του Γιώργου Τσουκαλά*
Καλό Σαββατοκύριακο, φίλες και φίλοι μου! Εύχομαι σε όλους και όλες να έχετε ένα ευχάριστο απόγευμα Σαββάτου! Καλά να περάσετε!
Χθες Παρασκευή περνούσα από την Οδό Ερμού στον Πύργο Ηλείας, και όπως φαίνεται, μάλλον ο θεός Ερμής την έχει προ πολλού εγκαταλείψει…
———————
Η Οδός Ερμού στον Πύργο! Ανακαινίστηκε τελευταία φορά πριν μια εικοσαετία, ενώ εδώ και δέκα χρόνια, τα μαγαζιά της ρημάζουν άδεια και αμίσθωτα. Η Ηλεία, από το θαλερό, πλούσιο μέρος του αρχαιοελληνικού μύθου του Όξυλου, έχει καταντήσει, από επιλογή, παρίας. Ως γνωστόν, στην τοπική διάλεκτο, το επίθετο «έρημος, -η, -ο» συγκόπτεται και ως «έρμος, -η, -ο», όμως ευτυχώς η έρημη Οδός Ερμού δεν κατέστη ακόμη η οδός του έρμου…
Ο ΜΥΘΟΣ ΤΟΥ ΟΞΥΛΟΥ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΛΟΥΤΟ ΤΗΣ ΗΛΕΙΑΣ. «Μὴ τὴν Ἠλείαν τε ἰδόντες ἀγαθὴν οὖσαν καὶ ἐξειργασμένην διὰ πάσης οὐκ ἐθελήσωσιν ἔτι αὐτῷ διδόναι τὴν γῆν, καὶ τοῦδε ἕνεκα διὰ τῶν Ἀρκάδων καὶ οὐ διὰ τῆς Ἠλείας τοῖς Δωριεῦσιν ἡγήσατο. Ὀξύλῳ δὲ σπεύσαντι ἀμαχεὶ λαβεῖν τὴν Ἠλείων ἀρχὴν Δῖος οὐκ εἶκε» (Παυσανίας, Ἠλιακά, Α΄, V, 4.1)! Κατά την Κάθοδο των Δωριέων, που μάλλον έγινε κάπου στο 1100 π.Χ., ο Όξυλος ανέλαβε χρέη οδηγού των Ηρακλειδών, που συγκεντρώθηκαν στην Ναύπακτο για να εισβάλλουν στην μυκηναϊκή Πελοπόννησο. Ο Όξυλος, γνωρίζοντας ότι η Ηλεία ήταν η πιο προικισμένη χώρα της Πελοποννήσου, έφερε τους απονήρευτους Δωριείς μέσα από την φτωχή Αρκαδία στην Λακωνία, προκειμένου μην αντικρύσουν την πλούσια Ηλεία και την λαχταρήσουν – αντί να του την παραχωρήσουν ως βασίλειο… Έτσι, ο πονηρός Όξυλος, ο γιος του Αίμονα και της Γόργης, αδελφής της Δηιάνειρας, έγινε βασιλιάς της Ηλείας, πήρε κατόπιν ως σύζυγό του την Πιερία, με την οποία απέκτησαν τρεις γιους, τον Αιτωλό τον νεώτερο, τον Ανδραίμονα και τον Λαΐα, ο οποίος και τον διαδέχθηκε στον θρόνο της εύφορης και πολύκαρπης Ήλιδας…
Η ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΣΗΜΕΡΙΝΗΣ ΦΤΩΧΕΙΑΣ. Η Ηλεία πένεται! Στην λογική των Αθηνών, η Ηλεία είναι απλώς «μια αγροτική περιοχή», ένας απέραντος κάμπος, όχι ένας πολυδιάστατος τόπος! Ο Καϊάφας ερειπώνεται, το Ποντικόκαστρο άσκαφτο, τα αυθαίρετα βασιλεύουν στην πυργιώτικη κυανή ακτή, ακόμη, και το μεγάλο πολιτιστικό όπλο της, η αρχαία Ολυμπία, μένει αφανής θησαυρός και χωρίς πρόσβαση μέσω αεροδρομίου στο Επιτάλιο, απ’ το Κατάκολο αφαιρέθηκαν τα νηολόγια προς την Ζάκυνθο, τα πανεπιστήμια έκλεισαν μόνον σε αυτήν, οι βιοτεχνίες δεν ανθούν γιατί δεν έχουν οδούς κι αεροδρόμια να μεταφέρουν τα προϊόντά τους, μαζί και η γεωργία και η κτηνοτροφία, επισκέπτες δεν έρχονται, ξενοδοχεία δεν αδειοδοτήθηκαν… Η σύγχρονη Ηλεία έχει λησμονήσει τον μύθο του Όξυλου, την «Ελβετία της αρχαιότητας» όταν διοργάνωνε τους Ολυμπιακούς Αγώνες, τα χρυσά νομίσματα του νομισματοκοπείου της μεσαιωνικής Γλαρέντζας, τον πλούτο του νεοελληνικού Πύργου του 19ου αιώνα. Έτσι, η Ηλεία, η πιο αβανταδόρικη στην οικονομία περιοχή της Ελλάδας, με μεγάλη έφεση σε κάθε μορφής οικονομική δραστηριότητα, από το εμπόριο, τις μεταφορές και τον τουρισμό, έως την βιοτεχνία και την βιομηχανία, και φυσικά την αλιεία, την γεωργία και την κτηνοτροφία, την υλοτομία, έχει καταντήσει ουραγός έναντι άλλων περιοχών, λιγότερο προικισμένων – όπου όμως το ελληνικό κράτος επέλεξε εμπρόθετα, για να απλώσει μεγαλεπήβολους δρόμους, να καταστρώσει τεράστια αεροδρόμια ή λιμάνια, να επιδοτήσει αφειδώς επιχειρήσεις, να συνάψει χρυσοφόρες συμβάσεις, να στήσει ξακουστά πανεπιστήμια… Τοιουτοτρόπως, πλέον και από το έτος 2017, από την εκκαθάριση των φορολογικών δηλώσεων προέκυψε ότι ο μέσος όρος εισοδήματος στην Ηλεία ήταν μόλις 8.124 ευρώ, τελευταίος πανελλαδικά! Και πολύ χαμηλότερα από τον εθνικό μέσο όρο που ήταν 11.556 ευρώ… Πλέον πάνω από 12.500 οικογένειες στην Ηλεία ζουν σε συνθήκες φτώχειας, καθώς η Ελληνική Στατιστική Υπηρεσία κατέγραψε πρόσφατα στον Δήμο Πύργου 3.502 ανθρώπους να ζουν στα όρια της φτώχειας, στον Δήμο Ήλιδος άλλους 2.841 ανθρώπους, στον Δήμο Ζαχάρως επιπλέον 1.119 ανθρώπους, στον Δήμο Ανδραβίδας-Κυλλήνης ακόμη 1.052 ανθρώπους, στον Δήμο Ολυμπίας επιπροσθέτως 550 ανθρώπους, και στον Δήμο Πηνειού τέλος 1.592 φτωχούς ανθρώπους…
Η ΠΥΡΓΙΩΤΙΚΗ ΟΔΟΣ ΕΡΜΟΥ. Καθώς χθες περνούσα με το αυτοκίνητο από την πυργιώτικη οδό Ερμού, οι κάμερες κατέγραψαν τα άδεια καταστήματα. Κάποτε εκεί χτυπούσε η οικονομική καρδιά της Ηλείας, υπήρχε το περίφημο Σταυροπάζαρο. Σήμερα, μόνο η ονομασία της Οδού, θυμίζει ότι παλιότερα από εκεί διέρχονταν ο κερδολάτρης Ερμής, καθώς η κατάντιά της το μόνο που πλέον φέρνει στον νου είναι τα λόγια του Ιερεμία «δώσω ὑμίν ἄρχοντας κατά τᾶς καρδίας ὑμῶν», θα σας δώσω άρχοντες κατά τις καρδιές σας (Ιερεμίας, Γ’ 15)…
*Δικηγόρος Ηλείας
