Μια λογοτεχνική ιστορία μυστηρίου στο Λονδίνο του 19ου αι. παρουσίασε η αρχαιολόγος Ελένη Στούμπου-Κατσαμούρη σε διοργάνωση του Συλλόγου Αποφοίτων του Α.Π.Θ., την Παρασκευή 2 Αυγούστου 2019, στις 8.00 μ.μ. στην Αίθουσα Μητροπολίτη Σωκράτη στο Δημαρχείο Αρναίας. Προλόγισε ο δημοσιογράφος και Πρόεδρος του Συλλόγου Αποφοίτων Α.Π.Θ., 
Παντελής Σαββίδης.
΄Ενα διήγημα που δημοσιεύτηκε σε έγκριτο βρετανικό λογοτεχνικό περιοδικό στα μέσα του 19ου αι., αναφέρεται σ’ έναν επιτυχημένο Αρναιώτη έμπορο στο Λονδίνο της βικτωριανής εποχής. Το κείμενο έχει αρκετές ομοιότητες με το «Λουκή Λάρα», μόνο που προηγείται χρονολογικά του ιστορικού αφηγήματος του Δημητρίου Βικέλα. Η εργασία εξετάζει την ακρίβεια των περιγραφών της Αρναίας και της Χαλκιδικής συγκρίνοντάς τες με όσα γνωρίζουμε από τους ξένους ταξιδιώτες του 19ου αι. και επιχειρεί να ταυτίσει τον άγνωστο συγγραφέα.
ΤΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Η Χαλκιδική κέρδιζε από την ακτινοβολία του Αριστοτέλη και του Αγίου Όρους το 19ο αι., όπως και σήμερα. Η έρευνα για την Αρναία δεν μπορεί να μη λάβει υπόψη τη θέση της στο μέσο της χερσαίας διαδρομής από τη Θεσσαλονίκη προς το Άγιον Όρος, που την καθιστούσε σταθμό διανυκτέρευσης των ταξιδιωτών, και την εγγύτητά της με την πατρίδα του Αριστοτέλη. Στη διάρκεια των ωρών της ανάπαυσης, πολλοί ταξιδιώτες παρατήρησαν και κατέγραψαν τη ζωή γύρω τους και μας άφησαν πολύτιμες εντυπώσεις, περισσότερες από άλλα τοπωνύμια της Χαλκιδικής. Το λάθος του συγγραφέα, που εμφανίζει την Αρναία πατρίδα του Αριστοτέλη, ενώ η επικρατέστερη άποψη εκείνη την εποχή ήταν ότι επρόκειτο για τον Ίσβορο, έχει ως αποτέλεσμα την πρώτη λογοτεχνική της αναφορά.
Από τα ερωτήματα που θέσαμε σχετικά με το διήγημα, πόσο αξιόπιστες είναι οι πληροφορίες του, ποιός και γιατί το συνέγραψε, οδηγηθήκαμε σε νέες άγνωστες πηγές και αναφορές σε γνωστές πηγές, που δεν είχαν απασχολήσει μέχρι σήμερα τη βιβλιογραφία. Έτσι, ελέγχοντας τα πιθανότατα επινοημένα στοιχεία που παρέθεσε ο συγγραφέας. αποκτήσαμε μια πληρέστερη εικόνα της ζωής του τόπου το 19ο αι.
Από το ίδιο το διήγημα αποκομίζουμε μια αίσθηση της κοσμογονικής εποχής του νέου ελληνισμού, με
ανατροπές του βίου, σκοπιμότητες και συγκρούσεις, όπως αναπαράγεται πειστικά από τον ανώνυμο συγγραφέα. Καθώς πλησιάζουν τα 200 χρόνια από την επανάσταση, η επιστροφή στην εποχή αυτή θέτει ξανά τα ερωτήματα της εθνικής μας αυτογνωσίας.
Με βάση άλλα ευρισκόμενα κείμενα και την εν γένει προσωπικότητά του, προτείνουμε την ταύτιση του ανώνυμου συγγραφέα με το Στέφανο Θ. Ξένο.
ΛΕΖΑΝΤΕΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΩΝ
1. Ελένη Στούμπου-Κατσαμούρη, αρχαιολόγος του Υπουργείου Πολιτισμού, υπεύθυνη αρχαιολογικών χώρων Αρναίας.
2. Ο Πρόεδρος του Συλλόγου Αποφοίτων του Α.Π.Θ., δημοσιογράφος Παντελής Σαββίδης.
3. Από την εκδήλωση στην αίθουσα “Μητροπολίτη Σωκράτη” στο Δημαρχείο της Αρναίας.
4. Η αφίσα της εκδήλωσης με το Στέφανο Ξένο σε νεανική ηλικία.
5. Έργα του Στέφανου Ξένου.
