Ισχυρή συμμαχία με Ελλάδα, Κύπρο

Η συμπεριφορά της Τουρκίας δεν πρόκειται να επηρεάσει τη δυνατή σχέση συνεργασίας που έχουμε με την Ελλάδα και την Κύπρο σημειώνει σε συνέντευξή του στην «Κ» Κύπρου ο βοηθός υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, αρμόδιος για θέματα Ενέργειας Φράνσις Φάνον. Σημειώνει ακόμη ότι οι σχέσεις στον τομέα της ενέργειας μπορούν να βοηθήσουν στη γενικότερη ανάπτυξη και γι’ αυτό οι χώρες της περιοχής πρέπει να ξεπεράσουν τις γεωπολιτικές διαμάχες και να συνεργαστούν ώστε να επωφεληθούν οικονομικά από τους φυσικούς πόρους. Σχολιάζοντας τέλος τις παράνομες γεωτρήσεις της Αγκυρας στην κυπριακή ΑΟΖ, ο κ. Φάνον αναφέρει ότι «έχουμε καλέσει όλα τα μέρη να σταματήσουν οποιαδήποτε προκλητική ενέργεια που ενδεχομένως να προκαλέσει περαιτέρω αστάθεια στην περιοχή και αυτή της Τουρκίας είναι μία τέτοια ενέργεια».

– Η κυπριακή κυβέρνηση προσέδωσε στην τριήμερη επίσκεψή σας πολιτικό μήνυμα προς την Τουρκία. Ισχύει; Ποιος ήταν ο κύριος στόχος της επίσκεψης;
– Εχω αναλάβει πρωτοβουλίες παγκόσμιας εμβέλειας εκ μέρους της αμερικανικής κυβέρνησης σε διάφορα μέρη του κόσμου, όμως βρέθηκα σε αυτή την περιοχή περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη. Αυτό ακριβώς επιβεβαιώνει και τη δέσμευση που έχουμε στην περιοχή αλλά και τις δυνατότητες που έχει το κεφάλαιο της ενέργειας. Η ενέργεια είναι πιο σημαντική από «BTU» βαρέλια και έσοδα. Αποτελεί την προϋπόθεση για οικονομική ανάπτυξη και πολιτική ασφάλεια και θεωρούμε πως η ενέργεια είναι ένας πιθανός καταλύτης για συνεργασία. Το μήνυμα που θέλουμε να στείλουμε είναι ότι συνεχίζουμε να στηρίζουμε μια αποκλειστική περιοχή ανάπτυξης. Ενας από τους λόγους που βρέθηκα στην Κύπρο είναι για να ξεκινήσω και να χτίσω πάνω στη δουλειά που έκανε ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ με τη συμμετοχή του τον περασμένο Μάρτιο στη σύνοδο κορυφής των τριών συν ένα στην Ιερουσαλήμ. Από τότε συνέχισα αυτές τις προσπάθειες ούτως ώστε να υπάρξει ένα φόρουμ εργασίας γύρω από τα θέματα ενέργειας με τους αρμόδιους υπουργούς. Είναι η πρώτη από μία σειρά τεχνικών επιτροπών που θα γίνουν σε όλες τις χώρες της περιοχής. Θα ήθελα να διαβεβαιώσω ότι η ενέργεια αναπτύσσεται υπεύθυνα με τα καλύτερα πρότυπα ασφαλείας διεθνώς. Αυτή ήταν η κινητήριος δύναμη της επίσκεψής μου. Βεβαίως, η επίσκεψή μου στην Κύπρο, μου έδωσε την ευκαιρία να μιλήσω για την ανάπτυξη στην περιοχή και τις ευκαιρίες που παρουσιάζει η συνεργασία στην ενέργεια.

– Ποια είναι η εκτίμησή σας για τις τελευταίες εξελίξεις στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο;
– Σε γενικές γραμμές βλέπω θετικά την κατάσταση. Η ενέργεια είναι ένα απαραίτητο και θεμελιώδες στοιχείο. Αν τα κράτη καταφέρουν να αντιληφθούν τη σημασία της ενέργειας και να επικεντρωθούν σε αυτήν, ανεξαρτήτως των όποιων άλλων μακροχρόνιων πολιτικών ζητημάτων που μπορεί να προκαλούν δυσκολίες, τότε εκτιμώ πως ακριβώς αυτές οι σχέσεις στον τομέα της ενέργειας ελιναι δυνατόν να επηρεάσουν άλλους τομείς. Πλέον, το εμπόριο ενέργειας δεν περιορίζεται σε ακαδημαϊκές και θεωρητικές προσεγγίσεις. Το βλέπουμε να υλοποιείται με τη συμφωνία για εξαγωγή αερίου από το Ισραήλ στην Ιορδανία, στην Αίγυπτο. Αυτό είναι ένα σημαντικό παράδειγμα συνεργασίας, το οποίο θεωρείτο αδιανόητο πριν από λίγα χρόνια. Είναι μία θετική εξέλιξη και θέλουμε να διαβεβαιώσουμε πως και το επικροτούμε και το στηρίζουμε. Αν δεν υπάρξουν αυτές οι συνεργασίες στον τομέα της ενέργειας, τότε οι πόροι θα μείνουν αναξιοποίητοι. Και αυτό γιατί εξαιτίας του μικρού μεγέθους αυτών των χωρών, δεν υπάρχουν αρκετοί τρόποι να τους εμπορευματοποιήσεις. Το Ισραήλ για παράδειγμα, δεν έχει επαρκή ζήτηση για να δικαιολογήσει επενδύσεις σε αυτές τις υπεράκτιες έρευνες, εκτός κι αν βρουν εξειδικευμένες αγορές. Συνεπώς, υπάρχουν πολιτικά ζητήματα μεταξύ του Ισραήλ και των Αράβων γειτόνων που πρέπει να επιλυθούν ή να δουν τη θετική σκοπιά που έχει να δώσει η ενέργεια. Πιστεύω πως αυτό θα πρέπει να είναι το πρότυπο που θα ακολουθήσουν όλοι οι παίκτες.

– Επισκέπτεστε βεβαίως την περιοχή σε μία περίοδο κατά την οποία η Τουρκία προχωρεί σε παράνομες γεωτρήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ…
– Ημασταν πολύ ξεκάθαροι πάνω σε αυτό. Εχουμε καλέσει όλα τα μέρη να σταματήσουν οποιαδήποτε προκλητική ενέργεια που ενδεχομένως να προκαλέσει περαιτέρω αστάθεια στην περιοχή και αυτή της Τουρκίας είναι μία τέτοια ενέργεια. Εχω αναφερθεί σε αυτό με την έννοια της ανάπτυξης της περιοχής στο σύνολό της. Αυτός είναι ο λόγος που όταν έφυγα από την Κύπρο πήγα απευθείας στην Αγκυρα. Η Τουρκία λόγω και της γεωγραφικής θέσης της μπορεί να καταστεί ενεργειακός κόμβος. Υπάρχουν, λοιπόν, αρκετές προοπτικές που μπορούν να αξιοποιήσουν όλοι. Δεν βρίσκομαι εδώ βέβαια για να λύσω μακροχρόνια πολιτικά ζητήματα, αλλά για να δείξω πως όλες οι χώρες της περιοχής μπορούν να επωφεληθούν από αυτές τις συνεργασίες.

– Εχετε κάνει έκκληση σε όλα τα μέρη να αποφύγουν όποια προκλητική ενέργεια. Σε ποια άλλα μέρη αναφέρεστε εκτός από την Τουρκία;
– Δεν γνωρίζω τον τρόπο που ενδεχομένως να απαντήσει κάποιο μέρος στις ενέργειες της Τουρκίας ή πώς θα αντιδράσει. Η παρότρυνσή μας είναι να υπάρξει ηρεμία, διάλογος και να γίνει κατανοητό ότι οι οικονομικές προοπτικές που υπάρχουν αυτή τη στιγμή, δεν πρόκειται να συνεχίσουν να υφίστανται στο ενδεχόμενο που οι εντάσεις είτε συνεχίσουν είτε κλιμακωθούν. Μία τέτοια εξέλιξη δεν πρόκειται να ευνοήσει καμία πλευρά. Βρέθηκα στην Κύπρο τον προηγούμενο χρόνο, όταν η ExxonMobil ξεκινούσε τις γεωτρήσεις και ήταν μία ιδιαίτερα καλή περίοδος. Αλλά θα χρειαστεί χρόνος για τους αναπτυξιακούς πόρους, την ανάπτυξη υποδομών παραγωγής μέχρι και την κατανομή των πόρων. Αυτή τη στιγμή υπάρχει η πιθανότητα πολλών εσόδων από αυτή τη διαδικασία. Γι’ αυτό τον λόγο δεν πρέπει να έχουμε την προσέγγιση του «εμείς εναντίον των άλλων» ή ότι «εμείς θα πρέπει να πάρουμε το μεγαλύτερο μερίδιο της πίτας», αλλά να δημιουργήσουμε μία μεγάλη πίτα όπου όλοι θα μπορούν να επωφεληθούν από αυτήν. Διαφορετικά κανείς δεν θα μπορέσει να βγει κερδισμένος.

– Πώς βλέπετε την παρουσία αμερικανικών εταιρειών στην Κύπρο; Ο τερματικός θα είναι η μεγαλύτερη επένδυση;
– Οι αμερικανικές εταιρείες είναι οι καλύτερες στον κόσμο. Διαθέτουν την καλύτερη τεχνολογία, την περισσότερη ασφάλεια και τις καλύτερες περιβαλλοντικές επιδόσεις στον κόσμο. Εχω ταξιδέψει παντού και κάθε αξιωματούχος κράτους που έχω συναντήσει εκφράζει την επιθυμία του να δει την έλευση περισσότερων αμερικανικών εταιρειών στη χώρα του, επειδή ακριβώς γνωρίζουν την υπεροχή τους. Υπάρχει συνεπώς μεγάλος ανταγωνισμός, καθώς οι καλύτερες εταιρείες έχουν μία πληθώρα ευκαιριών για το πού μπορούν να πάνε. Το γεγονός ότι αυτές οι εταιρείες βρίσκονται εδώ, και δεδομένου ότι αναπτύσσονται στην περιοχή, είναι σπουδαίο κατά την άποψή μου. Δείχνει τη σημασία και τις ευκαιρίες που βλέπουν στην περιοχή.

– Να αναμένουμε κάτι περισσότερο;
– Μίλησα με πολλές και αμερικανικές αλλά και άλλες εταιρείες που έχουν συμφέροντα στην Κύπρο. Υπάρχει πρόοδος βήμα με βήμα, όσο οι εταιρείες προχωρούν στον κύκλο των εργασιών τους και στις αξιολογήσεις τους. Τα πράγματα θα εξελιχθούν πέραν από τη γεώτρηση και θα υπάρξει συνεχόμενη δραστηριότητα και αυτό θα καθορίσει τόσο την παρουσία όσο και την επένδυση. Κάποτε για παράδειγμα θα έχει ένα γεωτρύπανο, αλλά κατά πάσα πιθανότητα θα υπάρξουν 4-5 σκάφη που θα παρέχουν υποστηρικτικές υπηρεσίες και θα πηγαινοέρχονται στην περιοχή. Αυτό θα πρέπει να ξανακτίσει μια ολόκληρη καινούργια υποδομή ούτως ώστε να αναπτυχθούν τα υφιστάμενα πεδία ερευνών. Συνεπώς, τα δεδομένα και οι προοπτικές είναι πολύ σημαντικές για την Κύπρο. Μέρος αυτού εξαρτάται από το τι αντιμετωπίζουμε στη φάση της εξερεύνησης, αλλά το επίπεδο της δέσμευσης που επιδεικνύουν οι εταιρείες, μας κάνει να πιστεύουμε ότι έρχονται πολύ καλές μέρες.

– Σε ό,τι αφορά το Κυπριακό, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών έχει αναφέρει πως σε ένα ενδεχόμενο πενταμερούς θα πρέπει να μπουν όλα τα σχέδια στο τραπέζι, συμπεριλαμβανομένων των δύο κρατών. Ποια είναι η δική σας άποψη;
– Οι ΗΠΑ δεν έχουν εισηγηθεί κάτι τέτοιο. Δεν είμαι σε θέση να γνωρίζω σε τι αναφέρεται ο κ. Τσαβούσογλου όταν κάνει λόγο να μπουν όλα τα σχέδια στο τραπέζι. Αυτό που βλέπω, από την πλευρά της ενέργειας, είναι ότι το ενεργειακό κομμάτι μπορεί να δώσει σημαντικά έσοδα και στις δύο κοινότητες. Είναι βεβαίως θέμα των δύο κοινοτήτων το πώς θα διευθετήσουν την κατανομή των εσόδων. Υπάρχουν πολλά μοντέλα ανά τον κόσμο. Υπάρχουν, επίσης, περιοχές που οι θαλάσσιες ζώνες δεν έχουν ρυθμιστεί και που οι διενέξεις αναφορικά με τα σύνορα δεν έχουν επιλυθεί.  Ωστόσο, όταν υπάρχουν φυσικοί πόροι, οι διάφορες χώρες θα πρέπει να δουν πώς θα συνεργαστούν ούτως ώστε όλοι να επωφεληθούν από αυτές, έστω κι αν υπάρχουν άλλες γεωπολιτικές διαμάχες.

Η δέσμευση

– Οι σχέσεις σας με την Τουρκία δεν μπορεί να προκαλέσουν προβλήματα σε αυτές που χτίζετε με Κύπρο και Ελλάδα;
– Εχουμε μία πολύ δυνατή σχέση συνεργασίας τόσο με την Κύπρο όσο και με την Ελλάδα, η οποία εμβαθύνεται και ενισχύεται με την πάροδο του χρόνου. Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο δεν θεωρώ ότι μπορεί να επηρεάσει η Τουρκία τις σχέσεις μας με τις δύο χώρες. Οι σχέσεις βεβαίως που έχουμε και με την Τουρκία είναι πολύ σημαντικές, είναι μέλος του ΝΑΤΟ. Χρειάζεται να υπάρξει ενός είδους δέσμευση μεταξύ μας και γι’ αυτό ακριβώς τον λόγο επισκέφθηκα την Αγκυρα.