Γερμανικές ασχημίες

Αθανάσιος Ε.  Καραθανάσης  Oμότ. Καθηγητής του Α.Π.Θ.  Καθηγητής του Πανεπιστημίου Λευκωσίας

Θεσσαλονίκη, 7 Μαρτίου 2019

Στο σημείωμά μου της 27/2/τ.έ. έγραφα για τις γερμανικές ασχημίες της  εφημερίδας Die Welt, με την αναπαραγωγή της θεωρίας του Fallmerayer, κατά την οποία εμείς, οι Νεοέλληνες, δεν έχουμε καμμία σχέση με τους αρχαίους Έλληνες. Στο τέλος του σημειώματος μου έγραφα ότι θα επανέλθω επ’ αυτού.

Και πρώτα για τα σλαβικά τοπωνύμια: αυτά αφορούν ορισμένες σλαβικές λέξεις που πέρασαν στο αγροτοποιμενικό ελληνικό λεξιλόγιο και, κατά τον έγκυρο Γερμανό γλωσσολόγο G. Meyer, ήσαν 273 λέξεις. Νεότεροι ερευνητές υποστηρίζουν ότι το έτυμο μερικών λέξεων, που θεωρούνταν ως σλαβικές, είναι ελληνικό. Επρόκειτο για σλαβικά φύλα που εισέβαλαν στην Ελλάδα, αναζητώντας γαίες και βοσκοτόπους για τα ποίμνιά τους και έτσι, σε ορεινούς όγκους, άφησαν τοπωνύμια. Για την απώλεια του απαρεμφάτου, που ο Fallmerayer αποδίδει στην επίδραση της σλαβικής, η απάντηση είναι ότι ο κατήγορος αυτός του Γένους αγνοούσε, ή εσκεμμένα παρέβλεπε, την απώλειά του ή καλύτερα την αναλυτική μετατροπή του από τα χρόνια, ακόμη, του Ευαγγελίου. Εννοούμε την ανάλυσή του σε ειδική ή τελική πρόταση, π.χ. πράττειν: ότι πράττει, ή να πράττει. Όσο για την αλβανική παρουσία στην Ελλάδα, ιδίως σε περιοχές της Αττικοβοιωτίας, που οδήγησε τον Fallmerayer στην θεωρία του περί αλβανικής καταγωγής (!!) των Νεοελλήνων, γεγονός είναι ότι παρασύρθηκε πιθανότατα από την αλβανοφωνία ορισμένων χωριών της Αττικής. Η αλήθεια είναι ότι κατά την βυζαντινή περίοδο, αλβανικοί πληθυσμοί κινήθηκαν προς την Αττική και Πελοπόννησο, ιδίως την περίοδο 1390 – 1400, που γρήγορα εξελληνίσθηκαν και ως εξελληνισμένοι, πλέον, απετέλεσαν μία ζωντανή παρουσία δεμένη με τις τύχες του Νεοελληνισμού. Ως Αρβανίτες, πλέον, δύνανται να χαρακτηρισθούν οι Δωριείς του Νέου Ελληνισμού.

Στο προηγούμενο σημείωμά μας γράψαμε ότι στον Fallmerayer απήντησαν συμπατριώτες του Γερμανοί ιστορικοί, που σημειωτέον, επηρέασαν την ανάπτυξη της νεοελληνικής ιστορικής επιστήμης. Και αυτοί ήσαν: A. Thump, Th. Kind, D. H. Sanders, A. Elissen, G. Gervinus, C. Hopf κ.ά. Το 1833 ο φιλέλληνας Fr. Thiersch, απαντώντας εμμέσως στον Fallmerayer, με το βιβλίο του Περί της παρούσης καταστάσεως (στην γαλλική), στην Ελλάδα, επεσήμανε τον χαρακτήρα και τα ήθη των Νεοελλήνων σε σχέση με τους προγόνους τους. Πρώτος, όμως, ο Βαρθολομαίος Kopitar, βιβλιοθηκάριος στην αυτοκρατορική βιβλιοθήκη της Βιέννης, επέκρινε αυστηρώς τον Fallmerayer επιλέγοντας ότι οι σύγχρονοι Έλληνες είναι απόγονοι των αρχαίων Ελλήνων. Αγανακτισμένοι από τις θεωρίες του Fallmeraye, νέοι, κυρίως, Έλληνες απήντησαν με μελέτες τους, οι κυριώτερες των οποίων ήσαν αυτές των: Εμμ. Βυβιλάκη, σπουδαστή στο Βερολίνο, που έγραψε στην γερμανική το Νεοελληνική ζωή, συγκρινόμενη με την αρχαία, 1840, Σοφ. Οικονόμου Περί Μάρκου του Κυπρίου…εν η και μία λέξις προς τον Φαλλμεράϋερον, 1843, Γ. Πεντάδη – Δάρβαρη, Δοκίμιον περί σπουδής της ιστορίας. Το 1843 εμφανίσθηκε η μελέτη του Κ. Παπαρρηγόπουλου, Περί εποικίσεως σλαβικών τινών φυλών εις την Πελοπόννησον, όπου ο νεαρός, τότε, εθνικός ιστοριογράφος, γράφει ότι οι Σλάβοι κατέβηκαν ειρηνικώς στην Ελλάδα, βαθμηδόν και κατατμημένοι σε ομάδες. Συμπλήρωνε, μάλιστα, τις απόψεις του Γερμανού ιστορικού Johann Wilhelm Zinkeisen. Αυτός, στον πρώτο τόμο του έργου του Ιστορία της Ελλάδος (στην γερμανική), Λειψία 1832, απήντησε διεξοδικώς στον Fallmerayer, δίδοντας μία νέα διάσταση στην Ιστορία του Ελληνισμού, απεκατέστησε δηλ., το βαλλόμενο από τον Διαφωτισμό Βυζάντιο, το οποίο χαρακτήριζε ως περίοδο μεταβάσεως από τον αρχαίο στον Νεοελληνισμό. Το 1843 ο γιατρός Αναστ. Γεωργιάδης Λευκίας, από την Φιλιππούπολη της Ανατ. Ρωμυλίας, απήντησε στον Fallmerayer με ένα βιβλιαράκι με τον εύλογο τίτλο Ανατροπή των δοξασάντων, γραψάντων και τύποις κοινωσάντων ότι ουδείς των νυν την Ελλάδα οικούντων απόγονος των αρχαίων Ελλήνων εστί, Αθήνα. Στο βιβλιαράκι, που είναι γραμμένο στην αρχαία ελληνική και λατινική, ο συγγραφέας του παραθέτει πλήθος παρατηρήσεων, ιδιαιτέρως λαογραφικών, για να αποδείξει την αδιάκοπη συνέχεια του Ελληνισμού.

Αλλά και ο απλός ελληνικός λαός, που πληροφορούνταν για τις ανθελληνικές θεωρίες του Fallmerayer, αντέδρασε, και αυτός, με τον τρόπο του. Έτσι, όταν αυτός επισκέφθηκε το 1847 την Αθήνα, τον απεδοκίμαζε, όταν κυκλοφορούσε στους δρόμους της με το Σλάβε! Σλάβε!