Νίκος Μελέτης
Προσγείωση σε μια διαφορετική πραγματικότητα στο πλέγμα των ελληνοτουρκικών και ευρωτουρκικών σχέσεων, καθώς μετά και το προχθεσινό Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων της Ε.Ε. είναι σαφές ότι το ενδεχόμενο κυρώσεων απομακρύνεται από την ευρωπαϊκή ατζέντα και έτσι η προσπάθεια της Αθήνας θα πρέπει να επικεντρωθεί στο να χρησιμοποιηθεί έστω το «καρότο» που προσφέρουν οι Ευρωπαίοι για την συγκράτηση της Άγκυρας.
Και βεβαίως να αποφευχθεί η προσπάθεια εταίρων και ευρωπαίων αξιωματούχων να «ξεπλύνουν» την Τουρκία με επιχείρημα το ότι απέσυρε μετά από πολύμηνη παράνομη δραστηριότητα τα ερευνητικά της από την υφαλοκρηπίδα της Ανατολικής Μεσογείου και επειδή πραγματοποιήθηκε ο 61ος γύρος των διερευνητικών επαφών.
Το 2021 δεν είναι 1999 και κάθε άλλο παρά είναι ρεαλιστικές οι ιδέες που υπήρξαν για ένα «νέο Ελσίνκι» που θα υπήρχε πλήρης διασύνδεση της ευρωπαϊκής πορείας της Τουρκίας και των ωφελημάτων που διεκδικεί, με την ομαλοποίηση των σχέσεων της με την Ελλάδα και την επίλυση της διαφοράς των θαλασσίων ζωνών με ορίζοντα το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης στην βάση του Διεθνούς Δίκαιου.
Οι συνθήκες είναι εντελώς διαφορετικές και δυστυχώς η Τουρκία και όσοι την υποστηρίζουν όχι απλώς δεν θέλουν να θέσουν τις ευρωτουρκικές σχέσεις υπό την αίρεση της βελτίωσης των ελληνοτουρκικών, αλλά αντιθέτως επιδιώκουν την αποσύνδεση τους. Και μάλιστα με τρόπο που οι επιθετικές κινήσεις και η αμφισβήτηση κυριαρχικών δικαιωμάτων κρατών μελών, να μην θεωρούνται λόγος «τιμωρίας» της Τουρκίας ενώ αντιθέτως, μια κίνηση όπως η επανάληψη των διερευνητικών, η οποία προφανώς και δεν είναι το «μεγάλο βήμα» όπως το εμφανίζουν, να χρησιμοποιείται ως επιχείρημα για να επιβραβεύεται η Τουρκία.
Ακόμη και για τους πιο εύπιστους ευρωπαίους είναι προφανές ότι οι κινήσεις της Τουρκίας γίνονται με ορίζοντα την Σύνοδο Κορυφής της Ε.Ε. της 25ης Μαρτίου και για τον λόγο αυτό επισπεύσθηκε η απόσυρση του Oruc Reis ώστε να επαναρχίσουν οι διερευνητικές που ο επόμενος γύρος τους τοποθετείται επίσης μέχρι τον Μάρτιο, ενώ αποσύρθηκε και το Barbaros προκειμένου να μην υπάρχει αυτό το εμπόδιο για την σύγκληση της άτυπης Πενταμερούς για το Κυπριακό, που τοποθετείται για το διάστημα λίγο πριν την Σύνοδο Κορυφής.
Αρκετοί είναι εκείνοι στις Βρυξέλλες αλλά και το Βερολίνο που θεωρούν ότι πρέπει να δοθεί ευκαιρία στην Τουρκία και ότι έτσι θα επωφεληθεί και η Ελλάδα και η Κύπρος γιατί η Τουρκία θα έχει κίνητρο να εγκαταλείψει τις προκλήσεις. Δεν αντιλαμβάνονται ότι οι προκλήσεις των τελευταίων ετών δεν είναι η «ασθένεια», αλλά τα «συμπτώματα» της Νεοθωμανικής επεκτατικής ιδεολογίας που έχει μετουσιωθεί σε επίσημη πολιτική του καθεστώτος Ερντογάν. Και πλέον έχει ταυτισθεί τόσο πολύ με τον τούρκο ηγέτη που αποτελεί συστατικό στοιχείο της πολιτικής ύπαρξης του.
Νεοθωμανικός επεκτατισμός και Ερντογάν είναι πλέον ταυτόσημες έννοιες και αυτό δεν αλλάζει όσες απειλές η καλοπιάσματα υπάρξουν από την Ευρώπη, η οποία απλώς δεν θέλει να αντιμετωπίσει την πραγματικότητα.
Η Αθήνα οφείλει να είναι ενεργά παρούσα όλο το επόμενο διάστημα στην προσπάθεια που θα καταβληθεί για την διαμόρφωση της «θετικής ατζέντας» για την Τουρκία, ώστε αν δεν μπορέσει να επιβάλει διασύνδεση με τα ελληνοτουρκικά και το Κυπριακό, τουλάχιστον να υπάρχουν δικλείδες ασφαλείας και να μην βρεθεί η Αθήνα και η Λευκωσία, στην δυσάρεστη θέση να έχουν ξεκλειδώσει κονδύλια και άλλου είδους ωφελήματα προς την Τουρκία, η οποία όμως ανενόχλητη θα συνεχίσει να εισβάλει στην ελληνική υφαλοκρηπίδα ή να επαναφέρει το casus belli και τις «γκρίζες ζώνες».
Για τις διερευνητικές δεν υπάρχουν καθόλου πληροφορίες αλλά δεν θα πρέπει να περιμένει κανείς ότι η Τουρκία θα υποχωρήσει τώρα, από θέσεις που έστω και δειλά πρόβαλε πριν από δέκα η δεκαπέντε χρόνια, πριν υπάρξει αυτό το κοκτέιλ εθνικισμού και νέο-οθωμανισμού στην Άγκυρα και το δόγμα της «Γαλάζιας Πατρίδας». Η Αθήνα έχει λόγους να συντηρήσει αυτή την διαδικασία, εξαντλώντας κάθε περιθώριο διερεύνησης των προθέσεων της τουρκικής πλευράς και επιμένοντας ότι υπάρχει υποχρέωση αποφυγής προκλήσεων και μονομερών ενεργειών όσο διαρκούν οι συνομιλίες. Ώστε το blame game εάν χρειασθεί να αφορά αποκλειστικά την Τουρκία.
Όσο κι αν επιδιώκει η Τουρκία να μετατρέψει τις διερευνητικές σε κολυμβήθρα του Σιλωάμ για τις ευρωτουρκικές σχέσεις, τουλάχιστον ας επωφεληθεί η χώρα μας για να κερδίσει χρόνο, να πάρουν ανάσα οι Ένοπλες Δυνάμεις περιμένοντας την στιγμή που η Τουρκία θα αποφασίσει να κηρύξει την λήξη των συνομιλιών.
Έχοντας επίγνωση ότι η επόμενη ημέρα θα είναι πραγματικά δύσκολη.
