Η επιδείνωση των πολιτικών σχέσεων μεταξύ Αλβανίας και Κοσσυφοπεδίου αντικατοπτρίζεται και στην οικονομία, με την εμπορική συνεργασία να παραμένει στάσιμη και τη μείωση των επισκεπτών. Σύμφωνα με προβλέψεις, το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) της περιοχής αναμένεται να φτάσει τα 135,3 δισεκατομμύρια ευρώ το 2024, ενώ οι οικονομίες της Αλβανίας και του Κοσσυφοπεδίου μαζί εκτιμάται ότι θα ανέλθουν σε 33 δισεκατομμύρια ευρώ, δηλαδή στο 24% του συνολικού ΑΕΠ της περιοχής. Ωστόσο, τα δύο κράτη δεν αξιοποιούν επαρκώς τις δυνατότητές τους για συνεργασία.
Μία από τις κύριες αιτίες αυτής της κρίσης είναι η διαφορετική προσέγγιση που έχουν υιοθετήσει οι δύο χώρες σε περιφερειακά ζητήματα. Η Αλβανία, υπό την ηγεσία του Έντι Ράμα, έχει επιδιώξει να ενισχύσει τη συνεργασία με τη Σερβία μέσω της πρωτοβουλίας Open Balkan. Η πρωτοβουλία αυτή στοχεύει στη δημιουργία μιας ζώνης ελεύθερου εμπορίου στα Βαλκάνια, αλλά το Κοσσυφοπέδιο τη βλέπει με καχυποψία. Η κυβέρνηση του Άλμπιν Κούρτι θεωρεί ότι η Open Balkan παραβλέπει τις διαφορές ανάμεσα στο Κοσσυφοπέδιο και τη Σερβία και εξυπηρετεί περισσότερο τα συμφέροντα της Σερβίας, υπονομεύοντας τις προσπάθειες της Πρίστινας για διεθνή αναγνώριση.
Η Αλβανία και το Κοσσυφοπέδιο, παρά τη γεωγραφική και εθνική τους εγγύτητα, δεν εκμεταλλεύτηκαν αποτελεσματικά τους φυσικούς πόρους τους και τον νεανικό πληθυσμό τους για την ενίσχυση της οικονομικής τους ανάπτυξης. Παράλληλα, η πληθυσμιακή συρρίκνωση και γήρανση στην περιοχή, καθώς και η έλλειψη οικονομικής σύγκλισης με τις άλλες χώρες των Βαλκανίων την τελευταία δεκαετία, αποδεικνύουν την ανεπάρκεια των υφιστάμενων πολιτικών.
Οι κυβερνήσεις των δύο χωρών, αντί να παρέχουν ευκαιρίες στους νέους, συνέβαλαν στην ενίσχυση της μετανάστευσης με τις πολιτικές τους, αφήνοντας την οικονομία να βασίζεται σε ένα μοντέλο χαμηλής προστιθέμενης αξίας. Επιπλέον, οι δύο χώρες δεν κατάφεραν να ενσωματωθούν στις βιομηχανικές αλυσίδες, όπως συνέβη με τη Σερβία και τα Σκόπια, γεγονός που περιορίζει την οικονομική τους ανάπτυξη.
Το ΑΕΠ των Δυτικών Βαλκανίων το 2013 ανερχόταν σε περίπου 80,5 δισεκατομμύρια ευρώ, με την Αλβανία και το Κοσσυφοπέδιο να συνεισφέρουν 19,2 δισεκατομμύρια ευρώ, που αντιστοιχούσαν στο 23,8% του συνόλου. Μέχρι το 2024, οι οικονομίες τους εκτιμάται ότι θα φτάσουν τα 33 δισεκατομμύρια ευρώ, σημειώνοντας αύξηση, αλλά παραμένοντας μακριά από τις δυνατότητες πλήρους ανάπτυξης.
Ωστόσο, οι δύο χώρες αντιμετωπίζουν σοβαρές δημογραφικές προκλήσεις. Η μείωση των γεννήσεων και η υψηλή μετανάστευση έχουν οδηγήσει σε πτώση του πληθυσμού τους κατά 15% και 12%, αντίστοιχα, μεταξύ 2011 και 2024. Επίσης, η οικονομική τους ενσωμάτωση στις διεθνείς αγορές παραμένει χαμηλή, με την κυριαρχία του αγροτικού τομέα να περιορίζει τη δυναμική ανάπτυξης.
Το 2023, η Αλβανία σημείωσε ΑΕΠ 2,3 τρισεκατομμύρια λεκ (22 δισεκατομμύρια ευρώ), σημειώνοντας αύξηση 70% από το 2013. Το Κοσσυφοπέδιο, από την άλλη πλευρά, πέτυχε αύξηση 91% στο ΑΕΠ του, φτάνοντας τα 9,76 δισεκατομμύρια ευρώ. Παρόλα με αυτά, η Σερβία παραμένει η μεγαλύτερη οικονομία στην περιοχή, με προβλεπόμενο ΑΕΠ 62 δισεκατομμυρίων ευρώ το 2024.
Η έλλειψη συνεργασίας επηρεάζει και την τουριστική δραστηριότητα. Το 2024, οι επισκέπτες από το Κοσσυφοπέδιο στην Αλβανία μειώθηκαν, με πολλούς να επιλέγουν νέους προορισμούς λόγω του ανοίγματος των συνόρων και της πρόσβασης σε οικονομικές πτήσεις.
Η οικονομική δομή των δύο χωρών εξακολουθεί να εξαρτάται από τον αγροτικό τομέα και τις κατασκευές. Στην Αλβανία, ο αγροτικός τομέας συνεισέφερε το 18% του ΑΕΠ το 2022, ενώ στο Κοσσυφοπέδιο μόνο το 7%. Συγκριτικά, στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ο αγροτικός τομέας συνεισφέρει λιγότερο από το 2,5%. Παράλληλα, ο τομέας των κατασκευών διαδραματίζει σημαντικό ρόλο και στις δύο χώρες, με την Αλβανία να κατέχει την υψηλότερη αναλογία στην περιοχή, 11% του ΑΕΠ.
Η έλλειψη βιομηχανικής ανάπτυξης περιορίζει επίσης την οικονομική δυναμική. Σε αντίθεση με τις άλλες χώρες των Βαλκανίων, που έχουν ενσωματώσει την αυτοκινητοβιομηχανία στις οικονομίες τους, η βιομηχανία της Αλβανίας επικεντρώνεται σε δραστηριότητες χαμηλής παραγωγικότητας, όπως η κλωστοϋφαντουργία και η υποδηματοποιία.
Οι επενδύσεις είναι ελλειπείς σε κοινές στρατηγικές για την προώθηση της οικονομικής συνεργασίας. Από το 2008 έως το 2023, πραγματοποιήθηκαν μόλις 15 κοινές συναντήσεις, ενώ η τελευταία πραγματοποιήθηκε τον Ιούλιο του 2023.
Η ένταση επιδεινώνεται από τις προσωπικές διαφωνίες ανάμεσα στον Ράμα και τον Κούρτι. Ο Ράμα έχει ασκήσει κριτική στις πολιτικές του Κούρτι, κατηγορώντας τον για αδιάλλακτη στάση στις συνομιλίες με τη Σερβία, ενώ ο Κούρτι έχει κατηγορήσει τον Ράμα ότι δεν στηρίζει επαρκώς το Κοσσυφοπέδιο στις διεκδικήσεις του. Επιπλέον, η Αλβανία έχει δεχθεί επικρίσεις για το γεγονός ότι συχνά φαίνεται να προσπαθεί να καθορίσει τη διεθνή ατζέντα του Κοσσυφοπεδίου, κάτι που η Πρίστινα θεωρεί παρεμβατικό.
Τέλος, η εμπορική σχέση μεταξύ των δύο χωρών παραμένει προβληματική. Αν και το διμερές εμπόριο πολλαπλασιάστηκε από το 2008, οι συγκρούσεις λόγω δασμών και περιορισμών εμποδίζουν την περαιτέρω ανάπτυξη. Παραδείγματα περιλαμβάνουν την επιβολή υψηλών τελών για τη διέλευση φορτηγών και τη χρήση του αυτοκινητοδρόμου “Rruga e Kombit».
