ΕΥΡΩΠΗ-ΡΩΣΙΑ: Οι χαμένες ευκαιρίες εδραίωσης της ειρήνης.

Print Friendly, PDF & Email
- Advertisement -

του  Hubert Védrine*, πρώην υπουργού Εξωτερικών της Γαλλίας

Ο πρώην υπουργός Εξωτερικών της Γαλλίας Hubert Védrine εκτιμά ότι υποταγμένη η Δύση  στην αμερικανική υπερδύναμη δεν είχε την ιστορική και στρατηγική αίσθηση κατά την περίοδο Γκορμπατσόφ και περισσότερο ακόμα στα πρώτα χρόνια μετά το τέλος της ΕΣΣΔ.

Ο Γκορμπατσώφ  ήρθε στην εξουσία το 1985 όταν το σύστημα δεν είχε πλέον κλινήρεις ηλικιωμένους. Θέλει να αλλάξει βαθιά την ΕΣΣΔ… για να τη σώσει, όχι για να την εξαφανίσει. Και αυτό θα εξηγήσει μερικές από τις μεταγενέστερες θέσεις του. Είναι έτοιμος να πάει πολύ μακριά, αλλά δεν ξέρει πόσο μακριά ή πώς. Είναι πολύ Σλάβος, αλλά και κομμουνιστής, με μια ουτοπική, ιδεαλιστική τάση, έναν συσχετισμό που, εκ των υστέρων, ένας δυτικός δυσκολεύεται να καταλάβει. Παρόλα αυτά, η Θάτσερ και μετά ο Μιτεράν κατάλαβαν από την αρχή ότι θα ήταν «διαφορετικός» από τους Σοβιετικούς γέροντες.

Με τόλμη, ξεκίνησε την  περεστρόικα  (αναδιάρθρωση). Αλλά πώς να ανοικοδομήσει μια σύγχρονη κοινωνία και οικονομία από τα ερείπια της ΕΣΣΔ (Γκορμπατσόφ: « Η γεωργία δεν λειτουργεί από… το 1917») ;

Ατρόμητος, θεσπίζει τη γκλάσνοστ («διαφάνεια»). Χωρίς προηγούμενο, η ελευθερία του λόγου εξαπολύεται αμέσως εναντίον του και θα τον υπονομεύσει. Για να καταπολεμήσει τον αλκοολισμό που προκαλεί ερείπια, συνθλίβει τη βότκα με φόρους: οι Ρώσοι την αντικαθιστούν με κολώνιες κ.λπ.

Ακόμα κι αν σοκάρει, νομίζω ότι θα μπορούσε να είχε περισσότερες πιθανότητες να πετύχει και να ξεπεράσει προβλέψιμες αντιστάσεις, αν δεν πυροδοτούσε τη γκλάσνοστ από την αρχή, αλλά αργότερα, αφού θα είχε καταφέρει, ίσως, να δημιουργήσει μια εταιρική σχέση με τη Δύση για την εφαρμογή της περεστρόικα και τη ένταξη της μετασοβιετικής ΕΣΣΔ (οξύμωρο;) στην παγκοσμιοποίηση, σταδιακά. Στη γκλάσνοστ, μαθητευόμενος μάγος, προκάλεσε σφοδρή πολιτική αντιπολίτευση και απελευθέρωσε εθνικές δυνάμεις (Ρωσικές, Ουκρανικές, Κοζακικές, Καυκάσιες, Βαλτικές κ.λπ.), αυτός που πίστευε τόσο πολύ στην πολυεθνική ΕΣΣΔ, οι οποίες κατέληξαν να τον σαρώσουν.

Θα μπορούσε να τα πάει καλύτερα; Τίποτα δεν είναι λιγότερο σίγουρο. Η Le Monde  υπενθύμισε πρόσφατα τη μοιραία μοίρα ή την αποτυχία των μεταρρυθμιστών στη Ρωσία: Αλέξανδρος Β’ (δολοφονήθηκε), Κερένσκι (παρασύρθηκε από το πραξικόπημα του Λένιν), Χρουστσόφ (ανατράπηκε). Ο Τοκβίλ, στον οποίο στηρίχτηκαν οι Κινέζοι κομμουνιστές, έδειξε στο  L’Ancien Régime et la Révolution , ότι η πιο επικίνδυνη στιγμή για τα μπλοκαρισμένα καθεστώτα είναι όταν αρχίζουν να μεταρρυθμίζονται. Ίσως, αν ήταν πιο προοδευτικός, πιο στοχαστικός, πιο συγκεκριμένος, πιο προετοιμασμένος με ένα πραγματικό σχέδιο και όχι μόνο μερικές μεγάλες ιδέες; Αλλά ακόμα κι έτσι, δεν θα μπορούσε παρά να ήταν μια μακρά και επικίνδυνη διαδικασία. Ο Andrei Grachev και ο Vladimir Fedorovsky έχουν γράψει πολύ καλά για αυτό.

Και θα έπρεπε επίσης να υποστηριχθεί εξωτερικά. Ο Γκορμπατσόφ μίλησε για το  «Κοινό Σπίτι».  Ασαφές. Ετσι και αλλιώς, οι Δυτικοί ήταν διχασμένοι. Για τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Μεγάλη Βρετανία, το μόνο που μετρούσε ήταν να πέσει η ΕΣΣΔ, μεταξύ άλλων χάρις στην μπλόφα του «πόλεμου των άστρων». Ελάχιστα ενδιέφερε η συνέχεια. Vae victis . Για αυτούς, η Ρωσία, κατάλοιπο περιφερειακής δύναμης, δεν θα μετρούσε πλέον. Για τον Φρανσουά Μιτεράν, τον Χέλμουτ Κολ και τον Ζακ Ντελόρ, αυτό που προσπαθούσε ο Γκορμπατσόφ ήταν μόνο προς το συμφέρον της Ευρώπης και δεν ήταν παράλογο να τον βοηθήσουμε, χωρίς να είμαστε αφελείς, και να σκεφτόμαστε το μέλλον των σχέσεων με τον ρωσικό κόσμο.

Εξάλλου, για να υποστηρίξει τον Γκορμπατσόφ ο Φρανσουά Μιτεράν είχε συμπεριλάβει την ΕΣΣΔ στο μεγάλο του έργο της «Ευρωπαϊκής Συνομοσπονδίας», που δυστυχώς ανακοινώθηκε πολύ νωρίς, από τις 31 Δεκεμβρίου 1989, χωρίς εξήγηση. Ακατανοησία! Αυτό είχε δώσει στους αντιπάλους του τα όπλα για να απορρίψουν αυτή την αξιοσημείωτη ιδέα εν γένει, την οποία κατήγγειλαν ότι απέβλεπε να αποτρέψει την είσοδο των χωρών της Ανατολικής Ευρώπης στην [Ευρωπαϊκή] Ένωση. Πλήρης παρερμηνεία: ήταν, αντιθέτως, ένα πολιτικό πλαίσιο μέχρι την είσοδό τους, που τελικά θα γίνει μόλις δεκαπέντε χρόνια μετά! Στο G7 στο Λονδίνο –ήδη σχεδόν G8– τον Μάιο του 1991, οι Αμερικανοί είχαν ασκήσει βέτο σε οποιαδήποτε νέα βοήθεια προς τη Ρωσία«σαν να ποτίζουμε την άμμο», σύμφωνα με το G.H.W. Bush), το οποίο επιπλέον οδήγησε στο κομμουνιστικό πραξικόπημα του Αυγούστου που απέτυχε, πριν από αυτό του Γέλτσιν και άλλων τον Δεκέμβριο, που πέτυχε. Οι «Γύπες» θα καταγγείλουν τον Γκορμπατσόφ, ο οποίος θα κατηγορήσει επίσης τις Ηνωμένες Πολιτείες ότι μείωσαν τη ροή πετρελαίου μέσω της Αραβίας για να γονατίσουν την ΕΣΣΔ.

Nέο «Σιδηρούν παραπέτασμα»

Μετά, με αμερικανικό χειροκρότημα, θα έρχονταν ο Γέλτσιν (επί οκτώ χρόνια), η θεραπεία σοκ, οι ιδιωτικοποιήσεις μεγάλης κλίμακας που συντονίζονται από τον Τζέφρι Σακς** (ο ίδιος  ο Σακς που καταδικάζει σήμερα τη δυτική πολιτική απέναντι στη Ρωσία!), οι πρώτοι ολιγάρχες (για τη Ρωσία: κλέφτες), η κατάρρευση του βιοτικού επιπέδου.

Όλα αυτά, εφαρμόζονται ωμά σε ένα κακοποιημένο, πολυτραυματισμένο κοινωνικό σώμα, σε συνδυασμό –είναι λυπηρό να το λέμε– με ένα είδος ρωσικού αταβισμού και ιστορικής κατάρας και με έναν θαμμένο εθνικισμό που μόλις περίμενε να ξυπνήσει (τα 25 εκατομμύρια Ρώσοι που έμειναν εκτός Ρωσίας), συνέβαλαν να αφυπνιστούν οι Ρώσικοί δαίμονες και να γεννηθεί ο Πουτινισμός, μέχρι τη σημερινή υπερεθνικιστική περιπέτειά του…

Θεωρώ ότι, όσο η Δύση ήταν σταθερή, αμετακίνητη, επιφυλακτική, αποτρεπτική και τελικά αποτελεσματική κατά τις δεκαετίες του Ψυχρού Πολέμου, τόσο της έλειπε – με την ύβρη και την υποταγή στην αμερικανική υπερδύναμη – η ιστορική και στρατηγική αίσθηση κατά την περίοδο Γκορμπατσόφ και περισσότερο ακόμα στα πρώτα χρόνια μετά το τέλος της ΕΣΣΔ υπό τον Γέλτσιν, τον Πούτιν Α’ και Β’ και ακόμα τον Μεντβέντεφ.

Οι Αμερικανοί που θήτευσαν στον Ψυχρό Πόλεμο είχαν θεωρήσει επικίνδυνη τη θριαμβολογία της υπερδύναμης, που συσσώρευσε τα λάθη με όλα τα  «υπόλοιπα» . Είμαι πράγματι ένας από αυτούς που πιστεύουν ότι η τραγική εξέλιξη του Πούτιν τα τελευταία δέκα με δεκαπέντε χρόνια δεν ήταν απολύτως μοιραία… 

Μετά την παράλογη απόφαση του Πούτιν της 24ης Φεβρουαρίου, κανένας δισταγμός δεν ήταν δυνατός και πρέπει πάντα να τον εμποδίζουμε να κερδίσει στην Ουκρανία και επομένως να διατηρήσουμε, όσο χρειάζεται, την πιο σταθερή γραμμή που μπορούν να υποστηρίξουν οι χώρες μας χωρίς να αρχίσουμε πόλεμο μεταξύ  ΝΑΤΟ  και Ρωσίας. Κόψη του ξυραφιού. Παρά τον ενεργό εκβιασμό, πιστεύω ότι οι δημοκρατίες θα αντισταθούν.

Ο Πούτιν μας υποχρεώνει, για μεγάλο χρονικό διάστημα, εκτός από την περισσότερο ή λιγότερο επιταχυνόμενη απομάκρυνση της  Κίνας από τη Δύση (πόσο μακριά, θα δούμε) και την επανεμφάνιση των αδέσμευτων, να οδηγήσουμε σε αδιέξοδο το ρωσικό κράτος (όχι τη ρωσική κουλτούρα). Τι κρίμα!

Μπροστά σε αυτές τις καταστροφές, το μόνο που μπορούμε να αναλογιστούμε, κάποιες φευγαλέες στιγμές: πώς θα ήταν η ιστορία της Ευρώπης και της Ρωσίας, αν ο Γκορμπατσόφ, μια τεράστια τραγική ιστορική προσωπικότητα, δεν είχε αποτύχει. Αλλά δεν ξαναγράφουμε την ιστορία, ακόμα κι όταν αυτή oπισθοδρομεί.

*Πρόσφατα κυκλοφόρησε το βιβλίο του «Une vision du monde».

**Δες «Ανιχνεύσεις ΠΟΛΕΜΟΣ ΣΤΗΝ ΟΥΚΡΑΝΙΑ: Σχέδιο των νεοσυντηρητικών Αμερικανικών»

Μετάφραση: Ευάγγελος Δ. Νιάνιος

Hubert Védrine: «De Gorbatchev à Poutine, nos occasions manquées»

 

spot_img

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

εισάγετε το σχόλιό σας!
παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.

Διαβάστε ακόμα

Stay Connected

2,900ΥποστηρικτέςΚάντε Like
2,767ΑκόλουθοιΑκολουθήστε
29,900ΣυνδρομητέςΓίνετε συνδρομητής
- Advertisement -

Τελευταία Άρθρα