Χρήστου Καπούτση
Η έκρυθμη, έκνομη, συγκρουσιακή και εκτός ελέγχου γεωπολιτική πραγματικότητα που «απλώνεται» από τις ακτές της Βαλτικής μέχρι και τις ακτές της Μεσογείου και της Αραβικής Θάλασσας, αφήνει το ισχυρό αποτύπωμά της και στις διμερείς διακρατικές σχέσεις. Ειδικά μάλιστα, όταν δυο γειτονικές χώρες όπως η Ελλάδα και η Τουρκία με σοβαρές εκκρεμότητες επί κυριαρχικών δικαιωμάτων, έχουν ρόλο στο πολεμικό και πολιτικοδιπλωματικό γίγνεσθαι της γεωγραφικής «γειτονιάς μας». Προφανώς, η Τουρκία, λόγω γεωστρατηγικής θέσης και στρατιωτικής ισχύος (η δεύτερη μετά τις ΗΠΑ μεγαλύτερη στρατιωτική δύναμη του ΝΑΤΟ με συμβατικό οπλισμό), έχει βαρύνοντα λόγο και ρόλο στο παζλ του Στρατηγικού σχεδιασμού των γεωπολιτικών και γεωενεργειακών εξελίξεων.
Σε αυτό το ζοφερό και ασταθές διεθνές περιβάλλον, η Τουρκία, είτε με δηλώσεις των Υπουργών Άμυνας και Εξωτερικών, είτε του Προέδρου της Τουρκικής Δημοκρατίας, είτε με VAVTEX, ή και κυρίως, με την επίδειξη στρατιωτικής πυγμής, στηρίζει και προωθεί τις πάγιες θέσεις της σε ότι αφορά το Αιγαίο. Και αυτή η εμμονή της Τουρκίας στην εκπεφρασμένη αναθεωρητική και επεκτατική πολιτική της, προφανώς και δεν θα πρέπει να αποτελεί έκπληξη.
Οι τουρκικές Αρχές εξέδωσαν NAVTEX με την οποία απαντούν στην αντίστοιχη ελληνική που εξέδωσε ο Σταθμός της Λήμνου στις 18 Οκτωβρίου για ερευνητικές εργασίες και για την εγκατάσταση καλωδίου μεταξύ Χίου και Λέσβου από το πλοίο O/V AEGAEO, για το διάστημα 20 – 25 Οκτωβρίου.
Και με τη νέα NAVTEX η Τουρκία εγείρει θέμα υφαλοκρηπίδας (οριοθέτησης και κυριαρχίας) στα διεθνή ύδατα του Αιγαίου.
Η Τουρκία παρουσιάζει τα διεθνή ύδατα ως “αμφισβητούμενη” ζώνη, ενισχύοντας έτσι τις έωλες θεωρίες της, για «γκρίζες ζώνες» στο Αιγαίο, που δεν έχει διευκρινιστεί εισέτι το κυριαρχικό τους καθεστώς.
Αυτή η τελευταία τουρκική NAVTEX αποτελεί συνέχεια του παρομοίου επεισοδίου στην Κάσο. Και υποστηρίζει, ότι στη θαλάσσια περιοχή μεταξύ Χίου, Λέσβου και Λήμνου, όλες οι έρευνες θα πρέπει να συντονίζονται από τις τουρκικές Αρχές! Ο έρευνες θα πρέπει να πραγματοποιούνται με τη σύμφωνη γνώμη της Τουρκίας, λέει η antinavtex που εξέδωσε η Τουρκική Υδρογραφική Υπηρεσία, που επισημαίνει, ότι: «Ορισμένα σημεία που δεσμεύτηκαν με δύο NAVTEX βρίσκονται εντός τουρκικής υφαλοκρηπίδας στο Αιγαίο, τα όρια της οποίας δεν έχουν ακόμη καθοριστεί από τα παράκτια κράτη».
Το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών απαντά «χαμηλόφωνα» και σύμφωνα με Διπλωματικές πηγές επισημαίνει: «Το ερευνητικό πλοίο πραγματοποίησε εργασίες εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας. Η τουρκική NAVTEX είναι προδήλως αντίθετη στο διεθνές δίκαιο και θα προβούμε στις δέουσες ενέργειες. Το ερευνητικό πλοίο ολοκλήρωσε κανονικά την αποστολή του, σύμφωνα με τον προγραμματισμό».
Με νέα NAVTEX η Ελλάδα ενημερώνει ότι το πλοίο συνεχίζει τις έρευνές του ανάμεσα από Χίο – Σάμο.
Σύμφωνα με το διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας, τα νησιά , αλλά ακόμη και νησίδες , εφόσον διατηρούν έστω και στοιχειώδη οικονομική δραστηριότητα, δικαιούται ΑΟΖ. Λόγω της μορφολογίας στο Αιγαίο, η υφαλοκρηπίδα σχεδόν ταυτίζεται με την ΑΟΖ.
Η Άγκυρα δυναμιτίζει το κλίμα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, με αφορμή το ερευνητικό πλοίο ΑΙΓΑΙΟ (O/V AEGAEO), που διενεργεί εργασίες ανάμεσα σε Λέσβο – Χίο – Σάμο για την πόντιση καλωδίου ηλεκτρικής διασύνδεσης των νήσων. Όλα αυτά ενόψει της επικείμενης επίσκεψης του Υπουργού Εξωτερικών της Τουρκίας Χακαν Φινταν στην Αθήνα, στις 8 Νοεμβρίου, για συνομιλίες με τον Έλληνα ομόλογό του Γιώργο Γεραπετρίτη, ενώ, σύμφωνα με πληροφορίες θα γίνει δεκτός και από τον πρωθυπουργό Κυρ. Μητσοτάκη.
Η τουρκική NAVTEX που εκδόθηκε πριν την συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών Ελλάδας και Τουρκίας, Γιώργου Γεραπετρίτη και Χακάν Φιντάν στην Αθήνα, έχει ως κύριο στόχο, να διερευνηθούν , εκόντες άκοντες , οι δυνατότητες, αν είναι εφικτό, να γίνουν συζητήσεις για το θέμα της υφαλοκρηπίδας. Να καθοριστεί ένα πλαίσιο συζήτησης και να καταγραφούν επισήμως οι απόψεις των δύο πλευρών.
Βέβαια, υπάρχει ένας γενικότερος προβληματισμός, ποια θα είναι τα θέματα , που θα συζητήσουν οι δυο υπουργοί εξωτερικών Ελλάδας και Τουρκίας.
Η πρόσφατη εξέλιξη, ασκεί αρνητική επιρροή στην περιρρέουσα ατμόσφαιρα στα ελληνοτουρκικά, που τους τελευταίους μήνες είχαν καλλιεργηθεί προσδοκίες επαναπροσέγγισης των δύο πλευρών, ακόμη και σε θέματα υψηλής πολιτικής.
Σημειωτέον ότι η Κυβερνητική επιλογή των “ήρεμων νερών” στις σχέσεις Ελλάδας-Τουρκίας έχει προκαλέσει τριγμούς στο εσωτερικό του κυβερνώντος κόμματος που κορυφώθηκαν με ανταλλαγές «φιλοφρονήσεων» μεταξύ του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη και του πρώην Πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά.
Σχετικά με την Τουρκική NAVTEX υπήρξαν αντιδράσεις από την αντιπολίτευση, με τον τομεάρχη άμυνας του ΠΑΣΟΚ Μιχάλη Κατρίνη να αναφέρει ότι «Η κυβέρνηση παριστάνει ότι δεν καταλαβαίνει και ετοιμάζεται για τη συνάντηση του κ. Γεραπετρίτη με τον κ. Φιντάν, σαν να μη συμβαίνει τίποτα». Και το ΚΚΕ επισημαίνει «Τα γεγονότα εκθέτουν την κυβερνητική πολιτική και την προσπάθεια καλλιέργειας εφησυχασμού, στο πνεύμα των λεγόμενων “ήρεμων νερών”, στις ελληνοτουρκικές σχέσεις».
Εξηγήσεις έδωσε ο Υπουργός Εξωτερικών Γ. Γεραπετρίτης απαντώντας, στη Βουλή, σε σχετική επίκαιρη ερώτηση βουλευτή των «Σπαρτιατών» επισημαίνοντας ότι: «Τα ζητήματα κυριαρχίας δεν περιλαμβάνονται ούτε πρόκειται να περιληφθούν σε οποιονδήποτε διάλογο ο οποίος γίνεται για τα ελληνοτουρκικά. Το ζήτημα της κυριαρχίας, περιλαμβανομένης της επέκτασης των χωρικών υδάτων, είναι θέμα που αφορά αποκλειστικά και μόνο την ελληνική πολιτεία και θα ασκηθεί με τον προσήκοντα τρόπο. Είναι αυτονόητο ότι για την οποιαδήποτε συζήτηση, η οποία θα αφορά την οριοθέτηση Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης και υφαλοκρηπίδος, θα γίνει μόνον υπό την απόλυτη προϋπόθεση ότι υπάρχει πλήρης σεβασμός του Διεθνούς Δικαίου και ότι αυτό συνιστά τη μία και μόνη διαφορά, η οποία θα τεθεί στο τραπέζι».
Όμως κ. Γεραπετρίτη, σε ποιο πλαίσιο είναι εφικτός ο διάλογος, όταν η Τουρκία αξιώνει η θαλάσσια περιοχή μεταξύ Χίου, Λέσβου και Λήμνου να θεωρείται τουρκική υφαλοκρηπίδα, όπως ρητά αναφέρει η τελευταία NAVTEX, που ως υπουργός εξωτερικών, ευλόγως απορρίψατε;
https://www.militaire.gr/i-toyrkia-vrychatai-gia-to-aigaio-i-ellada-psithyrizei-christos-kapoytsis/
Και οι Έλληνες απορούν γιατί ,-ενώ ο δικός τους ΥΠΕΞ δηλώνει κατηγορηματικά ότι ”τα ζητήματα κυριαρχίας δεν περιλαμβάνονται και ούτε πρόκειται να συμπεριληφθούν σε οποιονδήποτε διάλογο ο οποίος γίνεται για τα ελληνοτουρκικά” έρχεται για συνομιλίες στην Αθήνα ο ΥΠΕΞ της Τουρκίας;.
Δεν δημοσιεύονται -και καλώς – οι απόψεις για τα επίδικα θέματα ,αλλά ποιος μπορεί να αποκλείσει να υπογράψει η Τουρκία την Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας (για το οποίο κάτι ψιθύρισε στην ομιλία του στον ΟΗΕ ο κ. Έρντογαν) και να συζητηθούν μόνο τα δύο θέματα (υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ), που θα μπουν στο συνυποσχετικό για το Δ.Δ της Χάγης;.
Και πολλά χρόνια πέρασαν από το 1975 (Καραμανλής-Ντεμιρέλ , που μάλλον άφησαν και ιδιόγραφα σημειώματα ) ,αλλά τι νομίζουμε δεν πιέζουν την Τουρκία οι γνωστοί ”καταπιεστές” ;.
Τυχαία συζητείται και το Κυπριακό;.
Δεν ήταν καταλύτης για την επίσπευση επιλύσεως τέτοιων εκκρεμών θεμάτων στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο οι δύο πόλεμοι για να φανεί ότι η Δύση -στο ΝΑΤΟ κυρίως- είναι ενωμένη και ομοφρονεί για την αντιμετώπιση Ρωσίας, Ιράν και κυρίως Κίνας;.