«Για πολύ καιρό η Υπουργός Εξωτερικών και ο Ομοσπονδιακός Καγκελάριος Όλαφ Σολτς (Olaf Scholz) μιλούσαν με μία φωνή σε σχέση με την πολιτική έναντι της Ουκρανίας”, γράφει το περιοδικό Der Spiegel, (κείμενο Melanie Amann, Matthias Gebauer, Martin Knobbe Μαρίνα Κορμπάκη και Veit Medick).

Σημειώνει:

Αλλά πλέον η Ανναλένα Μπέρμποκ (Baerbock) έσπασε ένα ταμπού και ζήτησε γερμανικά άρματα μάχης για την Ουκρανία. Θα διαλυθεί η ειρήνη εντός του κυβερνητικού συνασπισμού;», διερωτώνται στο εισαγωγικό σχόλιο εκτενούς ανάλυσης οι συντάκτες.

Ήταν μια από εκείνες τις συναντήσεις που δεν συζητούνται πολύ στην πολιτική σκηνή του Βερολίνου. Το απόγευμα της περασμένης Τρίτης έλαβε χώρα στην Καγκελαρία εμπιστευτική συνάντηση μεταξύ της Annalena Baerbock και του Olaf Scholz, χωρίς συνέντευξη Τύπου, χωρίς δηλώσεις.

Όπως ακούγεται, ο Καγκελάριος από το SPD και η Υπουργός Εξωτερικών από τους Πρασίνους συζήτησαν για το ρόλο της Γερμανίας στον πόλεμο και για το τι θα μπορούσε να κάνει η Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση μελλοντικά για την Ουκρανία. Συζητήθηκαν και οι παραδόσεις όπλων -και τανκς.

Πάνω από όλα αυτά αιωρείται το ερώτημα, πόσο ενωμένη είναι η γερμανική κυβέρνηση στην Εξωτερική Πολιτική, πόσο συμφωνούν ακόμα ο Scholz και η Baerbock. Μετά τη συνάντηση έγινε λόγος για στενή και καλή ανταλλαγή απόψεων μεταξύ των δύο πολιτικών, καθώς και για σύμπνοια.

Κάτι παρόμοιο ελέχθη και από το Υπουργείο Εξωτερικών, αλλά με μερικές επιφυλάξεις: Κατέστησαν σαφείς και οι διαφορές απόψεων. Μια μέρα αργότερα, η Baerbock δήλωσε σε συνέντευξή της στην Frankfurter Allgemeine Zeitung ότι κατανοεί το αίτημα της Ουκρανίας για σύγχρονα άρματα μάχης.

• Πρόσθεσε μάλιστα ότι η σχετική απόφαση από πλευράς Γερμανίας δεν θα πρέπει να αναβληθεί για πολύ. Με αυτόν τον τρόπο απομακρύνθηκε τόσο ξεκάθαρα από τη στάση του Καγκελαρίου, ώστε θα μπορούσε κανείς να αξιολογήσει τη στάση της ως μια μικρή προσβολή.

Μέχρι τώρα η κατανομή των ρόλων μεταξύ της Baerbock και του Scholz φαινόταν να λειτουργεί: Αυτός είναι ο μετριοπαθής πολιτικός που διαβεβαιώνει πάντοτε τον έξω κόσμο ότι προτίθεται να βοηθήσει την Ουκρανία για όσο διάστημα είναι απαραίτητο. Εσωτερικά, ωστόσο, αποδίδει μεγάλη σημασία στο να σταθμίζει τους κινδύνους των παραδόσεων όπλων και να μην αφήνει να παρασέρνεται από πολιτικές και δημοσιογραφικές πιέσεις.

Η Baerbock, από την άλλη πλευρά, είναι πάντοτε λίγο πιο γρήγορη στις κινήσεις της από τον Scholz –η πιο πρόσφατη επίσκεψή της στην Ουκρανία ήταν η δεύτερη από την αρχή του πολέμου. Πίσω από κλειστές πόρτες η πολιτικός των Πρασίνων προωθεί εδώ και καιρό τις περισσότερες και ταχύτερες παραδόσεις όπλων από τη Γερμανία.

Η Υπουργός Άμυνας Christine Lambrecht ανακοίνωσε εχθές νέες παραδόσεις όπλων στην Ουκρανία. Η ανακοίνωσή της ακολουθεί το γνωστό μοτίβο: Η γερμανική κυβέρνηση ανταποκρίνεται στις πιέσεις να προμηθεύσει περισσότερα όπλα. Ωστόσο, αυτό που προσφέρει δεν είναι αυτό που θέλει επειγόντως η Ουκρανία.

Και έτσι, ακόμη και μετά την αναπάντεχη ανακοίνωση της Lambrecht, οι προσδοκίες από το Βερολίνο είναι υψηλές. Σε συνέντευξή της στη BILD, η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ursula von der Leyen κάλεσε τα κράτη της ΕΕ να δώσουν στους Ουκρανούς αυτά που ζητούν. Η von der Leyen πιθανότατα είχε στο μυαλό της μια κυβέρνηση: Τη γερμανική.

Από την αρχή του πολέμου, ο Olaf Scholz εμφανιζόταν διστακτικός να υποστηρίξει την Ουκρανία με βαριά όπλα –και τα επιχειρήματά του είναι πάντα τα ίδια. Ο Καγκελάριος επισημαίνει την έλλειψη βαρέως εξοπλισμού στην Bundeswehr και προειδοποιεί για τον ιστορικό συμβολισμό των γερμανικών αρμάτων μάχης που ανοίγουν πυρ σε βάρος Ρώσων ή ακόμη και που διεισδύουν σε ρωσικό έδαφος. Σύμφωνα με το περιβάλλον του Scholz, την τελευταία αυτή την ανησυχία συμμερίζεται και ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Joe Biden.

Ο Καγκελάριος έχει τονίσει επανειλημμένα ότι η Γερμανία δεν πρέπει να γίνει αντιμαχόμενο μέρος. «Κάνω τα πάντα για να αποτρέψω μια κλιμάκωση που θα οδηγούσε σε έναν Γ’ Παγκόσμιο Πόλεμο», δήλωσε ο Scholz στο DER SPIEGEL τον Απρίλιο.

• Η ανησυχία του για μια ρωσική πυρηνική επίθεση φαίνεται να είναι τόσο μεγάλη, ώστε έχει εδώ και πολύ καιρό προκαλέσει μια φήμη στο Βερολίνο: Σε περίπτωση που η Γερμανία παρέδιδε τεθωρακισμένα άρματα μάχης, ο Ρώσος Πρόεδρος Wladimir Putin φέρεται να απείλησε τον Καγκελάριο το Μάρτιο στο πλαίσιο τηλεφωνικής επικοινωνίας με πυρηνικό χτύπημα σε βάρος της Γερμανίας.

Σε μια συνεδρίαση της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων του γερμανικού Κοινοβουλίου στις 7 Ιουλίου, ο Scholz ρωτήθηκε από βουλευτές των Χριστιανοδημοκρατών κατά πόσον η Μόσχα είχε εξαπολύσει μια τέτοια απειλή.

Ο Καγκελάριος απάντησε αρνητικά. Ο βουλευτής του CSU Thomas Erndl θέλησε στη συνέχεια να μάθει γιατί η Γερμανία δεν αποδέχτηκε την πρόταση από τη γερμανική βιομηχανία όπλων να προμηθεύσει την Ουκρανία με ανακαινισμένα τεθωρακισμένα οχήματα μεταφοράς προσωπικού Marder.

Ο Erndl έμεινε τόσο έκπληκτος από την απάντηση του Καγκελαρίου που τη δημοσίευσε στο Twitter -παρά την υποχρέωση εμπιστευτικότητας λόγω της συμμετοχής του στην Επιτροπή: «Ο Καγκελάριος μου είπε στην έκτακτη συνεδρίαση της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων ότι η παράδοση των Marder θα αποτελούσε “τρομακτική κλιμάκωση”. Σοβαρά; Τι κρύβεται πίσω από αυτή τη φοβισμένη πολιτική του Καγκελαρίου;». Έτσι, η φήμη παγιώθηκε ακόμα περισσότερο.

Όταν η Υπουργός Άμυνας εκφώνησε τη Δευτέρα ομιλία στη Γερμανική Εταιρεία Εξωτερικής Πολιτικής DGAP στο Βερολίνο, ο Klaus Wittmann, Ταξίαρχος ε.α., τη ρώτησε κατά πόσον ο Καγκελάριος εκβιάζεται.

Πώς αλλιώς θα πρέπει να αντιληφθεί κανείς τη δήλωσή του στην Επιτροπή περί «τρομακτικής κλιμάκωσης»; «Γνωρίζω τον Καγκελάριο μου από πολύ καιρό», απάντησε η Lambrecht. Ο Olaf Scholz δεν επιτρέπει να τον εκβιάζουν. «Και επίσης δεν φοβάται».

Ο Scholz ενοχλείται ολοένα και περισσότερο από τις φήμες και τις κατηγορίες για διστακτικότητα, ειδικά όταν προέρχονται από τις τάξεις των Χριστιανοδημοκρατών: Δεν ήταν και η προκάτοχός του Angela Merkel πολύ απρόθυμη να στέλνει όπλα σε εμπόλεμες ζώνες; Ο Scholz θεωρεί το γεγονός ότι πλέον αποστέλλονται όπλα ως μια ριζική αλλαγή –την οποία εισήγαγε ο ίδιος.

Κάθε φορά που λαμβάνεται μια νέα απόφαση, είναι σημαντικό για τον Καγκελάριο να διαβουλεύεται στενά με τους συμμάχους του. Σύμφωνα με την Καγκελαρία, η Γερμανία δίδει μόνο ό,τι δίδουν και οι άλλοι. Κύρια άρματα μάχης δυτικής κατασκευής δεν αποστέλλονται επί του παρόντος στην Ουκρανία, ούτε καν από τις ΗΠΑ.

Υπάρχει στενή επαφή με τους συμβούλους του Biden, οι τηλεφωνικές συνομιλίες είναι πολλές φορές μέσα στην εβδομάδα. Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ δεν προτίθεται να παραδώσει τανκς, λένε από την Καγκελαρία, ακόμα κι αν κάποιοι από τους ανθρώπους του τον παρότρυναν να το κάνει.

• Η στάση στο γερμανικό Υπουργείο Εξωτερικών είναι διαφορετική. Οι δηλώσεις της νέας Πρέσβεως των ΗΠΑ στο Βερολίνο Amy Gutmann ερμηνεύονται ως πρόσκληση στους Γερμανούς να γίνουν πιο ενεργοί. «Όσο και αν καλωσορίζω και θαυμάζω τις γερμανικές προσπάθειες», δήλωσε η Gutmann σε συνέντευξή της στο ZDF, «οι προσδοκίες μου είναι ακόμη μεγαλύτερες».

Την Τρίτη, η Πρεσβεία των ΗΠΑ πήγε μέσω Twitter ένα βήμα παρακάτω: Όλοι οι σύμμαχοι καλούνται να παράσχουν στην Ουκρανία όσο το δυνατόν περισσότερη υποστήριξη: «Σε τελική ανάλυση, η απόφαση για το είδος της βοήθειας ανήκει σε κάθε χώρα». Κι όλα αυτά, παρά το γεγονός ότι η Γερμανία δεν έχει παραδώσει λίγα οπλικά συστήματα στην Ουκρανία

Στη Baerbock άρεσε να παίρνει πρωτοβουλίες. Γι’ αυτό και αποφάσισε να εγκαταλείψει για πρώτη φορά την κυβερνητική πειθαρχία στο θέμα των τανκς. Φυσικά το ζητούμενο δεν είναι μόνο η Ουκρανία –αλλά και το προφίλ της.

Η Baerbock θέλει να ακολουθήσει μια Εξωτερική Πολιτική βασισμένη σε αξίες, και το εργαλείο της είναι οι ξεκάθαρες δηλώσεις -ειδικά απέναντι σε αυταρχικούς ηγέτες. Τον Τούρκο ομόλογό της τον δυσαρέστησε προειδοποιώντας ότι η χώρα του δεν έχει το δικαίωμα να εγείρει αξιώσεις σε ελληνικά νησιά.

Την ηγεσία της Κίνας την ξεσήκωσε εναντίον της παρομοιάζοντας τη μεταχείριση της Ταϊβάν με τη ρωσική επιθετικότητα. Και απέναντι στη Ρωσία η Baerbock υιοθέτησε έναν σχεδόν εχθρικό τόνο. «Κύριε Lawrow», κάλεσε στον Ρώσο Υπουργό Εξωτερικών το Μάρτιο κατά την πρώτη της ομιλία στα Ηνωμένα Έθνη, «μπορεί και να αυταπατάστε. Αλλά εμάς δεν μας παραπλανείτε!».

Η Baerbock προκαλεί θόρυβο, ο Scholz ενεργεί σιωπηλά –ο συνδυασμός αυτός πήγε καλά για κάποιο χρονικό διάστημα. Όσοι έχουν ζήσει τις συναντήσεις τους περιγράφουν τη σχέση ως επαγγελματική. Μιλούν στον ενικό, αλλά οι συνομιλίες τους δεν είναι εγκάρδιες. Η θεμελιωδώς διαφορετική φύση των δύο πολιτικών είναι εμφανής: «Εκείνη μιλά γρήγορα και πηγαίνει από θέμα σε θέμα, ενώ εκείνος δίνει μεγάλες διαλέξεις».

Τώρα όμως τίθεται το ερώτημα, ποια κατεύθυνση θα ακολουθήσει στο μέλλον η γερμανική Εξωτερική Πολιτική. Το SPD και οι Πράσινοι έχουν επ’ αυτού διαφορετικές απαντήσεις. Όσο περισσότερο διαρκεί ο πόλεμος, τόσο πιο δυνατές είναι οι εκκλήσεις στο SPD για αναζήτηση διπλωματικών λύσεων. Πολλοί Σοσιαλδημοκράτες αντιμετωπίζουν επομένως με σκεπτικισμό την Υπουργό Εξωτερικών και ορισμένοι θεωρούν την πορεία της εντελώς αντιπαραγωγική.

• Οι Πράσινοι βλέπουν τα πράγματα διαφορετικά. Μετά τις επιτυχίες του ουκρανικού στρατού, οι επικεφαλής του κόμματος και της Κοινοβουλευτικής Ομάδας, αφού διαβουλεύτηκαν με την Baerbock, εξαπέλυσαν επίθεση Δημοσίων Σχέσεων στις αρχές της εβδομάδας ζητώντας περισσότερες παραδόσεις όπλων στην Ουκρανία.

Αντίθετα, ο Scholz και η Lambrecht εντείνουν τις προσπάθειές τους για να προωθήσουν επιτέλους την από καιρό ανακοινωθείσα «κυκλική ανταλλαγή όπλων» με τη συμμετοχή της Ελλάδας: Η Αθήνα θα στείλει σοβιετικής κατασκευής οχήματα μάχης πεζικού στην Ουκρανία με αντάλλαγμα Marder από τη Γερμανία. Τα πρώτα έχουν περίπου δρομολογηθεί, λέγεται από τη γερμανική κυβέρνηση.

Αλλά για τη Baerbock αυτό δεν είναι πια αρκετό. Μιλώντας στη FAZ, τόνισε ότι η χορήγηση στην Ουκρανία σύγχρονων αρμάτων θα είναι δυνατόν αποφασιστεί μόνο από κοινού, «στη Συμμαχία και διεθνώς».

Και κατόπιν απηύθυνε έκκληση: «Στην κρίσιμη φάση που βρίσκεται αυτή τη στιγμή η Ουκρανία, δεν θεωρώ ότι πρόκειται για μια απόφαση που θα πρέπει να καθυστερήσει για πολύ». Ήταν μία πρόταση που παρακινούσε το Scholz σε δράση και δίδει μια ιδέα για το πόσο ανυπόμονη έχει γίνει στο μεταξύ η Υπουργός Εξωτερικών.

(L-R) US Ambassador to Germany Amy Gutmann, US Speaker of the House of Representatives Nancy Pelosi and German Foreign Minister Annalena Baerbock stand next to each other during a press statement at the the Foreign Ministry in Berlin, Germany, 16 September 2022. EPA, CLEMENS BILAN

HELLAS JOURNAL

ΠΗΓΗ: Der Spiegel, Melanie Amann, Matthias Gebauer, Martin Knobbe Μαρίνα Κορμπάκη και Veit Medick