H αύξηση του ΦΠΑ στο 24% και η επιτάχυνση της διαδικασίας επιστροφής φόρου στους δικαιούχους απογείωσαν τη βιοµηχανία εικονικών τιµολογίων.
ΡΕΠΟΡΤΑΖ: ΓΙΑΝΝΗΣ ΣΟΥΛΙΩΤΗΣ • ΤΑΣΟΣ ΤΕΛΛΟΓΛΟΥ
Τα τελευταία χρόνια, στην πρώτη θέση της λίστας με τους μεγαλοοφειλέτες του Δημοσίου φιγουράριζε το όνομα του Νίκου Κ. ενός λογιστή από τη Θεσσαλονίκη, που στη δίκη του, το 2012, είχε ομολογήσει ότι «λάδωνε» εφοριακούς για να πετυχαίνει επιστροφές ΦΠΑ σε επιχειρήσεις που εκπροσωπούσε, με βάση ένα χειρόγραφο, διάτρητο σύστημα. Ο Κ. στον οποίο είχε καταλογιστεί πρόστιμο ενός δισ. ευρώ είχε καταφέρει μέσα σε 11 χρόνια να «ελαφρύνει» το ελληνικό κράτος κατά 65 εκατ. ευρώ.
Την ίδια χρονιά, η τρόικα υποχρέωσε το ελληνικό κράτος να επιστρέφει σε επιχειρήσεις και εμπόρους τον ΦΠΑ που τους χρωστούσε, το ανώτερο μέσα σε 90 ημέρες. Πολλές εταιρείες περίμεναν για χρόνια το κράτος να τους επιστρέψει τα χρήματα που τους όφειλε, ώστε να αντεπεξέλθουν στην κρίση και στην ύφεση. Ωστόσο, όσο αυξανόταν ο ΦΠΑ, φτάνοντας το 24% για μια ευρεία γκάμα αγαθών, παρατηρήθηκε ότι πολλές επιχειρήσεις μετέτρεψαν τον ΦΠΑ στο μοναδικό προϊόν που εμπορεύονταν, εκμεταλλευόμενες την αδυναμία των φορολογικών αρχών να ελέγχουν τα τιμολόγιά τους, μέσα στο διαθέσιμο διάστημα των 90 ημερών.
Τους τελευταίους μήνες η «Κ» συμμετείχε σε μια πανευρωπαϊκή έρευνα που συντόνισε η γερμανική δημοσιογραφική ομάδα CORRECTIV με θέμα την κλοπή του ΦΠΑ στις ενδοκοινοτικές συναλλαγές με τη μέθοδο του «εξαφανισμένου εμπόρου», γνωστή και ως απάτη τύπου «καρουζέλ». Η έρευνα έχει τίτλο «Ευρώπη, η μεγάλη κλοπή» ή «Grand Theft Europe» και σε αυτή συμμετείχαν 63 δημοσιογράφοι από 35 δημοσιογραφικούς οργανισμούς όλων των κρατών-μελών, τη Νορβηγία και την Ελβετία. Το πρώτο σκέλος της δημοσιοποιήθηκε την Τρίτη και όπως επισημάνθηκε, η κλοπή του ΦΠΑ στα 27 κράτη-μέλη με αυτή τη μέθοδο υπολογίστηκε στο ιλιγγιώδες ποσό των 50 δισ. ευρώ τον χρόνο. Στην Ελλάδα, τη χώρα με τη δεύτερη μεγαλύτερη φοροδιαφυγή την Ε.Ε., μετά τη Ρουμανία, η απώλεια ΦΠΑ υπολογίζεται σε 5,5 δισ. τον χρόνο.
Σύμφωνα με αποκλειστικά στοιχεία που συγκέντρωσε η «Κ» στο πλαίσιο της έρευνας, αυτή τη στιγμή στο στόχαστρο της ΑΑΔΕ και του ΣΔΟΕ βρίσκονται περίπου 70 επιχειρήσεις στην Αττική, που λειτουργούν ως «εξαφανισμένοι έμποροι». Εκτιμήσεις του ΣΔΟΕ αναφέρουν ότι αυτές προκαλούν ζημία 650 εκατ. ευρώ τον χρόνο στο Δημόσιο. Κάποιες από αυτές εμφανίζονται να εμπορεύονται κινητά, άλλες να πραγματοποιούν εργασίες ανακύκλωσης και άλλες να δραστηριοποιούνται στο εμπόριο τροφίμων ή μεταφορές. Εχουν ως νόμιμους εκπροσώπους τους αλλοδαπούς που ζουν μόνιμα στη χώρα και υπάρχουν υπόνοιες ότι βασική δραστηριότητά τους είναι η έκδοση εικονικών τιμολογίων.
Στην οδό Γρηγορίου Ξενοπούλου, σε μια ερημική τοποθεσία στο Περιστέρι υπάρχει σύμφωνα με τα στοιχεία της εφορίας μια επιχείρηση φασόν ετοίμων ενδυμάτων του Μοχάμεντ Α., η οποία από τον Σεπτέμβριο του 2015 μέχρι τον Δεκέμβριο του ίδιου χρόνου εμφανίζεται να εκδίδει τιμολόγια ύψους 4,8 εκατ. ευρώ και να χρωστά ΦΠΑ 1,1 εκατ. ευρώ. Από επιτόπιο ρεπορτάζ της «Κ» προέκυψε ότι στη δηλωθείσα διεύθυνση δεν υπάρχει η εταιρεία, ούτε υπήρξε ποτέ τα τελευταία 15 χρόνια, σύμφωνα με μαρτυρίες περιοίκων.
Λίγο παρακάτω, στην οδό Καπετάν Χρονά, υπάρχει μία άλλη εταιρεία φασόν, που ο ιδιοκτήτης της, παρότι φαίνεται να γνωρίζει την υπόθεση, αρνείται ότι έχει την οποιαδήποτε σχέση με τον «εξαφανισμένο έμπορο». Στην οδό Ισοκράτους στο Περιστέρι, όπου υποτίθεται ότι βρίσκεται η διεύθυνση κατοικίας του εμπόρου, δύο γείτονες λένε ότι ουδέποτε τον έχουν δει. Όμως και στις μεσοαστικές γειτονιές της Αθήνας η κατάσταση δεν είναι καλύτερη. Στην πιλοτή πολυκατοικίας που βρίσκεται 100 μέτρα από τη λεωφόρο Μεσογείων έχει την έδρα της –ένα δωμάτιο 3 επί 4– μία εταιρεία εμπορίας τηλεπικοινωνιακού εξοπλισμού. Από τον Μάιο του 2018 ώς τον Φεβρουάριο του 2019 εμφανίζεται να εισέπραξε από επιστροφή ΦΠΑ 1,7 εκατ. ευρώ, όπως προκύπτει από τα στοιχεία του ΣΔΟΕ.
Οι δύο πρώτες δόσεις καταβλήθηκαν, κατόπιν ελέγχου, τον Μάιο και τον Ιούνιο του 2018 και αφορούσαν ισόποσες πληρωμές ύψους 220.000 ευρώ η καθεμία. Για τον σκοπό αυτό υπήρξε αλληλογραφία με τις κυπριακές αρχές. Στη συνέχεια, ωστόσο, οι καταβολές έγιναν χωρίς έλεγχο και οι Αρχές εκφράζουν τώρα σοβαρές αμφιβολίες για το εάν η εταιρεία έχει διακινήσει πραγματικά προϊόντα ή απλά έχει εμφανίσει εικονικά τιμολόγια. Εξάλλου, τα πρόσωπα που συνδέονται με την εταιρεία μόνο άγνωστα δεν είναι στις φορολογικές αρχές. Ο μέτοχος της εταιρείας είναι ιδιαίτερα γνωστός για το ακριβό αυτοκίνητο που φέρεται να οδηγεί, ενώ η εκπρόσωπος της εταιρείας εμφανίζεται να συμμετέχει σε αρκετά ακόμα εταιρικά σχήματα, στα οποία έχουν υποβληθεί πρόστιμα που αγγίζουν τα 30 εκατ. ευρώ. Πάντως, μέχρι και σήμερα οι φορολογικές αρχές δεν έχουν κάνει τον σχετικό καταλογισμό των προστίμων.
Στον κατάλογο των 70 και πλέον επιχειρήσεων που βρίσκονται στο μικροσκόπιο των ελεγκτικών αρχών συγκαταλέγεται ακόμα εταιρεία εμπορίας τροφίμων με έδρα το κέντρο της Αθήνας. Εμφανίζεται να πραγματοποίησε το 2015 συναλλαγές ύψους 20 εκατ. ευρώ. Εχει δηλώσει ως έδρα της την οδό Βερανζέρου, ωστόσο, από τον έλεγχο διαπιστώθηκε ότι δεν διατηρεί εγκαταστάσεις εκεί. Τα τιμολόγια που έχει εκδώσει για την είσπραξη ΦΠΑ υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις ότι είναι εικονικά. «Εάν η εταιρεία πρόκειται να εξαφανιστεί εισπράττει προμήθεια 8-10% για κάθε εικονικό τιμολόγιο που κόβει σε υπαρκτή επιχείρηση που το χρειάζεται για να δικαιολογήσει δαπάνες», λέει στην «Κ» γνωστός λογιστής της Αθήνας.
Ελληνικά ίχνη στο «καρουζέλ» με τα ευρωπαϊκά δικαιώματα ρύπων
Ένα από τα πεδία όπου βρήκε εφαρμογή η κλοπή του ΦΠΑ με τη μέθοδο του «καρουζέλ», μέσω δηλαδή μιας αλυσίδας ενδοκοινοτικών συναλλαγών στην οποία παρεμβάλλονται εταιρείες – φαντάσματα για την υφαρπαγή του φόρου, ήταν η ευρωπαϊκή αγορά δικαιωμάτων εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα.
Πρόκειται για τον μηχανισμό που έθεσε το 2005 σε λειτουργία η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για να περιορίσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Υποχρέωνε τις ρυπογόνες βιομηχανίες να αγοράζουν δικαιώματα εκπομπών για κάθε τόνο διοξειδίου του άνθρακα που παρήγαγαν, ενώ όσες επιχειρήσεις είχαν πλεονάζουσες μονάδες μπορούσαν να τις μεταπωλούν σε άλλες εταιρείες εντός της Ε.Ε., σε τιμές που καθορίζονταν από τα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια ρύπων. Την περίοδο 2009-2010, η αγορά κλυδωνίστηκε καθώς αποκαλύφθηκε ότι επιχειρηματίες, υπάλληλοι τραπεζικών κολοσσών όπως της γερμανικής Deutsche Bank και στελέχη αστυνομικών αρχών συμμετείχαν σε μια φορολογική απάτη που στέρησε τις ευρωπαϊκές φορολογικές αρχές από 5 δισ. ευρώ.
Στον ξένο Τύπο αναφέρθηκε ως η «απάτη του αιώνα», αντίθετα στην Ελλάδα η υπόθεση έτυχε περιορισμένης δημοσιότητας. Η «Κ» συμμετείχε στη μεγάλη πανευρωπαϊκή έρευνα για την κλοπή του ΦΠΑ στην Ευρωπαϊκή Ενωση με τη μέθοδο του «καρουζέλ». Μέρος της στηρίχθηκε σε πάνω από 300.000 σελίδες με διαβαθμισμένα έγγραφα. Πρόκειται για τιμολόγια και αποδεικτικά συναλλαγών, τηλεφωνικές συνομιλίες υπόπτων και τους απόρρητους φακέλους ερευνών της εισαγγελίας του Μιλάνου και της Φρανκφούρτης, για τη μεγάλη φορολογική απάτη στην αγορά δικαιωμάτων εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα.
Το πρώτο σκέλος της έρευνας δημοσιεύθηκε την Τρίτη 7/5 και όπως αποκάλυψε η «Κ», ίχνη της απάτης που στοίχισε στους Ευρωπαίους φορολογουμένους 5 δισ. ευρώ εντοπίστηκαν και στην Ελλάδα. Σε έγγραφα της εισαγγελίας του Μιλάνου βρέθηκαν ηχογραφημένες συνομιλίες ενός Ελληνα μηχανικού που δραστηριοποιείτο στην εμπορία δικαιωμάτων εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα σε Ελλάδα και Ιταλία. Υπάρχουν επικοινωνίες του με την υπάλληλο μιας περιβαλλοντικής εταιρείας με επωνυμία SENDECO με έδρα την Ισπανία και παράρτημα στο Μιλάνο.
Από το περιεχόμενο των καταγεγραμμένων συνομιλιών προκύπτουν ισχυρές ενδείξεις για εμπλοκή των δύο και συνεργατών τους σε αγοραπωλησίες δικαιωμάτων εκπομπών, με κύριο στόχο την κλοπή του ΦΠΑ. Μόλις ξέσπασε η κρίση, τα στελέχη της SENDECO διαπιστώνοντας ότι οι διωκτικές και φορολογικές αρχές βρίσκονται στο κατόπι τους, προσπάθησαν να μεταφέρουν δικαιώματα ρύπων στο ελληνικό μητρώο με τη βοήθεια του Ελληνα συνεργάτη τους.
Ο τελευταίος επιβεβαίωσε στην «Κ» ότι δέχθηκε έλεγχο από την Guardia di Finanza, ωστόσο, διευκρίνισε ότι δεν εντοπίστηκαν παρατυπίες. Στο μεταξύ, όπως προκύπτει από το υλικό της διαρροής, πολλές από τις ρυπογόνες εταιρείες στην Ελλάδα, κυρίως ασβεστοποιίες, κεραμοποιίες και τσιμεντοβιομηχανίες πωλούσαν πλεονάζοντα δικαιώματα εκπομπής αερίων στην αυστριακή εταιρεία Climate Corporation. Ρόλο ενδιάμεσου στις συναλλαγές είχε διαδραματίσει μια ελληνική μελετητική εταιρεία ειδική σε θέματα περιβάλλοντος, όπως αποκαλύπτει υπογεγραμμένο συμφωνητικό μεταξύ των δύο εταιρειών, που βρέθηκε στα έγγραφα της διαρροής.
Η έφοδος της αστυνομίας
Πάνω από 6 εταιρείες στην Αττική και στην επαρχία είχαν εμπορικές συναλλαγές με την Climate Corporation την περίοδο 2008-2012. Τον Απρίλιο του 2010 η αστυνομία της Αυστρίας πραγματοποίησε έφοδο στα γραφεία της εταιρείας και κατέσχεσε έγγραφα και ηλεκτρονικούς υπολογιστές. Από την επεξεργασία του κατασχεμένου υλικού προέκυψε ότι η αυστριακή εταιρεία είχε εμπορικές συναλλαγές ύψους εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ με επιχειρηματίες στο Ντουμπάι, που πλούτισαν από το «λαθρεμπόριο» στην αγορά του διοξειδίου του άνθρακα. Ανάμεσα σε αυτούς ήταν ένας Βρετανός Σιχ, που φημιζόταν για τα καλοραμμένα κουστούμια και το χαρακτηριστικό τουρμπάνι στη κεφάλι γνωστός με το προσωνύμιο «Μπάτμαν» και ένας αραβικής καταγωγής Ελβετός, γνωστός ως «ο τραπεζίτης».
Όπως μαρτυρά το προσωνύμιό του, ειδικότητά του ήταν να ανοίγει και να διαχειρίζεται τραπεζικούς λογαριασμούς για τις εικονικές εταιρείες και να μεταφέρει τα εκατομμύρια του κλεμμένου ΦΠΑ στον Παναμά ή και στην Ελβετία.
Συνελήφθη τον Δεκέμβριο του 2015 στο αεροδρόμιο της Βιέννης και καταδικάστηκε σε 6 χρόνια φυλάκιση. Σύμφωνα με καλά ενημερωμένη πηγή που μίλησε στην «Κ» υπό τον όρο της ανωνυμίας, μία ομάδα Αράβων στην οποία πιθανολογείται ότι συμμετείχε και ο αποκαλούμενος «τραπεζίτης» επισκέφθηκαν το 2010 την Αθήνα με σκοπό να αγοράσουν ελληνικές εταιρείες, ώστε μέσω του μητρώου τους να διατηρήσουν την πρόσβασή τους στην αγορά ρύπων της Ε.Ε.
Κάποιες από τις συναντήσεις έγιναν στα νότια προάστια, στα γραφεία μιας εταιρείας μεταφορών, που περιέργως δραστηριοποιείται και στην αγορά δικαιωμάτων εκπομπών. Η συγκεκριμένη εταιρεία εμφανίζεται να αγοράζει από την εγχώρια αγορά και να μεταφέρει στο εξωτερικό δικαιώματα ρύπων πριν τα επανεισαγάγει στην Ελλάδα.
Ρεπορτάζ: ΓΙΑΝΝΗΣ ΣΟΥΛΙΩΤΗΣ • ΤΑΣΟΣ ΤΕΛΛΟΓΛΟΥ
Για την Kαθημερινή και το Kathimerini.gr.
https://www.kathimerini.gr/1023563/interactive/epikairothta/ereynes/e3afanismenoi-emporoi-me-ton-fpa-sthn-tseph
