Της Marie Jégo(ανταποκρίτριας στην Κωνσταντινούπολη) και της Marina Rafenberg (ανταποκρίτριας στην Αθήνα) στον ηλεκτρονικό Le Monde, 14-8-2020
Για την ελεύθερη μετάφραση από τα γαλλικά, την επεξεργασία και την απεικόνιση του κειμένου
Αλκης Καλλιαντζίδης
Η Γαλλία έστειλε προσωρινά δύο μαχητικά Rafale και δύο πολεμικά πλοία του εθνικού ναυτικού στην ανατολική Μεσόγειο, ανακοίνωσε την Πέμπτη το Υπουργείο των Ενόπλων Δυνάμεων.
Το ελικοπτεροφόρο «Tonnerre» (Βροντή) συνοδευόμενο από φρεγάτες κατά τη διάρκεια μιας γαλλο-ελληνικής ναυτικής άσκησης στη Μεσόγειο Θάλασσα στις 13 Αυγούστου.GREEK NATIONAL DEFENCE VIA AP
Την Πέμπτη 13 Αυγούστου 2020, δύο ραφάλ, το ελικοπτεροφόρο Tonnerre και η φρεγάτα La Fayette, συμμετείχαν σε κοινή άσκηση με το ελληνικό ναυτικό στα ανοικτά του νησιού Καστελόριζου. Ευρισκόμενο στα ελληνικά χωρικά ύδατα, η τοποθεσία του έχει καταστεί μια ζώνη κινδύνου από τότε που το τουρκικό σεισμικό ερευνητικό σκάφος Oruç Reis, συνοδευόμενο από στρατιωτικά σκάφη, πραγματοποιεί εκεί έρευνες, προς μεγάλη οργή της Αθήνας, η οποία τοποθέτησε το ναυτικό της και το στρατό της σε κατάσταση επιφυλακής.
Με την «επιθυμία της να διασφαλίσει το σεβασμό του διεθνούς δικαίου», η Γαλλία βοήθησε την Ελλάδα. Μια απόφαση που εκτιμάται από τα ελληνικά μέσα ενημέρωσης. Η εφημερίδα Καθημερινή χαιρέτισε στο πρωτοσέλιδό της την Πέμπτη, το «μήνυμα αποφασιστικότητας της Γαλλίας έναντι της Άγκυρας». Θεωρώντας «ανησυχητική» την κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο, ο Πρόεδρος Μακρόν αποφάσισε, «σε συνεργασία με τους Ευρωπαίους εταίρους», να ενισχύσει προσωρινά την γαλλική στρατιωτική παρουσία στην περιοχή.
Αποθέματα υδρογονανθράκων
Η γαλλο-ελληνική ναυτική άσκηση αποσκοπεί στο να στηρίξει την Ελλάδα και την Κύπρο, αντιμέτωπες με την αυξανόμενη επιθετικότητα του Τούρκου γείτονα. Η Αθήνα και η Άγκυρα φιλονικούν για την κυριαρχία
πολλών περιοχών της Μεσογείου στις οποίες θα μπορούσαν να βρεθούν κοιτάσματα υδρογονανθράκων.
Οι δύο πλευρές διαφωνούν από καιρό για την έκταση των θαλάσσιων χωρικών υδάτων τους. Αλλά από τον Ιανουάριο του 2020, που η Ελλάδα, η Κύπρος και το Ισραήλ έχουν υπογράψει μια συμφωνία για την κατασκευή ενός αγωγού φυσικού αερίου 1.900 χλμ. – που ονομάστηκε EastMed – για τη μεταφορά φυσικού αερίου από την Ανατολική Μεσόγειο στην Ευρώπη, η Τουρκία διπλασίασε την επιθετικότητά της.
Η απομόνωσή της στην περιοχή είναι προφανής. Εδώ και χρόνια δεν υπάρχει Τούρκος πρέσβης στην Αίγυπτο ούτε στο Ισραήλ. Με την Ελλάδα, οι σχέσεις είναι ιδιαίτερα θυελλώδεις. Με το Ιράκ, το κουρέλι καίγεται από τότε που ένα τουρκικό drone σκότωσε δύο ανώτερους ιρακινούς αξιωματικούς σε αποστολή στο βόρειο τμήμα της χώρας την Τρίτη 11-8-2020.
Διαμεσολάβηση από την Angela Merkel
Στη Μεσόγειο, ένα ατύχημα με την Ελλάδα είχε ήδη αποφευχθεί στα μέσα Ιουλίου ακριβώς έξω από το 
Καστελόριζο. Η αποστολή από την Τουρκία του πλοίου της Oruç Reis, συνοδευόμενο από 18 στρατιωτικά πλοία, ανησύχησε πολύ την Αθήνα. Η ηρεμία επέστρεψε χάρη στη διαμεσολάβηση της Γερμανίδας καγκελάριου Άνγκελα Μέρκελ, της οποίας η χώρα κατέχει επί του παρόντος την εκ περιτροπής προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ).
«Οι δύο χώρες είχαν υποσχεθεί να ανανεώσουν τον διάλογο, ο οποίος είναι τεταμένος από το αποτυχημένο πραξικόπημα στην Τουρκία το 2016. Αλλά στις 6 Αυγούστου, η Ελλάδα υπέγραψε συμφωνία με την Αίγυπτο για την οριοθέτηση των αποκλειστικών οικονομικών ζωνών τους, που αντιτίθεται στη συμφωνία 
Τουρκίας-Λιβύης η οποία υπεγράφη τον περασμένο Νοέμβριο, μια συμφωνία που δεν αναγνωρίστηκε από τη διεθνή κοινότητα. Ο Ερντογάν δεν μπόρεσε να το αντέξει », εξηγεί ο Παναγιώτης Τσάκωνας, ερευνητής του Ελληνικού Ιδρύματος Ευρωπαϊκής και Εξωτερικής Πολιτικής (Eliamep).
Ανήσυχη, η Ελλάδα έθεσε το ναυτικό και τον στρατό της σε υψηλή επιφυλακή, κινητοποιώντας σχεδόν όλα τα στρατεύματά της στην περιοχή.
Ο κίνδυνος κλιμάκωσης αυξάνεται καθώς τα πλοία διασταυρώνονται το ένα με το άλλο. «Ο κίνδυνος ενός συμβάντος δεν μπορεί να αποκλειστεί όταν συγκεντρώνονται τόσες πολλές ένοπλες δυνάμεις σε έναν τόσο μικρό χώρο», προειδοποίησε ο πρωθυπουργός της Ελλάδας Κυριάκος Μητσοτάκης σε τηλεοπτικό διάγγελμά του προς το έθνος την Τετάρτη.
Την ίδια ημέρα, τα τουρκικά και τα ελληνικά μέσα ενημέρωσης ανέφεραν ότι υπήρξε σύγκρουση μεταξύ δύο φρεγατών, της Λήμνου που φέρει την ελληνική σημαία και της Kemal Reis για την Τουρκία, οι οποίες είχαν «επακούμβηση», μια σύγκρουση για την οποία οι λεπτομέρειες δεν αποκαλύφθηκαν. Σε ομιλία του σε μέλη του κόμματός του την Πέμπτη, ο Τούρκος πρόεδρος Ερντογάν φάνηκε να υποδηλώνει ότι το Oruç Reis δέχθηκε επίθεση κατά τη διάρκεια της αποστολής του και ότι η Τουρκία ανταπέδωσε. «Τους προειδοποιήσαμε ότι θα πληρώσουν βαρύ τίμημα, εάν επιτεθούν στο Oruç Reis μας. Πήραν την πρώτη απάντηση σήμερα».
Γαλλική παρέμβαση
Την Τετάρτη, μετά αυτήν τη σύγκρουση ο Γάλλος πρόεδρος ανακοίνωσε στο λογαριασμό του στο Twitter την απόφασή του να ενισχύσει τη γαλλική παρουσία στη Μεσόγειο. Αυτή η παρέμβαση θα είναι αρκετή για να σταματήσει το πάθος του κ. Ερντογάν, αποφασισμένου να αρπάξει το μερίδιό του από τους πόρους των υδρογονανθράκων της περιοχής; «Σε μια υπερ-στρατιωτικοποιημένη περιοχή, όπως η ανατολική Μεσόγειος, συμβαίνει γρήγορα ένα ατύχημα και δεν είναι βέβαιο ότι η γαλλική στρατιωτική παρουσία θα κάνουν τα τουρκικά πλοία να οπισθοχωρήσουν από τα ελληνικά χωρικά ύδατα», εκτιμάει ο Παναγιώτης Τσάκωνας.
Η πιο καυτή διαμάχη μεταξύ των δύο γειτονικών μελών του ΝΑΤΟ είναι η περιοχή γύρω από το νησί 
Καστελόριζο, 570 χιλιόμετρα από την ηπειρωτική Ελλάδα και μόλις 2 χιλιόμετρα από τις τουρκικές ακτές. «Όλα τα νησιά έχουν αποκλειστική οικονομική ζώνη, αλλά το διεθνές δίκαιο δεν καθορίζει πόσα μίλια πρέπει να είναι. Η Ελλάδα έχει μια μαξιμαλιστική άποψη η οποία, θεωρητικά, θα συνδέει την Ελληνική Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ) με την Κύπρο και θα αρνείται στην Τουρκία οποιοδήποτε δικαίωμα να έχει μια στην περιοχή αυτή. Η Άγκυρα, αντίθετα, δεν θα ήθελε να αναγνωρίσει το δικαίωμα στο νησί Καστελόριζο να έχει ΑΟΖ », εξηγεί ο ερευνητής.
Φυσώντας ζεστό και κρύο, ο Τούρκος πρόεδρος Ερντογάν κατηγορεί την Αθήνα για μια «εχθρική» προσέγγιση, ενώ προσκαλεί για διάλογο και διαπραγματεύσεις. Στόχος του είναι να ασκήσει όσο το δυνατόν μεγαλύτερη πίεση στον Έλληνα γείτονά του, ώστε να τον παρακινήσει να διαπραγματευτεί υπό την απειλή. Το μόνο που μένει είναι να βρούμε «μια win-win φόρμουλα που θα βολεύει σε όλους», κατά τον Ερντογάν.
Μια νέα μοιρασιά των χωρικών υδάτων
Δεν υπάρχει τίποτα για το πώς προτίθεται η Τουρκία να διαπραγματευτεί με την Κύπρο, ένα Κράτος που δεν αναγνωρίζει. Είναι σαφές ότι ο Τούρκος πρόεδρος θέλει μια νέα μοιρασιά των χωρικών υδάτων, περισσότερο σε σχέση με την παράκτια περίμετρο της Τουρκίας. Τα νησιά θα πρέπει να βλέπουν την υφαλοκρηπίδα τους περιορισμένη, ειδικά το Καστελόριζο. «Είναι αστείο να προσποιούμαστε ότι ένα νησί 10 τετραγωνικών χιλιομέτρων ότι έχει ναυτική δικαιοδοσία 40.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων», δήλωσε.
Δεν είναι βέβαιο ότι η τηλεφωνική επικοινωνία του κ. Ερντογάν με την καγκελάριο Άνγκελα Μέρκελ την Πέμπτη ήταν αρκετή για να καθησυχάσει τις επεκτατικές του ορέξεις. «Εκείνος που έχει τη σφραγίδα είναι ο σουλτάνος», δήλωσε την ίδια ημέρα ο Τούρκος αρχηγός του Κράτους, γεμάτος βωμολοχίες, στα μέλη του κόμματός του, ενώ επιτέθηκε στον Μακρόν, κατηγορώντας τον ότι θέλει «να επαναφέρει την αποικιοκρατική τάξη» στον Λίβανο.
Υπάρχουν επίσης οι φωνές, των Κυριαρχιστών εθνικιστών στρατιωτικών, που επιθυμούν να έρθουν στα χέρια με την Ελλάδα. «Η σύγκρουση είναι πλέον αναπόφευκτη. Η Τουρκία πρέπει να δείξει τη δύναμή της. Δεν μπορεί να συναφθεί καμία συμφωνία με την Ελλάδα. Η Τουρκία οφείλει να κάνει σεισμική έρευνα στο νησί Meis (Καστελλόριζο). Τούτο είναι μέρος του δόγματος της Γαλάζιας Πατρίδας», δήλωσε την Τετάρτη ο συνταξιούχος στρατηγός Ismail Hakki Pekin, ο οποίος συμμετείχε στην εισβολή στην Κύπρο το 1974.
Η μεσογειακή επίθεση του κ. Ερντογάν είναι μια πτυχή του επεκτατικού του σχεδίου, που περιλαμβάνεται στο στρατιωτικό δόγμα γνωστό ως «Γαλάζια Πατρίδα». Δημοφιλής στους «Ευρασιατικούς» στρατιωτικούς κύκλους, υποστηρικτές μιας συμμαχίας με τη Ρωσία και την Κίνα, το δόγμα αποσκοπεί στη διασφάλιση του ελέγχου από την Τουρκία ενός τεράστιου θαλάσσιου χώρου που περιλαμβάνει τη Μαύρη Θάλασσα, το Αιγαίο Πέλαγος και την ανατολική Μεσόγειο.
«Οι θάλασσές μας είναι η μπλε πατρίδα μας. Κάθε σταγόνα είναι πολύτιμη», θυμήθηκε πρόσφατα ο 
Χουλούσι Ακάρ, ο Τούρκος Υπουργός Άμυνας. Ενώ το τουρκικό νόμισμα βρίσκεται στη χαμηλότερη ισοτιμία του έναντι του ευρώ και του δολαρίου, η ανεργία συνεχίζει να αυξάνεται. Ο Τούρκος πρόεδρος εμφανίζεται όλο και πιο δελεασμένος από τη βία, καθώς αισθάνεται ότι η εξουσία του γλιστράει μέσα από τα χέρια του.
