Του Αλκη Καλλιαντζίδη, Οικονομολόγου, [email protected] www.kalkis.eu
Αυτό προκύπτει από το αποκαλυπτικό ρεπορτάζ της δημοσιογράφου Anne Dastakian στον ιστότοπο Marianne στις 17-8-2023, με τίτλο : «100 χρόνια της Τουρκικής Δημοκρατίας : η μνήμη του Ατατούρκ καταρρέει στο εξωτερικό… προς μεγάλη απογοήτευση του Ερντογάν» (100 ans de la République turque : la mémoire d’Atatürk fait un bide à l’étranger… au grand dam d’Erdogan).
Ο Ερντογάν δίπλα στο άγαλμα του Ατατούρκ στην Κύπρο. Murat CETIN MUHURDAR / Turkish Presidency Press Office / AFP.
Ενώ τα αγάλματα μνήμης του Μουσταφά Κεμάλ, γνωστού και ως Ατατούρκ, αφθονούν στην Τουρκία και σε μερικές άλλες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Κούβας και της Αυστραλίας, δύο προσπάθειες να αποτίσουν φόρο τιμής στον ιδρυτή της Τουρκικής Δημοκρατίας, τις παραμονές της εκατονταετηρίδας της τον επόμενο Οκτώβριο, έχουν αποτύχει. Δηλαδή μια διπλή διπλωματική αποτυχία. Κάτι που δεν θα πρέπει να ευχαριστεί τον σουλτάνο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος ενίσχυσε μεν τη λατρεία της προσωπικότητας του Κεμάλ, για δικό του πολιτικάντικο όφελος δε.
Κακοτυχία για την τουρκική διπλωματία και τους θαυμαστές του Μουσταφά Κεμάλ (1881-1938), του πρώτου προέδρου μιας Τουρκικής Δημοκρατίας που θέλησε να είναι σύγχρονη και κοσμική. Δύο μήνες πριν από τους εορτασμούς της εκατονταετηρίδας της Δημοκρατίας στις 29 Οκτωβρίου 2023, συνέβησαν, η μία μετά την άλλη, δύο σχετικές διεθνείς προσβολές, που αποδόθηκαν αμέσως στο «αρμενικό λόμπι», το οποίο αποδοκιμάζεται στην Τουρκία.
Το πρώτο ράπισμα από τις ΗΠΑ
Το πρώτο χαστούκι ήρθε από τις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου ζουν περισσότεροι από ένα εκατομμύριο Αρμένιοι, ως επί το πλείστον απόγονοι επιζώντων της γενοκτονίας του 1915 : το κανάλι Disney + ανακοίνωσε την απόσυρση μιας τηλεοπτικής σειράς αφιερωμένης στον Ατατούρκ. «Είναι κρίμα που μια πλατφόρμα με έδρα τις Ηνωμένες Πολιτείες υπέκυψε στην πίεση του αρμενικού λόμπι και ακύρωσε τη σειρά Ατατούρκ χωρίς να τη μεταδώσει», δήλωσε εξοργισμένος ο αντιπρόεδρος του κυβερνώντος κόμματος AKP, Omar Celik, επικρίνοντας «αυτήν την ασεβή στάση απέναντι στις αξίες της Δημοκρατίας της Τουρκίας και του έθνους μας». Πρέπει να ειπωθεί ότι, αν και απέχει χίλια μίλια από το κεμαλικό δόγμα, ο Ρετζέπ Ταγίπ και το κίνημά του έχουν προωθήσει εκτενώς τη μορφή του Ατατούρκ στους δρόμους, φτάνοντας μάλιστα στο σημείο να αναρτήσουν το πορτρέτο του μεγάλου άνδρα της Τουρκίας σε συναντήσεις τα τελευταία χρόνια. Δεδομένης της ευαισθησίας του θέματος, το τοπικό παράρτημα της αμερικανικής πλατφόρμας, «Disney+ Turkiyé», θέλησε να ελαχιστοποιήσει την οργή, διαβεβαιώνοντας ότι επρόκειτο για «αλλαγή στρατηγικής» : η σειρά, διευκρίνισε, θα κυκλοφορήσει σε δύο μέρη και στους κινηματογράφους στο τέλος της χρονιάς.
Το δεύτερο ράπισμα από την Τσεχία
Μετά από αυτό το μόλις χωνεμένο σοκ, ήρθε η δεύτερη φάπα, που εκτοξεύτηκε στις 15 Αυγούστου 2023 από τον δήμο της Πράγας 6, δηλαδή την πολύ κομψή συνοικία των πρεσβειών στην πρωτεύουσα της Τσεχίας. Αυτός ο περιφερειακός δήμος απέρριψε το αίτημα του Τούρκου πρέσβη για την ανέγερση ενός αγάλματος του Ατατούρκ μέσα σε ένα πάρκο κατά μήκος της οδού Άγκυρας. «Έχουμε αξιολογήσει το όλο θέμα διεξοδικά, το τμήμα μας χωρικής ανάπτυξης ασχολήθηκε με αυτό, έχουμε επίσης συμβουλευτεί το Υπουργείο Εξωτερικών και 
αποφασίσαμε να μην εγκαταστήσουμε το άγαλμα», δήλωσε ο δήμαρχος Jakub Stárek (ODS). Πρέπει να πούμε ότι το έργο προέβλεπε ένα άγαλμα ύψους τριών μέτρων σε ένα βάθρο ενάμιση μέτρου, στην περιοχή Břevnov, αρκετά χιλιόμετρα από την τουρκική πρεσβεία.
Η καθημερινή τσεχική εφημερίδα Denik N, η οποία δημοσίευσε για πρώτη φορά αυτό το σχέδιο, κατά του οποίου διαμαρτυρήθηκε δεόντως η μικρή τοπική αρμενική κοινότητα, υπενθύμισε ότι ήταν μια δεύτερη ανεπιτυχής τουρκική προσπάθεια στην Τσεχική Δημοκρατία. Το 2015, έτος της εκατονταετηρίδας της γενοκτονίας των Αρμενίων στην Τουρκία – μια γενοκτονία που αναγνωρίστηκε από την Τσεχική Δημοκρατία, μαζί με άλλες 30 χώρες, όταν η Τουρκία ανέφερε ότι υπήρξαν σφαγές και από τις δύο πλευρές – η Άγκυρα είχε προσπαθήσει να στήσει ένα άγαλμα του Ατατούρκ στη λουτρόπολη του Κάρλοβι Βάρι (πρώην Κάρλσμπαντ), όπου είχε νοσηλευτεί το 1918 ο «πατέρας όλων των Τούρκων».
Εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης δε, μόνο η Ολλανδία έχει μια προτομή του Ατατούρκ σε δημόσιο χώρο, και αυτή στο Άμστερνταμ, ως φόρο τιμής στους Τούρκους οικοδόμους που ήρθαν τη δεκαετία του 1960. Το μνημείο, όπως και το δίδυμό του στην Αβάνα, φέρει την αναγραφή «Ειρήνη στη χώρα, ειρήνη στον κόσμο».
Δηλαδή στον αντίποδα του πολεμοχαρούς Ερντογκάν που φαντασιώνεται την επανασύσταση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
