του Δημήτρη Τσαϊλά, Υποναυάρχου ε.α.
Η επίσκεψη του Έλληνα Πρωθυπουργού στη Σαουδική Αραβία έχει άμεση σχέση με την υφιστάμενη περίπλοκη γεωπολιτική δυναμική και τον ορισμό του Ντόναλντ Τραμπ ως Προέδρου των ΗΠΑ στις 20 Ιανουαρίου μετά την επανεκλογή του. Αυτή η κίνηση θα μπορούσε να έχει πολύπλευρες επιπτώσεις για τη Σαουδική Αραβία, την Ελλάδα και την ευρύτερη διεθνή κοινότητα.
Καταρχήν οι εδραιωμένες σχέσεις της βασιλικής οικογένειας της Σαουδικής Αραβίας με τον Τραμπ και το δίκτυό του ενδέχεται να διευκολύνουν την προνομιακή πρόσβαση στους κύκλους λήψης αποφάσεων των ΗΠΑ, ωφελώντας, ενδεχομένως, τις διμερείς οικονομικές συνεργασίες και συνεργασίες στον τομέα της ασφάλειας. Αφού ένας φιλικός Λευκός Οίκος θα μπορούσε να παράσχει στη Σαουδική Αραβία μεγαλύτερη επιρροή στην εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ, ιδιαίτερα όσον αφορά το Ιράν και την περιφερειακή σταθερότητα που απασχολεί τον Ελληνισμό στην περιοχή της Ερυθράς και της Ανατολικής Μεσογείου.
Η απρόβλεπτη προσέγγιση του Τραμπ στην περιοχή θα μπορούσε να δημιουργήσει αβεβαιότητες για τους στρατηγικούς στόχους της Σαουδικής Αραβίας. Τα σχέδια για την ενίσχυση της εγχώριας παραγωγής πετρελαίου των ΗΠΑ ενδέχεται να υπονομεύσουν τις παγκόσμιες τιμές πετρελαίου, επηρεάζοντας αρνητικά την οικονομία της Σαουδικής Αραβίας, η οποία εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τα έσοδα από το πετρέλαιο. Η συγκρουσιακή στάση του Τραμπ έναντι της Κίνας θα μπορούσε να περιπλέξει τις προσπάθειες της Σαουδικής Αραβίας να διατηρήσει ισορροπημένες σχέσεις με το Πεκίνο, έναν κρίσιμο εταίρο στο αναπτυξιακό της σχέδιο για το Όραμα 2030.
Η Ελλάδα και οι Ευρωπαίοι εταίροι μας μπορούν να αξιοποιήσουν την πιθανή τριβή μεταξύ της Σαουδικής Αραβίας και των ΗΠΑ στο πλαίσιο των πολιτικών του Τραμπ για την ενίσχυση των διπλωματικών και οικονομικών τους δεσμών με το βασίλειο. Οπότε η ενισχυμένη συνεργασία θα μπορούσε να περιλαμβάνει επενδύσεις σε ενεργειακή διαφοροποίηση, έργα υποδομής και αμυντικές συμπράξεις. Επίσης με την εμβάθυνση των δεσμών με τη Σαουδική Αραβία, η Ευρώπη θα μπορούσε να τοποθετηθεί ως μεσολαβητής ή εναλλακτικός εταίρος σε τομείς όπου οι σχέσεις ΗΠΑ-Σαουδικής Αραβίας ενδέχεται να υποχωρήσουν. Η Ελλάδα, ειδικότερα, θα μπορούσε να αξιοποιήσει τη γεωγραφική της θέση και την τεχνογνωσία της στη ναυτιλία για να ευθυγραμμιστεί με τους στόχους του Οράματος 2030 της Σαουδικής Αραβίας, ειδικά στον τομέα της εφοδιαστικής και του εμπορίου.
Ένα ακόμη ενδιαφέρον θέμα είναι τα κοινά συμφέροντα στην ισραηλινο-παλαιστινιακή σύγκρουση και η σταθερότητα στη Μέση Ανατολή που προσφέρουν μια βάση για στενότερη συνεργασία, ιδίως για την υποστήριξη μιας λύσης δύο κρατών και της διπλωματικής δέσμευσης με το Ιράν. Η Ελλάδα θα μπορούσε να αξιοποιήσει την ευθυγράμμισή της με το Ριάντ για να υποστηρίξει τη σταθερότητα στον Κόλπο, διασφαλίζοντας ασφαλή ενεργειακό εφοδιασμό και επενδυτικές ευκαιρίες. Επίσης η Ελλάδα μπορεί να εκμεταλλευτεί την απογοήτευση της Σαουδικής Αραβίας με τον ΟΠΕΚ+ για να ενθαρρύνει πολιτικές που περιορίζουν τα έσοδα της Ρωσίας από το πετρέλαιο. Οι συντονισμένες κυρώσεις στις ρωσικές εξαγωγές, που αντισταθμίζονται από την αύξηση της παραγωγής της Σαουδικής Αραβίας, θα προωθήσουν τους ελληνοευρωπαϊκούς στρατηγικούς στόχους, ενώ θα ωφελούσαν οικονομικά το Ριάντ.
Συμπεράσματα
Τόσο η Σαουδική Αραβία όσο και η Ελλάδα θα πρέπει να παραμείνουν ευέλικτες, παρακολουθώντας στενά το εξελισσόμενο πολιτικό τοπίο των ΗΠΑ και τις παγκόσμιες επιπτώσεις του. Η διαφοροποίηση των εταιρικών σχέσεων και η μείωση της εξάρτησης από οποιαδήποτε μεμονωμένη δύναμη -είτε είναι οι ΗΠΑ, η Κίνα ή η Ευρώπη- θα είναι ζωτικής σημασίας και για τα δύο έθνη στη διαχείριση των κινδύνων που σχετίζονται με γεωπολιτικές αλλαγές.
Αυτή η κατάσταση υπογραμμίζει τη διασύνδεση των εσωτερικών πολιτικών των ΗΠΑ, των παγκόσμιων στρατηγικών συμφερόντων και των προσδοκιών περιφερειακών δυνάμεων όπως η Σαουδική Αραβία και η Ελλάδα.
*Ο Δημήτριος Τσαϊλάς είναι απόστρατος Αξιωματικός του ΠΝ, δίδαξε επί σειρά ετών στις έδρες Επιχειρησιακής Σχεδιάσεως καθώς και της Στρατηγικής και Ασφάλειας, σε ανώτερους Αξιωματικούς στην Ανώτατη Διακλαδική Σχολή Πολέμου. Σήμερα είναι μέλος και ερευνητής του Institute for National and International Security, του Strategy International και του Research Institute for European and American Studies.
