ΠΕΤΡΟΣ ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΗ ανατροπή του καθεστώτος Καντάφι με την επέμβαση του ΝΑΤΟ, το 2011, άφησε πίσω της μια κατακερματισμένη χώρα στο έλεος αντιμαχόμενων φατριών που νέμονταν πετρέλαια και εκτάσεις. Οι Δυτικοί παραιτήθηκαν από την προσπάθεια να φτιάξουν κάτι που να μοιάζει με ενιαίο κράτος ύστερα από τη δολοφονία του Αμερικανού πρεσβευτή Κρίστοφερ Στίβενς κατά την επίθεση τζιχαντιστών στη Βεγγάζη, τον Σεπτέμβριο του 2012.
Σήμερα, ο ξεχασμένος εμφύλιος επιστρέφει στην πρώτη γραμμή της διεθνούς επικαιρότητας, καθώς η Λιβύη τείνει να εξελιχθεί σε νέα Συρία: ένα καινούργιο πεδίο αναμέτρησης μεγάλων και περιφερειακών δυνάμεων. Στο ένα στρατόπεδο βρίσκονται η Τουρκία και το Κατάρ, υποστηρικτές της «διεθνώς αναγνωρισμένης» (μάλλον διεθνώς εγκαταλελειμμένης) κυβέρνησης του Φαγέζ αλ Σαράζ που ελέγχει την Τρίπολη και λίγες άλλες πόλεις στο δυτικό τμήμα της χώρας.
Στην απέναντι πλευρά, Ρωσία, Γαλλία, Αίγυπτος, Σαουδική Αραβία, Εμιράτα και Ιορδανία υποστηρίζουν τον στρατάρχη της Κυρηναϊκής (ανατολική Λιβύη), Χαλίφα Χαφτάρ, ο οποίος ελέγχει το μεγαλύτερο μέρος του εδάφους και των πετρελαιοπηγών. Η Αμερική του Τραμπ στέλνει αντιφατικά μηνύματα, αποφεύγοντας να βάλει όλα τα αυγά σε ένα καλάθι.
Μέχρι πρόσφατα, η εκστρατεία για την κατάληψη της Τρίπολης που είχε ξεκινήσει ο Χαφτάρ τον περασμένο Απρίλιο από τη βάση του, τη Βεγγάζη, καρκινοβατούσε και οι γραμμές ανεφοδιασμού εξασθενούσαν επικίνδυνα (η Τρίπολη απέχει πάνω από 1.000 χιλιόμετρα από τη Βεγγάζη). Ο ίδιος ο Χαφτάρ αμφισβητούνταν εκ των ένδον, καθώς οι νέοι της Κυρηναϊκής δεν έδειχναν καμία διάθεση να σκοτωθούν για να «απελευθερώσουν» την Τριπολίτιδα (δυτική Λιβύη).
Από το δεύτερο μισό του Νοεμβρίου, όμως, οι δυνάμεις του Χαφτάρ πέρασαν στην επίθεση, φτάνοντας στα νότια προάστια της Τρίπολης. Καθοριστικό ρόλο έπαιξε η ενίσχυση του στρατού της Βεγγάζης από τους Ρώσους μισθοφόρους της ιδιωτικής εταιρείας Wagner και από τη σουδανέζικη πολιτοφυλακή RSF. Η άμεση απειλή να πέσει η κυβέρνηση του Σαράζ ήταν εφιαλτική για τον Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος από την έκρηξη της λεγόμενης Αραβικής Ανοιξης είχε ποντάρει στο χαρτί των Αδελφών Μουσουλμάνων. Εχοντας χάσει κατά κράτος στην Αίγυπτο και στη Συρία, ο Ερντογάν αποφάσισε να τα παίξει όλα για όλα στη Λιβύη.
Χθες η κυβέρνησή του έφερε στο κοινοβούλιο πρόταση για αποστολή τουρκικών στρατευμάτων στη Λιβύη. Διεθνή πρακτορεία αναφέρουν ότι η Τουρκία θα στείλει αξιωματικούς των μυστικών υπηρεσιών και οπλικά συστήματα προς ενίσχυση του Σαράζ, αφήνοντας για τους μάχιμους ρόλους Τουρκμένιους από τη Συρία, τους οποίους έχει ήδη δοκιμάσει στην εκστρατεία εναντίον των Κούρδων – το να σκοτωθούν Τούρκοι στρατιώτες σε έναν καθόλου δημοφιλή πόλεμο, στη Λιβύη, θα ήταν πολύ τοξικό, πολιτικά, για τον Ερντογάν.
Αυτή η ριψοκίνδυνη φυγή προς τα εμπρός θέτει σε δοκιμασία τις σχέσεις Τουρκίας – Ρωσίας, οι οποίες είναι ήδη τεταμένες, καθώς η ρωσική αεροπορία και ο στρατός του Ασαντ σφίγγουν τον κλοιό γύρω από τις δυνάμεις που υποστηρίζει η Αγκυρα στο Ιντλίμπ. Ενδεχομένως ο Ερντογάν προσπαθεί να δημιουργήσει κάποια τετελεσμένα, ώστε να προχωρήσει σε μια διαπραγμάτευση «πακέτο» με τον Πούτιν, τόσο για το Λιβυκό όσο και για το Συριακό, στη συνάντηση που θα έχουν σε λίγες μέρες στην Κωνσταντινούπολη, με αφορμή τα εγκαίνια του αγωγού TurkStream. Σε κάθε περίπτωση, η αναζήτηση στρατιωτικής λύσης στη λιβυκή κρίση φαίνεται μάταιη και όποιος ποντάρει όλα του τα λεφτά στη μία πλευρά της σύγκρουσης είναι πολύ πιθανό ότι θα τα χάσει.
“Καθημερινή”
