Απεβίωσε μέσα στη νύχτα της Τετάρτης ο Γάλλος πρώην πρόεδρος Βαλερί Ζισκάρ ντ’ Εστέν, που κυβέρνησε τη χώρα από το 1974 έως το 1981. Παρ’ ότι τελευταία είχε νοσηλευτεί λόγω καρδιακών προβλημάτων, υπέκυψε τελικά από επιπλοκές του  Covid-19, σύμφωνα με ανακοίνωση της οικογένειάς του.

Όταν εξελέγη το 1974, σε ηλικία μόλις 48 ετών, ο Βαλερί Ζισκάρ ντ’ Εστέν ήταν ο νεότερος πρόεδρος της Γαλλίας. Την πρωτιά του την έκλεψε ο Εμμανουέλ Μακρόν το 2017 – μερίδα του τύπου αναρωτήθηκε τότε μάλιστα εάν επρόκειτο για έναν «νέο Ζισκάρ Ντ’ Εστέν».

Χριστιανοδημοκράτης, ο οποίος προερχόταν από τον φιλελεύθερο κεντροδεξιό χώρο της μεταπολεμικής Ευρώπης, στην την οποία συνέβαλε ενεργά μαζί με τον Γερμανό ομόλογό του Χέλμουτ Σμιτ. Με το που γνωστοποιήθηκε ο θάνατός του μέσα στη νύχτα, με ανακοίνωση της Γαλλικής Προεδρίας ο Εμανουέλ Μακρόν χαιρέτησε «τον μεγάλο υπηρέτη του κράτους, τον πολιτικό της προόδου και της ελευθερίας. Οι κατευθυντήριες που έδωσε στη χώρα οδηγούν ακόμα σήμερα τα βήματά μας. Ο θάνατός του βυθίζει τη χώρα στο πένθος», υπογράμμισε.

Ζισκάρ και Σμίντ, ένα στιγμιότυπο από την κοινή συνέντευξη τύπου το 1978 στη Βρέμη. Θέμα της συνάντησης ήταν και η είσοδος την Ελλάδας στην ΕΟΚ

Οι πιο παλιοί θυμούνται πόσο άλλαξε το πρόσωπο της Γαλλίας χάρη στον Ζισκάρ, τις προοδευτικές μεταρρυθμίσεις και τον αέρα της ελευθερίας και του εκσυγχρονισμού που έπνευσε μετά τα χρόνια Ντε Γκωλ και Πομπιντού. Οι Έλληνες βέβαια έχουμε τις δικές μας αναμνήσεις, δεν ξεχνάμε το προεδρικό αεροπλάνο που διέθεσε στον εξόριστο τότε Κωνσταντίνο Καραμανλή για επιστροφή στη χώρα, την επίσκεψή του στην Αθήνα ένα χρόνο μετά και τη συμβολή του για την ένταξη το 1981 στην τότε ΕΟΚ.

Εμβληματικές μεταρρυθμίσεις

Ανάμεσα στις πλέον εμβληματικές μεταρρυθμίσεις που άλλαξαν τη ζωή των Γάλλων σημειώνουμε: Την ενηλικίωση και το δικαίωμα ψήφου στα 18, την αποποινικοποίηση της άμβλωσης με νομοθεσία της τότε υπουργού υγείας Σιμόν Βέιγ, το συναινετικό διαζύγιο (Ιούλιος 1975), καθώς μέχρι τότε ήταν εφικτό μόνο το διαζύγιο «σφάλματος», τη διάλυση και ανασυγκρότηση της Ραδιοτηλεόρασης (πρώην ΟRTF) που κατέληξε στα σημερινά κανάλια TF1, France2 , France 3 και Radio France. Τέλος αξιοσημείωτη είναι η συνταγματική αναθεώρηση του Οκτωβρίου 1974, με την οποία έδωσε το δικαίωμα σε Βουλευτές και Γερουσιαστές να αμφισβητούν τη συνταγματικότητα ενός νόμου, ενώ προηγούμενα το δικαίωμα είχαν μόνο πρόεδρος, πρωθυπουργός και οι πρόεδροι Βουλής και Γερουσίας.

Ζισκάρ, ένας παρεξηγημένος πρόεδρος

Μαζί με τον Κ. Σημίτη στην Συνάντηση Κορυφής τον Ιούνιο 2003 στο Πόρτο Καρράς

Διαπρεπής οικονομολόγος ο Βαλερί Ζισκάρ ντ’ Εστέν ήταν «ο αρχιτέκτονας εκσυγχρονισμού της χώρας, παρόλο που δεν του αναγνωρίσθηκε ποτέ όσο θα έπρεπε» σημειώνουν οι Γάλλοι σχολιαστές, οι οποίοι τον θεωρούν ως τον «παρεξηγημένο πρόεδρο». Η εκλογική του ήττα έναντι του Φρανσουά Μιτεράν θεωρήθηκε ως «ο πρώτος θάνατος του Ζισκάρ». Στη θύμηση των Γάλλων έμεινε η εικόνα της τελευταίας του ομιλίας, του ύστατου στεγνού «aurevoir» η άδεια καρέκλα και η πλάτη του απερχόμενου.

«Δεν είχα ποτέ φανταστεί ότι θα μπορούσα να χάσω», ομολόγησε αργότερα ύστερα από μήνες κατάθλιψης. Ως πεπεισμένος Ευρωπαίος αγωνίσθηκε ενεργά για τη σύνταξη ενός Ευρωσυντάγματος, που όμως απορρίφθηκε, χάνοντας έτσι τον τελευταίο στόχο του, να εκλεγεί πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Συγγραφέας πολλών βιβλίων ο  πρώην πρόεδρος έγινε μέλος των «Αθανάτων» της Γαλλικής Ακαδημίας το 2003.

Ολυμπία Τσίπηρα, Παρίσι

DW