δικαίωμα να χτυπήσει το έδαφός του κατά βούληση, υποστηρίζοντας ότι αυτό θα ήταν παραβίαση της κυριαρχίας του.
Δεν είναι σαφές εάν αυτή η ρήτρα θα συμπεριληφθεί στην κατάπαυση του πυρός ή εάν θα είναι μέρος μιας χωριστής συμφωνίας μεταξύ των ΗΠΑ και του Ισραήλ.
Τι γίνεται με την επόμενη μέρα;
Το Ισραήλ έχει καταστρέψει περίπου 37 χωριά και έχει ισοπεδώσει μεγάλες γειτονιές στη Βηρυτό, τη Ναμπατιέ και την Τύρο.
Οι περισσότεροι από τους ανθρώπους που ξεριζώθηκαν είναι σιίτες μουσουλμάνοι – μια δημογραφική ομάδα από την οποία αντλεί το μεγαλύτερο μέρος της υποστήριξής της η Χεζμπολάχ – οι οποίοι δεν θα μπορούν να επιστρέψουν στα χωριά τους στο άμεσο μέλλον.
Η παρατεταμένη και άνευ προηγουμένου μετατόπισή τους θα μπορούσε να εντείνει τις σχέσεις με τις κοινότητες υποδοχής που ανήκουν σε άλλες θρησκευτικές αιρέσεις.
Οι σεχταριστικές κοινότητες του Λιβάνου υπέστησαν έντονη βία κατά τη διάρκεια του λιβανικού εμφυλίου πολέμου από το 1975 έως το 1990. Αυτή η βία οδήγησε σε μαζικούς εκτοπισμούς και σε γεωγραφικό διαχωρισμό των κύριων σεχταριστικών κοινοτήτων του Λιβάνου.
Αυτές οι κοινότητες θα αναγκαστούν τώρα να ζουν μεταξύ τους χωρίς ιδιαίτερη υποστήριξη από την υπηρεσιακή κυβέρνηση, η οποία περνά μια οξεία οικονομική κρίση.
Τι ακολουθεί για τη Χεζμπολάχ;
Η παρουσία της διεθνούς ειδικής ομάδας και η εγχώρια αντιπολίτευση στον στρατιωτικοποιημένο ρόλο της Χεζμπολάχ καθιστά πρόκληση για την ομάδα να ανακτήσει την προηγούμενη ισχύ της, σύμφωνα με τον Salamey.
«Η Χεζμπολάχ μπορεί να αναγκαστεί να μετατοπίσει το ενδιαφέρον της προς το εσωτερικό, επιδιώκοντας να εξασφαλίσει τη συνάφειά της εντός του λιβανικού κράτους και όχι μέσω εξωτερικών στρατιωτικών επιχειρήσεων, τοποθετώντας έτσι τον εαυτό της σε έναν ρόλο στη διαμόρφωση του μελλοντικού πολιτικού τοπίου του Λιβάνου», είπε στο Al Jazeera.
