Με την έναρξη λειτουργίας του μετρό η Θεσσαλονίκη ανέπνευσε όχι μόνο επειδή βελτιώθηκε άμεσα η λειτουργικότητα του κέντρου της πόλης και ελαφρύνθηκε ο κυκλοφοριακός φόρτος. Η ικανοποίηση προέρχεται από το γεγονός ότι ένα μεγάλο έργο που αφορά την καθημερινότητα πολλών Θεσσαλονικέων και επισκεπτών ολοκληρώθηκε μετά από ταλαιπωρία δεκαετιών. Εάν, μάλιστα, συνυπολογίσει κανείς και την πρώτη επέκταση του μετρό προς Καλαμαριά και Μίκρα που θα δοθεί στην κυκλοφορία μέχρι το τέλος του 2025 η επίδραση του νέου συγκοινωνιακού μέσου στην πόλη θα είναι πολύ μεγάλη.

Το μετρό όμως -οποιοδήποτε μετρό, σε οποιαδήποτε πόλη του κόσμου- είναι ταυτόχρονα και αναπτυξιακό έργο, αφού διευκολύνει τις μετακινήσεις, συνδέει με ταχύτητα και ασφάλεια τις περιοχές από τις οποίες διέρχεται, στις οποίες επιπλέον ανεβάζει τις αστικές και εμπορικές αξίες. Επομένως είναι δεδομένο ότι θα συμβάλλει στην οικονομική πρόοδο της Θεσσαλονίκης δίνοντας μια κάποια διέξοδο σε μια πόλη και μια περιοχή, που τις τελευταίες δεκαετίες έχει βαλτώσει στο συγκεκριμένο πεδίο και επομένως κάνει βήματα πίσω. Διότι στην οικονομία ότι δεν προχωράει μπροστά, κάνει βήματα πίσω. Η στασιμότητα στην ουσία σημαίνει οπισθοδρόμηση, ακόμη κι αν όσους αφορά τη θεωρούν σε πρώτη φάση… σταθεροποίηση.

Με την αποβιομηχάνιση να έχει ξεκινήσει από τη δεκαετία του 1990 και τις μεγάλες παραγωγικές υποδομές -ενδεχομένως πλην αεροδρομίου «Μακεδονία»- να βρίσκονται επί της ουσία σε προ 35ετίας επίπεδο, οι αναπτυξιακές διέξοδοι στην Θεσσαλονίκη είναι εξαιρετικά περιορισμένες. Το γεγονός ότι μόνο το 2024 δημιουργήθηκαν στον νομό Θεσσαλονίκης περισσότερες από 500 νέες επιχειρήσεις εστίασης -από καφέ μπαρ και ταβέρνες, μέχρι σουβλατζίδικα, μπουγατσατζίδικα, τυροπιτάδικα και σημεία take away coffee- αποδεικνύει το μέγεθος του πραγματικού προβλήματος. Διότι για μια δεκαετία ο αριθμός τους ήταν σταθεροποιημένος γύρω στις 5.500 και σε μία χρονιά αυξήθηκαν κατά 10%, περίπου στις 6.000, με αρκετές από τις καινούριες να είναι ψιλικατζίδικα – μίνι μάρκετ που προσφέρουν καφέ στο χέρι take away, αλλά μπορεί να διαθέτουν και τραπεζοκαθίσματα.

Οι περισσότερες επιχειρήσεις του συγκεκριμένου κλάδου ανήκουν είτε στην κατηγορία της «επιχειρηματικότητας ανάγκης και απελπισίας», είτε της… αρπαχτής. Πολύ περισσότερο που σε αρκετές περιπτώσεις αξιοποιούνται κρατικές επιδοτήσεις και συγκεκριμένα προγράμματα της Δημόσιας Υπηρεσίας Απασχόλησης, που μέσω κοινοτικών κονδυλίων παρέχει σε ανέργους ή νεοεισερχόμενους στον επαγγελματικό στίβο περί τις 17.000 ευρώ για να δημιουργήσουν τη δική τους επιχείρηση, με όρο να την κρατήσουν ανοιχτή για τρία χρόνια.

Ένας πρόχειρος λογαριασμός δείχνει ότι στην ουσία η συγκεκριμένη επιχείρηση στήνεται χωρίς πραγματικό ρίσκο για τους… επιχειρηματίες και ασφαλώς χωρίς κανένα όραμα εκτός από την κατοχύρωση ενός μεροκάματου κι όσο… αντέξει. Αν πάει καλά έχει… καλώς. Εάν όχι μπορεί να βάλει λουκέτο χωρίς ιδιαίτερο… πόνο. Ήδη κομμάτι της αγοράς -αλλά και το ίδιο το κράτος- έχει αρχίσει να αισθάνεται τις συνέπειες αυτής της λογικής, αφού σε ορισμένες περιπτώσεις καταγράφονται προβλήματα αποπληρωμής μηχανημάτων, εξοπλισμού, προμηθευτών, ενοικίων, ακόμη και δημοτικών τελών σε περιπτώσεις που χρησιμοποιούν τμήμα του πεζοδρομίου χωρίς να το δηλώνουν. Για να μη μιλήσουμε για την αυθεντική φοροδιαφυγή της αποφυγής έκδοσης αποδείξεων. Αλλά κι αυτά να μη συμβαίνουν και όλα να ακολουθούν την τυπική οδό -λέμε τώρα!-, το οικονομικό αποτύπωμα ενός μικρού μαγαζιού 15 – 20 τετρ. μέτρων, που βρίσκεται σε κάποιο στενό ή σε μεγαλύτερο δρόμο, είναι εκ των πραγμάτων περιορισμένο. Και σίγουρα δεν μπορεί να σηκώσει στις πλάτες του την ανάπτυξη μιας περιοχής, που (υποτίθεται ότι) διαθέτει κάποια σοβαρά πλεονεκτήματα.

Παρά τις ανακοινώσεις των Επιμελητηρίων για αύξηση του αριθμού των επιχειρήσεων και σαφές θετικό ισοζύγιο ανάμεσα στις ενάρξεις και τις διαγραφές από τα μητρώα τους, η πραγματικότητα είναι ότι η Θεσσαλονίκη βουλιάζει στην μικροεπιχειρηματικότητα των υπηρεσιών. Δηλαδή συμπεριφέρεται οικονομικά ως μία μητρόπολη που τόσο στο κέντρο, όσο και στις γειτονιές της υποδέχεται καθημερινά πλήθος επισκεπτών που έχουν ανάγκη να εξυπηρετηθούν στον δρόμο, κάτι που δεν ισχύει. Διότι αν και πολλοί Θεσσαλονικείς αγοράζουν, πλέον, καφέ στο δρόμο, -ιδίως τα πρωινά στην πόλη συναντάει κανείς εικόνες κέντρου αμερικανικής μεγαλούπολης που όλοι τρέχουν με έναν καφέ στο χέρι- η δυναμική της συγκεκριμένης αγοράς μάλλον δεν επαρκεί για να συντηρηθούν όλες αυτές οι επιχειρήσεις, οι οποίες ακόμη και στο πεδίο της απασχόλησης προσφέρουν ελάχιστα.

Αντίστοιχα δεδομένα ισχύουν και σε άλλους κλάδους, όπως για παράδειγμα τα κουρέματα, οι κομμώσεις και τα νύχια, με αποτέλεσμα συχνά να δημιουργείται μια ωραιοποιημένη μεν, πλαστή δε εντύπωση. Ή μάλλον μια εικόνα με θετικά χαρακτηριστικά, χωρίς, όμως, υπόβαθρο και ποιοτικό βάθος.

Με αυτά τα δεδομένα όσοι (θεωρούν ότι) έχουν στα χέρια τους μια κάποια ευθύνη για την οικονομική ανάπτυξη της Θεσσαλονίκης δεν μπορούν ούτε να είναι, ούτε να δηλώνουν ικανοποιημένοι. Αυτό ισχύει πολύ περισσότερο για τους τοπικούς παράγοντες, οι οποίοι -λογικά- γνωρίζουν τι συμβαίνει κάτω από τη βιτρίνα του κέντρου της πόλης και της πολυκοσμίας του σαββατοκύριακου στην Τσιμισκή και στην Αριστοτέλους.

voria.gr