Την περασμένη εβδομάδα στη Βουλή έγινε συζήτηση σε επίπεδο πολιτικών αρχηγών με θέμα την ποιότητα της δημοκρατίας και του δημοσίου διαλόγου. Αφορμή ήταν σοκαριστικές αποκαλύψεις στην υπόθεση Λιγνάδη, στις οποίες οδήγησε η ελληνική εκδοχή του κινήματος #metoo, αφετηρία του οποίου ήταν η εμβληματική πράξη της Σοφίας Μπεκατώρου.
Η συζήτηση εκείνη ήταν σημείο καμπής, αφού για πρώτη φορά κύριο αντικείμενο συζήτησης ήταν το τι διαμείβεται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και ευρύτερα στο διαδίκτυο, με τους αρχηγούς της ΝΔ και του ΣΥΡΙΖΑ να κρατούν στα χέρια τους τυπωμένα status στελεχών τού ενός ή του άλλου, ως ένα πειστήριο ενοχής για την τοξικότητα του δημοσίου διαλόγου.
Με αφορμή τη συζήτηση εκείνη, η οποία για ακόμα μία φορά κατέληξε να είναι πολωτική και διχαστική, με ορατό τον κίνδυνο το κίνημα #metoo να χειραγωγηθεί, αν όχι να φιμωθεί από την άνευ όρων κομματική αντιπαλότητα, μου γεννήθηκαν ορισμένες σκέψεις αναφορικά με την πορεία της δημοκρατίας, τον ρόλο των ΜΜΕ, των μέσων κοινωνικής δικτύωσης ως έκφρασης της ισχυρής κοινωνίας.
Πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας ότι εδώ και δέκα και πλέον χρόνια ζούμε σε μία διχαστική δημοκρατία, που μοιράζεται σε στρατόπεδα και παράλληλες σφαίρες επιρροής, γύρω από τις οποίες στρατεύονται κόμματα, ΜΜΕ, ιστοσελίδες και χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Αυτά τα δύο στρατόπεδα δεν επικοινωνούν μεταξύ τους, έχουν πολλές φορές μία εντελώς διαφορετική πρόσληψη της πραγματικότητας, επιχειρώντας να προσαρμόσουν την αλήθεια στην προκατάληψή τους, που συνήθως πηγάζει από μία πηγαία εχθροπάθεια.
Κι αυτό στο τέλος της ημέρας είναι βαθιά προσβλητικό για τον ίδιο τον πολίτη. Η εμφάνιση και εξάπλωση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και του διαδικτύου στη χώρα μας ήταν αρχικά μία επαναστατική πράξη εκδημοκρατισμού. Πολίτες που πριν δεν είχαν την ευκαιρία να εκφραστούν από τα παραδοσιακά κανάλια δημόσιας έκφρασης (κόμματα, ΜΜΕ, συνδικάτα), βρήκαν την ευκαιρία να αποκτήσουν βήμα. Η πένα αντικαταστάθηκε από το πληκτρολόγιο και ο πολίτης μπορούσε πλέον να μοιραστεί ελεύθερα ιδέες και πληροφορίες με άλλους χρήστες.
Η δημόσια σφαίρα μεγάλωσε, τα εμπόδια εισόδου χαμήλωσαν, ένας νέος κόσμος δυνατοτήτων ανοίχτηκε μπροστά σε μία οθόνη υπολογιστή ή κινητού. Δημιουργήθηκαν με άλλα λόγια εκείνες οι προϋποθέσεις χειραφέτησης του πολίτη προς την εξουσία, είτε αυτή είναι πολιτική, είτε μιντιακή.
Ωστόσο η πορεία των πραγμάτων ανέκοψε αυτό το κύμα εκδημοκρατισμού. Ο χειραφετημένος πολίτης αντί να είναι αντίβαρο και ελεγκτής της εξουσίας, έγινε απολογητής της, στρατευόμενος σε ένα σενάριο που το είχαν γράψει άλλοι και το οποίο είχε μονάχα νικητές και ηττημένους.
Εγκλωβίστηκε σε ένα πλέγμα διλημματικών σκοπιμοτήτων, το οποίο επέβαλλε σε αρκετές περιπτώσεις την ανωνυμία και πίσω από την ανωνυμία, το πληκτρολόγιο μετατράπηκε σε ένα πολυβόλο όπλο, το οποίο στοχεύει αποκλειστικά αντιπάλους σε έναν καθημερινό πόλεμο χαρακωμάτων.
Θεμέλιος λίθος της Δημοκρατίας είναι ο χειραφετημένος πολίτης, ο οποίος διακινεί τις ιδέες του ελεύθερα χωρίς εξαρτήσεις. Ο χειραφετημένος πολίτης αποτελεί επίσης θεμέλιο και της ισχυρής κοινωνίας, που δεν χειραγωγείται, που ζητά αξιόπιστη πληροφόρηση και ενημέρωση από τα ΜΜΕ, που πιστεύει στους θεσμούς και τη δημοκρατία των αντιβάρων, όπου η μία εξουσία ελέγχει την άλλη και δεν την μεταβολίζει με όρους τυφλής επικράτησης.
Η Δημοκρατία είναι για όλους και μέσα σε αυτή οφείλουμε να εξασφαλίσουμε τις συνθήκες της διαλεκτικής συνύπαρξης, με όρους αμοιβαίου σεβασμού και ελέγχου. Δεν είναι βάθρο στο οποίο εναλλάσσονται αντίπαλοι συνασπισμοί εξουσίας, αλλά ένα συμπεριληπτικό πείραμα στο οποίο μετέχουμε όλοι ισότιμα και ελεύθερα.
Ομολογώ ότι οι σκέψεις μου μετά την συζήτηση στη Βουλή δεν ήταν αισιόδοξες. Η λογική «τα δικά σου τρολ είναι καλύτερα από τα δικά μου» ή «οι δικοί σου δημοσιογράφοι είναι τοξικότεροι των δικών μου» μου δημιούργησε ένα αίσθημα ασφυξίας. Σε κάθε περίπτωση χρειαζόμαστε έναν συνεπή αγώνα αντίστασης στην ευτέλεια και είμαστε υποχρεωμένοι να τον δίνουμε καθημερινά. Προσωπικά, έχω βαθιά ριζωμένη μέσα μου την ελπίδα ότι η Δημοκρατία ως αυταξία στον δημόσιο διάλογο, τελικά θα επιβληθεί.
Ο Σόσιαλ ο Ντέμοκρατ ο σωστός (Κατά κόσμον Στέφανος Παραστατίδης).
