Η εν εξελίξει κρίση στο Αφγανιστάν ενέχει ουσιαστικούς κινδύνους για τη Ρωσία και την Κεντρική Ασία, όπως προειδοποιούν γεωπολιτικοί ειδικοί σύμφωνα με το CNBC, παρά το ότι το Κρεμλίνο κάνει λόγο για μια προπαγανδιστική νίκη επί των ΗΠΑ.
Αρχικά, η αντίδραση της Ρωσίας στην προέλαση των Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν φάνηκε να γιορτάζει την ήττα της αφγανικής κυβέρνησης που είχε την υποστήριξη της Αμερικής, καθώς και την αποχώρηση των ΗΠΑ. Ο πρέσβης της Ρωσίας στην Καμπούλ, Dmitry Zhirnov, επαίνεσε τη δράση των Ταλιμπάν και είπε ότι βοήθησαν να γίνει η πρωτεύουσα του Αφγανιστάν ασφαλέστερη τις πρώτες 24 ώρες μετά την έξοδο των ΗΠΑ. Εν τω μεταξύ σημειώνεται ότι η Ρωσία αναγνωρίζει επίσημα τους Ταλιμπάν ως τρομοκρατική οργάνωση.
“Οι Ρώσοι αισθάνονται σαν να έχουν πετύχει έναν σημαντικό θρίαμβο”, δήλωσε η Kate Mallinson, συνεργάτιδα του προγράμματος Ρωσίας και Ευρασίας στο Chatham House, κατά τη διάρκεια ενός webinar για το think tank Chatham House.
“Αισθάνονται ότι θα επαναβεβαιώσουν την επιρροή τους στην Κεντρική Ασία”, είπε, σημειώνοντας ότι η Ρωσία είναι πιθανό να προσπαθήσει να εδραιώσει περαιτέρω τη θέση της ως βασικού εγγυητή ασφάλειας στην περιοχή.
Η Μόσχα έχει σημαντική στρατιωτική και οικονομική επιρροή στις πρώην σοβιετικές δημοκρατίες στην Κεντρική Ασία, συμπεριλαμβανομένου του Τατζικιστάν, του Ουζμπεκιστάν και του Τουρκμενιστάν, τα οποία συνορεύουν με το Αφγανιστάν.
Η Ρωσία ξεκίνησε την Τετάρτη τα δικά της σχέδια εκκένωσης, στέλνοντας τέσσερα στρατιωτικά αεροπλάνα για να απομακρύνει 500 Ρώσους πολίτες καθώς και πολίτες συμμάχων της. Η οδηγία, η οποία προήλθε μετά από εντολή του προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν, σηματοδότησε μια απότομη αλλαγή της στάσης του Κρεμλίνου στην κατάληψη της Καμπούλ από τους Ταλιμπάν.
Ήρθε εν μέσω μιας μαζικής προσπάθειας εκκένωσης στο αεροδρόμιο της Καμπούλ, με τις χώρες να προσπαθούν να εκκενώσουν ανθρώπους από το Αφγανιστάν που ελέγχεται από τους Ταλιμπάν πριν από την προθεσμία της 31ης Αυγούστου που ορίστηκε από τον πρόεδρο των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν.
Δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι έχουν συγκεντρωθεί στο Διεθνές Αεροδρόμιο Hamid Karza καθώς οι Ταλιμπάν έχουν καταλάβει την Καμπούλ, επιδιώκοντας απεγνωσμένα να εξασφαλίσουν ασφαλή έξοδο από τη χώρα.
“Ο χρόνος τελειώνει”
Οι αξιωματούχοι του Κρεμλίνου επιμένουν ότι οι ΗΠΑ δεν πρέπει να μεταθέσουν την ευθύνη για την κατάρρευση του Αφγανιστάν σε άλλους και τα κρατικά μέσα ενημέρωσης προσπάθησαν να παρουσιάσουν την αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων από το Αφγανιστάν ως ένα σημαντικό θρίαμβο.
Πιο πρόσφατα, ωστόσο, ο τόνος φαίνεται να έχει αλλάξει. “Η κατάσταση εξελίσσεται, ο χρόνος τελειώνει, η κατάσταση παραμένει εξαιρετικά τεταμένη και εξακολουθούμε να την παρακολουθούμε στενά και διατηρούμε τις ανησυχίες μας”, δήλωσε την Τετάρτη ο Ντμίτρι Πεσκόφ, εκπρόσωπος του Κρεμλίνου.
Ο Πούτιν είχε προηγουμένως δηλώσει ότι ελπίζει οι Ταλιμπάν να επιβεβαιώσουν τις διαβεβαιώσεις για αποκατάσταση της τάξης, λέγοντας ότι είναι σημαντικό να μην επιτραπεί στους τρομοκράτες να εισέλθουν σε γειτονικές χώρες.
“Θα είναι πολύ πιο δύσκολο από ό, τι φαντάζονται οι Ρώσοι. Ακόμα κι αν οι Ταλιμπάν τηρήσουν τις υποσχέσεις τους στους Ρώσους, θα βρεθούν αντιμέτωποι με ασύμμετρο πόλεμο και θα είναι πολύ πιο απρόβλεπτος από ό, τι οι Ρώσοι θα μπορούν να διαχειριστούν”, δήλωσε η Mallinson στο CNBC.
Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η κρίση έρχεται σε μια εποχή που πολλές χώρες της Κεντρικής Ασίας βρίσκονται σε άσχημη κατάσταση, σημείωσε η Mallinson, επικαλούμενη την πανδημία του κορονοϊού μεταξύ άλλων.
Η Μόσχα έχει ενισχύσει τη στρατιωτική της βάση στο Τατζικιστάν, μια χώρα που μοιράζεται σύνορα 843 μιλίων με το Αφγανιστάν, όπου πραγματοποιεί εδώ και ένα μήνα στρατιωτικές ασκήσεις.
Το Reuters μετέδωσε την Τετάρτη ότι το Κρεμλίνο ανέφερε πως έμαθε τα διδάγματα της αποτυχημένης επέμβασης της Σοβιετικής Ένωσης στο Αφγανιστάν τη δεκαετία του 1980 και δεν θα αναπτύξει ένοπλες δυνάμεις εκεί.
Η επιρροή της Ρωσίας στην Κεντρική Ασία
Η Olga Oliker, διευθύντρια για την Ευρώπη και την Κεντρική Ασία στη Διεθνή Ομάδα Κρίσεων, δήλωσε στο CNBC ότι η Ρωσία αναγνωρίζει τα πιθανά ζητήματα ασφάλειας ως συνέπεια της κρίσης στο Αφγανιστάν, για την Κεντρική Ασία καθώς και για τον εαυτό της.
“Μπορεί ταυτόχρονα να είναι κάπως ευχαριστημένοι που οι ΗΠΑ γελοιοποιήθηκαν και είναι νευρικοί για τις επιπτώσεις. Φοβούνται όμως την αποσταθεροποίηση των προσφυγικών ροών, φοβούνται για ομάδες που μπορεί να τους επιτεθούν από το Αφγανιστάν και φοβούνται, όπως είπε πρόσφατα ο Πούτιν, ότι οι μαχητές θα μπορούσαν να κρυφτούν ανάμεσα στους πρόσφυγες”, σημείωσε.
“Εάν η σταθερότητα διατηρηθεί υπό τους Ταλιμπάν και οι Ταλιμπάν τηρήσουν την υπόσχεσή τους να μην αφήσουν το Αφγανιστάν να αποτελέσει βάση επιθέσεων στη Ρωσία και την Κεντρική Ασία και, ιδανικά, σταματήσουν τη ροή του οπίου, τότε η Ρωσία μπορεί να ζήσει με αυτό”, πρόσθεσε η Oliker. “Αλλά τα πράγματα θα μπορούσαν να πάνε άσχημα – η Ρωσία θα προσπαθήσει να ενισχύσει την Κεντρική Ασία όσο χρειάζεται”, τόνισε.
Ο Πούτιν επέκρινε την ιδέα ότι ορισμένες δυτικές χώρες προσπαθούν να μεταφέρουν πρόσφυγες από το Αφγανιστάν στην Κεντρική Ασία, ενώ βρίσκονται υπό επεξεργασία οι βίζες τους για ΗΠΑ και Ευρωπαϊκή Ένωση.
“Αυτό σημαίνει ότι μπορούν να σταλθούν χωρίς βίζα σε αυτές τις χώρες, στους γείτονές μας, ενώ οι ίδιοι [η Δύση] δεν θέλουν να τους υποδεχτούν χωρίς βίζα;” διερωτήθηκε ο Πούτιν, σύμφωνα με τα ρωσικά πρακτορεία ειδήσεων την περασμένη εβδομάδα. “Γιατί υπάρχει μια τέτοια ταπεινωτική προσέγγιση για την επίλυση του προβλήματος;”
Ευρασιατική Ένωση
Μεταξύ των γειτόνων του Αφγανιστάν, το Τατζικιστάν έχει δεσμευτεί να δεχθεί έως και 100.000 πρόσφυγες. Η χώρα συνεργάζεται με τα Ηνωμένα Έθνη και άλλους οργανισμούς για τη δημιουργία καταυλισμών και άλλων εγκαταστάσεων καθώς εκτυλίσσεται η ανθρωπιστική κρίση.
“Πιστεύω ότι θα είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό για τη Ρωσία ότι οι εθνοτικές περιοχές Τατζίκων και Ουζμπέκων του Αφγανιστάν, που συνήθως αποτελούν ασπίδα για τους Ταλιμπάν, πέρασαν επίσης στον έλεγχο των Ταλιμπάν”, δήλωσε στο CNBC ο Tim Ash, υψηλόβαθμο στέλεχος της Bluebay Asset Management.
Ο Ash είπε ότι αναμένει τη Ρωσία να ενισχύσει την ήδη μεγάλη στρατιωτική παρουσία της στο Τατζικιστάν και ίσως ακόμη και να την επεκτείνει στο Ουζμπεκιστάν.
“Τα κράτη της Κεντρικής Ασίας νιώθουν νευρικότητα επειδή η Μόσχα ενδέχεται να χρησιμοποιήσει την κατάσταση για να προωθήσει περαιτέρω την ιδέα της Ευρασιατικής Ένωσης και την κεντρική ατζέντα που ακολουθεί ο Πούτιν – δείτε το παράδειγμα της Λευκορωσίας”, σημείωσε ο Ash, σημειώνοντας ότι έρχεται η 30η επέτειος από την κατάρρευση της ΕΣΣΔ τον Δεκέμβριο του τρέχοντος έτους.
Η Ρωσία αναμένεται να αυξήσει την πίεση στις χώρες της Κεντρικής Ασίας για να τις κάνει να ενταχθούν στην Ευρασιατική Οικονομική Ένωση, μια πρωτοβουλία υπό την ηγεσία της Μόσχας που περιλαμβάνει σήμερα την Αρμενία, τη Λευκορωσία, το Καζακστάν και το Κιργιζιστάν.
capital.gr
