Hellas Journal
Ο πρέσβης των ΗΠΑ Τζόρτζ Τσούνης με διπλωμάτες της αμερικανικής πρεσβείας σε συνάντηση με τον υπουργό Εξωτερικών, Νίκο Δένδια, στο υπουργείο Εξωτερικών. Φωτογραφία Nikos Dendias, @NikosDendias
Διανύουμε ίσως την καλύτερη περίοδο των Ελληνοαμερικανικών σχέσεων από το τέλος του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου. Οι συγκυρίες πράγματι έπαιξαν τον ρόλο τους, αλλά χρέος μας είναι, την συμμαχία μας, από εν μέρει συγκυριακή, να την ανάγουμε σε κανονικότητα.
Έχουν επιλεχθεί παρακάτω δύο χαρακτηριστικά αποσπάσματα από ομιλίες αξιωματούχων των δύο χωρών προκειμένου να γίνει κατανοητό το σημείο στο οποίο βρισκόμαστε σήμερα.
Ο Έλληνας Υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Δένδιας, είπε στην επιτροπή εξωτερικών (10/5/2022): Εμείς θέλουμε την Αμερικάνικη στρατιωτική παρουσία στην Αλεξανδρούπολη και θέλουμε και την παρουσία στο στρατόπεδο Γιαννούλη. Υπήρχε σκέψη στην κυβέρνηση ακόμα και για δεκαετή συμφωνία.
Από την άλλη, ο Πρέσβης των ΗΠΑ στην Αθήνα, Γιώργος Τσούνης, στις 28/10/2022, σε μια πρωτοφανή κίνηση, απηύθυνε χαιρετισμό από την Θεσσαλονίκη για την εθνική μας επέτειο, λέγοντας: Όταν η δουλειά γίνεται δύσκολη, όταν διακυβεύονται ζητήματα δικαιοσύνης και ισότητας, οι Έλληνες εμφανίζονται. Η τιμή τους, το φιλότιμό τους, τους υπαγορεύει να πολεμούν όταν αμφισβητείται η Δημοκρατία. Η Ελλάδα στέκεται πάντα στην σωστή πλευρά της ιστορίας.
- Η τελευταία MDCA μεταξύ Ελλάδας και ΗΠΑ υπογράφηκε με πενταετή διάρκεια και μάλιστα με δυνατότητα ισχύος επ’ αόριστο στην συνέχεια εκτός και αν καταγγείλει την συμφωνία κάποια από τις δύο πλευρές δύο χρόνια πριν.
Σημειοτέον πως με πολύ λίγες χώρες στον κόσμο οι ΗΠΑ διατηρούν ανάλογες σχέσεις. Βρισκόμαστε όμως, ακόμα στην αρχή. Η Ελληνική Πολιτεία θα πρέπει να υιοθετήσει έναν ενεργητικό ρόλο και επιτέλους, τα δύο μεγάλα κυβερνητικά κόμματα να αφήσουν έξω από το πεδίο της κομματικής τους αντιπαράθεσης την εξωτερική πολιτική.
Πρώτα απ’όλα, είναι ανάγκη να επαναπροσδιορίσουμε την θέση μας στην Ουάσιγκτον. Η αναβάθμιση των σχέσεων μας, συνεπάγεται μεγαλύτερο φόρτο εργασίας και πίεση στην ελληνική πρεσβεία. Πρέπει να εγκριθούν μεγαλύτερα κονδύλια. Να στελεχωθεί με περισσότερο διπλωματικό προσωπικό και να εκσυγχρονιστούν τα τεχνολογικά συστήματα που έχουμε στην διάθεσή μας.
Πέραν όμως από τα τυπικά της υπόθεσης, θα πρέπει να καταλάβουμε πως στην Ουάσιγκτον η πολιτική ασκείται διαφορετικά απο τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Στην Ουάσιγκτον για να περάσεις τις προτάσεις σου, πρέπει να κάνεις σκληρό lobbying και να έχεις prestige. Πρέπει να διατεθούν κονδύλια ώστε να δημιουργηθεί ένας μηχανισμός οικοδόμησης σχέσεων και αναγνωρισιμότητας.
Ένας μηχανισμός μισθωμένος από το ελληνικό κράτος ώστε να προωθεί τις ελληνικές θέσεις και να τις κάνει πιο κατανοητές στην αμερικανική κοινή γνώμη. Ο μηχανισμός αυτός θα αποτελείται από καθηγητές, αναλυτές, δημοσιογράφους, ακόμα και διάσημους – άσχετους τους με την πολιτική-, αλλά με μεγάλη επιρροή στο αμερικανικό κοινό.
Η ήδη πολύ ισχυρή θέση του ελληνικού lobby στις ΗΠΑ, σε συνδυασμό με μια τέτοια πρωτοβουλία θα μπορούσε να κάνει στα αλήθεια, θαύματα!
Ένα δεύτερο πολύ σημαντικό κομμάτι του παζλ της Ελληνοαμερικανικής συμμαχίας, είναι η συμπεριφορά μας και οι πρωτοβουλίες που παίρνουμε σε διεθνές επίπεδο στον τομέα της άμυνας και της ασφάλειας.
Είναι καιρός η εξωτερική μας πολιτική να ενηλικιωθεί. Αν θέλουμε να αποκτήσουμε ρόλο, πρέπει να βγούμε στην πρώτη γραμμή. Τις ΗΠΑ τις απασχολούν ιδιαιτέρως ζητήματα όπως η ισλαμιστική τρομοκρατία, η πειρατεία, το trafficking ανθρώπων και η εξάπλωση των πυρηνικών όπλων. Εμάς;
Δίπλα μας έχουμε μια Τουρκία που κάνει μπίζνες εκατομμυρίων και εργαλειοποιεί τις μεταναστευτικές ροές για να ασκήσει πίεση στην Ελλάδα. Στρέφεται ολοένα και περισσότερο προς το ισλάμ, παρασύροντας μια κοινωνία 80 εκατομμυρίων ανθρώπων (οικονομικά μας ενδιαφέρει) στον μεσαίωνα. Κλείνει συμφωνίες με την Ρωσία στον τομέα της πυρηνικής ενέργειας εκφράζοντας ανοιχτά πως θα ήθελε να αποκτήσει αργότερα και πυρηνικό οπλοστάσιο.
Όσο για την πειρατεία, ο ελληνόκτητος εμπορικός στόλος είναι ο μεγαλύτερος στον κόσμο και υποφέρει. Όλοι μας έχουμε ακούσει για τους πειρατές στην Σομαλία, αλλά πόσοι γνωρίζουν πως στην Σομαλία η Τουρκία έχει στρατιωτική παρουσία; Τα ζητήματα που απασχολούν τις ΗΠΑ, πρέπει να απασχολήσουν κι εμάς. Όχι για να εξυπηρετήσουμε τα δικά τους συμφέροντα, αλλά για να προλάβουμε τυχόν άσχημες εξελίξεις σε σχέση με τα δικά μας.
Ένα πολύ καλό παράδειγμα, για να γίνει περισσότερο κατανοητή η σκέψη μας, είναι οι λεγόμενες εταιρείες 501(c)(3) στις ΗΠΑ. Ουσιαστικά πρόκειται για μη κυβερνητικές οργανώσεις που δεν υπόκεινται σε φορολόγηση και είναι σε θέση να δεχθούν απεριόριστες, χρηματικές και μη, συνεισφορές, τόσο από μεμονωμένα πρόσωπα όσο και εταιρείες.
Σε ακόμα πιο προωθημένο στάδιο, η ελληνική κυβέρνηση θα ήταν θεμιτό να εξετάσει την στήριξη τέτοιων πρωτοβουλιών, όχι μόνο στις ΗΠΑ, αλλά και εντός Ελλάδος. Φανταστείτε τι δυνατότητες υπάρχουν, στον τομέα της επικοινωνίας, αν δημιουργηθεί ένα πυκνό δίκτυο δράσης αποτελούμενο από εταιρείες, φιλανθρωπικά ιδρύματα, μη κυβερνητικές οργανώσεις, think tanks, ινστιτούτα πολιτικής και μέσων μαζικής ενημέρωσης. Το lobbying και οι δημόσιες σχέσεις είναι το παν στην Αμερική.
- Η ήδη πολύ έμπειρη ελληνοαμερικανική κοινότητα, γνωρίζει πολύ καλά τους διαδρόμους τόσο της Βουλής όσο και της Γερουσίας. Γνωρίζει καλά τους υποστηρικτές των ελληνικών θέσεων και εκείνοι με την σειρά γνωρίζουν καλά πόσο «πληρώνει» εκλογικά η στήριξη τους. Φανταστείτε λοιπόν, η στήριξη των θέσεων μας να «πλήρωνε» και οικονομικά.
Από τις προτάσεις δεν θα μπορούσε να λείπει και η τόσο πολυσυζητημένη πολιτιστική διπλωματία. Μπορεί για κάποιους αυτά να φαντάζουν πολυτέλειες. Η αλήθεια είναι όμως, πως όλα τα παραπάνω δεν πρόκειται να αποφέρουν σημαντικά κέρδη, αν σε τελική ανάλυση δεν «δεθούν» μεταξύ τους οι δύο λαοί.
Σε αυτή την περίπτωση, σημαντικό ρόλο θα παίξουν οι υπουργοί πολιτισμού των δύο χωρών, πάντα όμως υπό την καθοδήγηση των ΥΠΕΞ. Σε αυτό το σημείο πρέπει να αναφέρουμε πως αγγίζουμε κι ένα παλιό αγκάθι της ελληνικής πολιτικής, αφού στο παρελθόν σε αντίστοιχες προσπάθειες, οι υπουργοί εξωτερικών και πολιτισμού δεν μπόρεσαν τελικά να συντονίσουν τις δράσεις τους, με τον καθένα από αυτούς να δρα αυτόνομα και οι προσπάθειες να πέφτουν στο κενό. Πρέπει να υπάρχει ξεκάθαρη ιεράρχηση και προσδιορισμός των ρόλων.
Ο υπουργός πολιτισμού δεν είναι θεμιτό να ασκεί εξωτερική πολιτική και αντίστοιχα ο υπουργός εξωτερικών δεν είναι θεμιτό να επεμβαίνει στον τρόπο που λειτουργεί και οργανώνει τις δράσεις του το υπουργείο πολιτισμού. Στις αρμοδιότητες του τελευταίου είναι η άρτια οργάνωση πρωτοβουλιών εξωστρέφειας (π.χ. Μεταφορά αρχαιοτήτων στο εξωτερικό), αλλά όχι οι χώρες στις οποίες αυτές οι αρχαιότητες θα πάνε.
Αυτή είναι αρμοδιότητα του υπουργείου εξωτερικών. Γίνεται τον τελευταίο καιρό συζήτηση για την επιστροφή των Μαρμάρων του Παρθενώνα. Το ηθικό τέλος αυτής της υπόθεσης είναι ένα: Να δούμε στο μουσείο της ακρόπολης και τις έξι Καρυάτιδες. Και τούτο, επειδή η απουσία της μιας είναι αποτέλεσμα κλοπής. Φανταστείτε όμως τώρα, ανα διαστήματα οι καρυάτιδες στο μουσείο της ακρόπολης να λιγοστεύουν. Αυτή την φορά όχι επειδή κάποιος μας τις έκλεψε, αλλά επειδή εμείς αποφασίσαμε να τις εκθέσουμε στις ΗΠΑ.
Σκεφτείτε την διαφήμιση που θα μπορούσαν να προσφέρουν, δύο ή τρεις κόρες, στην μητέρα Ελλάδα. Το υπουργείο πολιτισμού θα μπορούσε να αποκομίσει τεράστια χρηματικά ποσά, που σε τελική ανάλυση θα πήγαιναν στην αναβάθμιση των εγχώριων εγκαταστάσεων, ενώ το υπουργείο εξωτερικών θα αποκτούσε ακόμα ένα βέλος στην φαρέτρα του για την άσκηση εξωτερικής πολιτικής.
- Σήμερα η Ελλάδα μετά από πολλά χρόνια, συμπεριφέρεται ως μια κανονική Νατοϊκή χώρα. Στο παρελθόν, έχουμε προσπαθήσει ουκ ολίγες φορές να πατήσουμε σε δύο βάρκες, με καταστροφικές για την χώρα συνέπειες. Δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να επαναλάβουμε τα ίδια λάθη!
Αντί επιλόγου, ας κάνουμε μια αναφορά στο Ελληνικό lobby στις ΗΠΑ. Αξίζουν πολλά συγχαρητήρια σε αυτούς τους ανθρώπους για το έργο τους. Ξοδεύουν πολλές ώρες από την ζωή τους και πολλές χιλιάδες δολλάρια από τις τσέπες τους, κυριολεκτικά -ας μου επιτραπεί αυτή η αδόκιμη έκφραση- «για την ψυχή της μάνας τους».
Το λιγότερο που θα μπορούσαμε να κάνουμε εμείς από την «Μητρόπολη», είναι να στηρίξουμε, όπως ο καθένας μας μπορεί, την προσπάθεια τους αυτή. Πρέπει να εγκριθούν κονδύλια στήριξης των ελληνικών οργανώσεων στην Αμερική.
Επιτέλους, βρισκόμαστε στο 2022. Ας ξεφύγουμε από τα ταμπού και τα σύνδρομα κατωτερότητας της μεταπολίτευσης. Όλα τα σοβαρά κράτη, χρηματοδοτούν με πολλά εκατομμύρια στις οργανώσεις που προωθούν τις θέσεις τους στο εξωτερικό. Εμείς γιατί όχι;
*Ο Μανώλης Γιανναράκης είναι φοιτητής Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Μιλάει Αγγλικά και Γερμανικά. Τον απασχολούν ζητήματα εξωτερικής πολιτικής και διεθνούς ασφάλειας. Μέσα από την αρθρογραφία ευελπιστεί να μάθει καλύτερα το αντικείμενο των σπουδών του και να βελτιώσει την επιχειρηματολογία του.
