της Nelly Garnier*
Με λιγότερο από τρεις μήνες πριν την ψηφοφορία, η εκστρατεία για τις ευρωπαϊκές εκλογές συνεχίζεται με σχεδόν καθολική αδιαφορία. Η κατάρτιση των ψηφοδελτίων καθυστερεί. Σπάνια συναντά κανείς στις αγορές φυλλάδια και εκπροσώπους κομμάτων. Τέλος, όσο για τα προγράμματα των κομμάτων, δεν έχει αναφερθεί ακόμη καμία πρόταση. Τα Κίτρινα Γιλέκα, μετά από δεκαπέντε εβδομάδες κινητοποίησης, φαίνεται ότι έχουν εγκαταλείψει οριστικά το θέμα. Υπό τα πυρά της κριτικής, οι περισσότεροι από εκείνους που ήθελαν να εκπροσωπήσουν το κίνημα στις επόμενες εθνικές εκλογές υποχώρησαν.
Ο ιστότοπος της Μεγάλης Συζήτησης απαριθμεί μερικές εκατοντάδες συμμετοχές στο θέμα Ευρώπη σε ένα σύνολο περίπου 60.000 προτάσεων. Και στην πλατφόρμα Πραγματική Συζήτηση, που ξεκίνησε από τα ίδια τα Κίτρινα Γιλέκα, υπάρχουν λιγότερες από 6.000 συμμετοχές στην Ευρώπη, ενώ στις Εξωτερικές Υποθέσεις και τις Υπερπόντιες Κτήσεις περισσότερες από 100.000.
Οι Ευρωπαϊκές είναι κατά παράδοση οι εκλογές που συγκεντρώνουν σε όλη την Ευρώπη την υψηλότερη αποχή, με τη Γαλλία στο 57,57% τον Μάιο του 2014, 59,37% τον Ιούνιο του 2009 ή 57,24% τον Ιούνιο του 2004. Οι κατηγορίες που έχουν μεγάλη συμμετοχή είναι οι 65 και άνω και οι κάτοικοι των μεγάλων πόλεων, δηλαδή εκείνοι που κινητοποιούνται πάντοτε ανεξάρτητα σε τι αφορούν οι εκλογές.
Συνολικά, περισσότερο από ευρωσκεπτικιστές ή φιλοευρωπαίους, οι Γάλλοι είναι πάνω από όλα Ευρω-αδιάφοροι. Ποιος φταίει; Είναι εύκολο να λέμε ότι φταίει η Ευρώπη. Φταίει η Ευρώπη που δεν ενδιαφέρεται επειδή είναι απόμακρη. Από έτος σε έτος, το ετήσιο βαρόμετρο του CEVIPOF δείχνει σταθερά ότι το επίπεδο εμπιστοσύνης στους θεσμούς μειώνεται καθώς ο θεσμός φαίνεται απόμακρος.
Το 2019, το 54% των Γάλλων έχουν εμπιστοσύνη στον δήμαρχο τους, όταν έχουν μόλις 19% εμπιστεύονται σε μεγάλες διεθνείς διασκέψεις όπως η G20, η Ευρωπαϊκή Ένωση και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με αντίστοιχα επίπεδα εμπιστοσύνης 28% και 24%. Το σφάλμα μιας Ευρώπης που δεν στηρίζει καμιά ταυτότητα, θα πουν μετά. Στην πραγματικότητα, πώς να πείσουν 500 εκατομμύρια Ευρωπαίους ότι αποτελούν ένα και μοναδικό λαό με «κοινό πεπρωμένο»;
Ωστόσο, αυτοί οι λόγοι εξιλεώνουν σαφέστερα άλλους υπεύθυνους. Τα ποσοστά συμμετοχής έφτασαν το 69,70% στο δημοψήφισμα για τη Συνθήκη του Μάαστριχτ το 1992 και το 69,37% στη Συνθήκη για τη θέσπιση Συντάγματος της Ευρώπης το 2005, ποσοστά που μαρτυρούν ότι υπάρχει στη χώρα μας ένας μεγάλος αριθμός υποστηρικτών και αντιπάλων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτό αποδεικνύει ότι οι πολίτες ενδιαφέρονται για την Ευρώπη όταν ο διάλογος είναι ουσιαστικός και πιστεύουν ότι η φωνή τους μετράει.
Η άχρηστη… ψήφος
Ωστόσο, στη λειτουργία των ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων, όλα γίνονται για να δώσουν στον πολίτη την αίσθηση ότι η ψήφος του θα είναι άχρηστη. Τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα δεν αναφέρονται σε τίποτα που ζει ο Γάλλος πολίτης. Ενώ οι πολιτικές γραμμές και η αντιπαράθεση μεταξύ πλειοψηφίας και αντιπολίτευσης αποτελούν τη δομή της εθνικής πολιτικής ζωής, η λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης χτίστηκε γύρω από την αντιπροσωπευτικότητα κάθε χώρας και την κουλτούρα του συμβιβασμού.
Έτσι, οι εκπρόσωποί μας στο Στρασβούργο συμμετέχουν σε ένα ημικύκλιο χωρίς πολιτική πλειοψηφία που τους καταδικάζει να δημιουργούν συμμαχίες για την ψήφιση κειμένων, όλα αυτά σε μια πολύπλοκη διαδικασία συναπόφασης με το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Για τον Γάλλο πολίτη, είναι σχεδόν αδύνατο να καταλάβει πώς θα ληφθεί υπόψη η ψήφος του στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ειδικά επειδή η ανακήρυξη των Ευρωβουλευτών με λίστα, αποκλειστικά στα χέρια των πολιτικών κομμάτων, δεν ενθαρρύνει τους ευρωβουλευτές να αποδείξουν στους συμπολίτες τους ότι τους υπερασπίζονται στο Στρασβούργο.
Σ’ αυτά προστίθενται τα εθνικά πολιτικά κόμματα, πρώτα το Σοσιαλιστικό Κόμμα και το πρώην UMP που έγινε Ρεπουμπλικανοί, οι οποίοι ανέκαθεν διατηρούσαν κάποια ασάφεια στα ευρωπαϊκά θέματα για να μην αποκαλύψουν τις εσωτερικές διαιρέσεις που τους χωρίζουν. Γνωρίζοντας ότι οι Ευρωπαϊκές είναι εκλογές όπου δεν έχουν τίποτα να κερδίσουν και να χάσουν πολλά, έχουν καλλιεργήσει συνθήματα “γενικόλογα”: η Ευρώπη που προστατεύει, η Ευρώπη που ενεργεί, μια άλλη Ευρώπη, μια νέα Ευρώπη, κλπ. Σήμερα, με την παγκόσμια ανασύνθεση των πολιτικών διαιρέσεων, τα ευρωπαϊκά κόμματα διασπώνται με τη σειρά τους και καθίσταται ολοένα και πιο δύσκολο να διατηρηθούν ομαδικές πειθαρχίες σε κινήματα όπως το ΕΛΚ, το οποίο περιλαμβάνει κόμματα από το γερμανικό CDU μέχρι το Fidesz του Βίκτορ Ορμπαν.
Τέλος, η ευθύνη των μέσων μαζικής ενημέρωσης δεν πρέπει να αποκρύπτεται στην αδύναμη απήχηση που έχουν τα ευρωπαϊκά ζητήματα. Πρέπει να δούμε με πόση βιασύνη πολλοί από αυτούς τροφοδότησαν τη διαμάχη για την άμβλωση κατά τον διορισμό του Φρανσουά-Ξαβιέ Μπελαμύ ως επικεφαλής του επικεφαλής των Ρεπουμπλικανών [Γνωστός καθολικός φιλόσοφος που δήλωσε ότι ΠΡΟΣΩΠΙΚΑ είναι κατά της άμβλωσης] για να καταλάβουμε ότι δεν μας ενδιαφέρει μια ουσιαστική συζήτηση. Ένα γεγονός σημαντικό αλλά με το οποίο θα ασχοληθούμε ελάχιστα.
Πρόκειται για τις τηλεοπτικές συζητήσεις του 2014 μεταξύ των δύο επικρατέστερων υποψήφιων για την προεδρία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Mάρτιν Σουλτς και Ζαν-Κλωντ Γιουνκέρ, που τα μεγάλα γαλλικά κανάλια αρνήθηκαν να μεταδώσουν φοβούμενα μικρή τηλεθέαση. Η Γερμανία διοργάνωσε μια γερμανική συζήτηση για το ZDF, το δεύτερο γερμανικό κανάλι.
Στις 26 Μαΐου 2019 θα διεξαχθούν εκλογές, οι οποίες μπορούμε από τώρα να προβλέψουμε ότι θα σημειώσουν υψηλό ποσοστό αποχής. Έχουμε τρεις μήνες να τολμήσουμε να συζητήσουμε με τους Γάλλους, μια συζήτηση που δεν θα αποσιωπήσει τις μεγάλες αποκλίσεις μέσα σε κάθε πολιτική οικογένεια, μια συζήτηση που δεν θα αποσιωπήσει επίσης το αδιέξοδο των αδυναμιών των ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων. Το να μην τολμήσουμε αυτή τη συζήτηση, θα αφήσει αυτές τις εκλογές στα χέρια δύο μειοψηφιών οι οποίες έχουν το πλεονέκτημα ότι προσφέρουν πιο ευανάγνωστη πολιτική: Ευρωσκεπτικιστές και Ευρωμακάριους.
*Πρώην συνεργάτις υπουργών, και πρώην διευθύντρια μελετών του κόμματος Οι Ρεπουμπλικανοί, διευθύνει σήμερα ένα πρακτορείο επικοινωνίας.
Μετάφραση: Ευάγγελος Δ. Νιάνιος
Πηγή: http://www.lefigaro.fr/vox/politique/2019/03/05/31001-20190305ARTFIG00166-europeennes-pourquoi-presque-tout-le-monde-s-en-fout.php
