Οι ΗΠΑ χρειάζεται να αποκτήσουν συνεκτική στρατηγική στην Ανατολική Μεσόγειο με δεδομένο ότι η Τουρκία δεν είναι σύμμαχος της Δύσης και η Ελλάδα θα πρέπει να διασφαλίσει τη δική της δύναμη αποτροπής. Αυτή είναι η προσέγγιση που μοιράζεται με την «Κ» ο πρόεδρος του Ινστιτούτου Στρατηγικής και Ασφάλειας της Ιερουσαλήμ – JISS, Εφραίμ Ινμπαρ. Ο ίδιος εκφράζει την πεποίθηση ότι μια άλλη κυβέρνηση στην Τουρκία θα είχε να μαζέψει τα σπασμένα στο εσωτερικό και άρα θα ενδιαφερόταν λιγότερο για περιπέτειες εκτός συνόρων.

– Πώς αξιολογείτε τη στρατηγική της κυβέρνησης Μπάιντεν στην Ανατολική Μεσόγειο; Θεωρείτε ότι τα μέτωπα με Ρωσία και Κίνα θα την αποσπάσουν από τις εξελίξεις στην περιοχή;

– Δεν νομίζω ότι οι ΗΠΑ έχουν στην ουσία στρατηγική για την Ανατολική Μεσόγειο. Δεν την προσεγγίζουν ως χωριστή περιοχή. Βρίσκονται σε ένα διαρκές δίλημμα σε σχέση με το πώς να διαχειριστούν την Τουρκία. Από τη μία αντιλαμβάνονται ότι η χώρα αυτή δεν είναι σύμμαχος, από την άλλη δεν επιθυμούν να τη σπρώξουν στα χέρια της Ρωσίας. Την ίδια ώρα, πιέζουν την Αίγυπτο στο θέμα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, χωρίς να κατανοούν τη σημασία της σταθερότητας στην περιοχή. Και τώρα αυτό που συμβαίνει στην Ουκρανία προφανώς τραβά την προσοχή τους από οτιδήποτε άλλο, μαζί με την πρόκληση διαχείρισης της Κίνας.

– Είναι ο αγωγός EastMed μια ρεαλιστική λύση; Δημιουργεί momentum η ενεργειακή κρίση;

– Ο αγωγός EastMed είναι αναμφισβήτητα μία απάντηση στη διαχείριση της ενεργειακής κρίσης – βεβαίως θα έπαιρνε χρόνο η κατασκευή του. Αντιλαμβάνομαι ότι ορισμένα από τα κριτήρια για τη λήψη μιας τέτοιας απόφασης είναι και οικονομικά. Ομως δεν πρέπει να είναι μόνο οικονομικά. Πρόκειται για ένα ζήτημα στρατηγικής σημασίας. Οι ΗΠΑ ακύρωσαν την υποστήριξη στον αγωγό λίγες εβδομάδες πριν από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία, μειώνοντας τα εργαλεία μπροστά στην ενεργειακή και γεωπολιτική κρίση. Αν ανακαλυφθεί κι άλλο αέριο στην Ανατολική Μεσόγειο, θα είναι ένας καλός λόγος για την κατασκευή του.

– Τι έχετε να παρατηρήσετε ως προς τη στάση της Τουρκίας στην περιοχή και προς ποια κατεύθυνση θεωρείτε ότι μπορούν να παίξουν ρόλο οι εκλογές του ’23;

– Δεν θα πρέπει να έχουμε ιδιαίτερες προσδοκίες στην περίπτωση της Τουρκίας. Μερικές φορές αυτοπεριορίζεται για οικονομικούς λόγους ή εσωτερικούς πολιτικούς λόγους, αλλά στην πράξη δεν έχει αλλάξει η κατεύθυνση που της έχει δώσει ο ισλαμιστής και αντισημίτης Ερντογάν. Δεν ξέρουμε τι θα γίνει στις επικείμενες εκλογές. Από τη μία, ο Ερντογάν έχει χάσει υποστήριξη στο εκλογικό σώμα. Από την άλλη, είναι μεγάλο ερώτημα αν θα αποδεχθεί την ετυμηγορία του τουρκικού λαού.

Δεν θα πρέπει να έχουμε ιδιαίτερες προσδοκίες στην περίπτωση της Τουρκίας. Στην πράξη δεν έχει αλλάξει η κατεύθυνση που της έχει δώσει ο ισλαμιστής και αντισημίτης Ερντογάν.

– Eνα άλλο ερώτημα είναι κατά πόσον υπάρχει αξιόπιστη εναλλακτική στην Τουρκία. Ποια είναι η γνώμη σας;

– Νομίζω ότι μια άλλη κυβέρνηση θα ήταν απασχολημένη με την επίλυση των σοβαρών οικονομικών προβλημάτων της Τουρκίας και θα προσπαθούσε να διορθώσει μέρος της ζημιάς την οποία έχει υποστεί το τουρκικό πολιτικό σύστημα στις δύο δεκαετίες του Ερντογάν. Πιθανότατα θα ενδιαφερόταν λιγότερο για περιπέτειες εκτός συνόρων.

– Πώς πιστεύετε ότι θα πρέπει να σταθεί η Ελλάδα μπροστά στην απειλή της Τουρκίας;

– Εχετε πρόβλημα. Η Τουρκία δεν είναι εύκολος αντίπαλος. Είναι μια μεγάλη χώρα, μεγαλύτερη από την Ελλάδα. Η χώρα σας θα πρέπει να έχει μια δύναμη αποτροπής η οποία θα επιφέρει κόστος στην όποια επιθετική συμπεριφορά εις βάρος της. Η Ελλάδα θα πρέπει να διασφαλίσει την αυτοδυναμία της.

– Εξελίσσεται η συμμαχία Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ στο επίπεδο που απαιτούν οι προκλήσεις στην περιοχή;

– Δεν θα τη χαρακτήριζα συμμαχία αλλά εταιρική στρατηγική σχέση, η οποία μεταξύ άλλων περιορίζει σε κάποιον βαθμό την τουρκική επιθετικότητα. Φυσικά, η σχέση αυτή μπορεί και πρέπει να ενισχυθεί κι άλλο, ανάμεσα σε αυτές τις δημοκρατικές χώρες, πρεσβευτές του δυτικού πολιτισμού. Τόσο στον οικονομικό και πολιτισμικό τομέα, όσο και στον στρατιωτικό τομέα.

– Κάνατε ήδη μια αναφορά στην Αίγυπτο. Ποιος μπορεί να είναι ο ρόλος της;

– Πρέπει να φέρουμε την Αίγυπτο σε αυτήν τη συνεργασία. Είναι η μεγαλύτερη αραβική χώρα με πληθυσμό 100 εκατ. Η σταθερότητα της Αιγύπτου βρίσκεται στο κέντρο της σταθερότητας στην ευρύτερη περιοχή. Είναι επίσης σημαντικός ο ρόλος της στην ενεργειακή ασφάλεια. Και θα πρέπει να βοηθήσουμε τον Σίσι προς αυτήν την κατεύθυνση.

Καθημερινή