του Γιώργου Μουρουζίδη, ταξίαρχου ε.α.
Ιmage : REUTERS/Alex Grimm
Ο γίγαντας της Wall Street, Lehman Brothers, υπέβαλε αίτηση πτώχευσης στις 15 Σεπτεμβρίου 2008, πυροδοτώντας τη σημαντικότερη παγκόσμια οικονομική κρίση μετά τη ¨Μεγάλη Ύφεση¨ του 1928. Η κατάρρευση του Lehman Brothers δεν συντελέσθηκε σε μια μέρα, αλλά σε πολύ μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Τα ενυπόθηκα στεγαστικά δάνεια φάγανε κυριολεκτικά τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα.
Σήμερα, μια δεκαετία αργότερα, με πολλές από τις κορυφαίες οικονομίες του κόσμου να αγωνίζονται να αναπτυχθούν με συνέπεια, θα περίμενε κανείς ότι ο τραπεζικός κλάδος και οι ρυθμιστικές αρχές του, θα είχανε μάθει από τα συμπεράσματα του 2008.
Σε έναν κόσμο χωρίς ηγέτες φαίνεται δύσκολο να επιτευχθεί μια συνολική και συντονισμένη δράση, που θα ήταν απαραίτητη και κρίσιμη, για την αποφυγή μιας ακόμη μεγαλύτερης καταστροφής.
Παρακάτω παρατίθενται επιγραμματικά πέντε παράμετροι, οι οποίοι μπορεί να προκαλέσουν ή να επηρεάσουν μια νέα ύφεση.
-
Χρέος
Το παγκόσμιο χρέος έκανε πρόσφατα νέο ρεκόρ, αγγίζοντας το 225% του παγκόσμιου ΑΕΠ, και φτάνοντας στα 164 τρισεκατομμύρια δολάρια. Οι χώρες με μεγάλα δημοσιονομικά ελλείμματα είναι υποχρεωμένες να πληρώνουν ολοένα και μεγαλύτερα επιτόκια για την κάλυψη των χρεών τους. Αν δεν μειώσουν τα ελλείμματά τους, θα είναι δύσκολο να αντιμετωπίσουν ακόμη και την ηπιότερη οικονομική ύφεση. Χρέη των χωρών του G20.
Ελλείμματα των χωρών του G20, 2017.
Μόνο η Γερμανία και η Νότια Κορέα έχουν πλεονάσματα.
- Αναδυόμενες αγορές
Οι εισροές συναλλάγματος μειώνονται στις αναδυόμενες αγορές. Η εκροή χρημάτων πιέζει την συναλλαγματική ισοτιμία όπως συνέβη στην Τουρκία. Το αμερικανικό δολάριο ισχυροποιεί την θέση του, καθώς οι επενδυτές επιδιώκουν να επωφεληθούν από τη δύναμη των κρατικών ομολόγων των ΗΠΑ και άλλων περιουσιακών στοιχείων σε δολάρια. Αυτές οι αλλαγές είναι βέβαιο ότι θα επηρεάσουν το διεθνές εμπόριο, αυξάνοντας την προοπτική της μετάδοσης τους σε άλλες χώρες. -
Εμπόριο
Οι εμπορικές εντάσεις μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας υποδηλώνουν πέραν του οικονομικού και έναν τεράστιο γεωπολιτικό κίνδυνο. Οι χώρες αυτές έχουν τα υψηλότερα χρέη στον κόσμο ( ΗΠΑ : 48,1 τρις δολάρια, Κίνα: 25,5 τρις δολάρια). Ο εμπορικός πόλεμος μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας, θα μπορούσε να πυροδοτήσει τις παγκόσμιες χρηματοπιστωτικές αγορές.
Βλέπουμε ήδη τον αντίκτυπο στην κινεζική χρηματιστηριακή αγορά, η οποία έχει χάσει περίπου το 20% της αξίας της φέτος. Υπάρχουν συνέπειες επίσης στο Χονγκ Κονγκ, όπου ο δείκτης διαπραγμάτευσης Hang Seng βρίσκεται στα χαμηλότερα επίπεδα των τελευταίων 14 μηνών. Το πρόβλημα θα μπορούσε σύντομα να εξαπλωθεί σε όλο τον πλανήτη, συμπεριλαμβανομένων των αναδυόμενων οικονομιών που ήδη παραπατούν από τις προαναφερθείσες νομισματικές κρίσεις. - Τραπεζικό Σύστημα
- Μετά την κατάρρευση της Lehman Brothers, οι μεγάλες τράπεζες του κόσμου έχουν περιορίσει τα βραχυπρόθεσμα δάνεια, υπέρ της δημιουργίας μεγαλύτερων κεφαλαιακών αποθεμάτων, τα οποία θα τις βοηθήσουν να ελέγξουν μια νέα πιστωτική κρίση. Πολλές τράπεζες εξακολουθούν να είναι ευάλωτες – ειδικά μετά από τις ελληνικές, ισπανικές και ιταλικές τραπεζικές κρίσεις των τελευταίων ετών. Πλέον των προβλημάτων στον τραπεζικό κλάδο, υπάρχουν τα σκιώδη τραπεζικά – κυρίως χρηματοπιστωτικά ιδρύματα που δεν είναι τράπεζες. Είναι ασφαλιστικές εταιρείες ή αμοιβαία κεφάλαια αντιστάθμισης κινδύνου, που παρέχουν τραπεζικές υπηρεσίες όπως δανεισμό. Τα εν λόγω ιδρύματα υπόκεινται σε λιγότερους ρυθμιστικούς περιορισμούς από τις τράπεζες.
Μια μελέτη στις ΗΠΑ πέρυσι, διαπίστωσε ότι το μερίδιο αγοράς της σκιώδους τραπεζικής αγοράς σε στεγαστικά δάνεια αυξήθηκε από το 15% το 2007 στο 38% το 2015. Ανάλογη ανησυχία παρατηρείται και στην Κίνα, στην οποία τα κεφάλαια της σκιώδους τραπεζικής αγοράς ανέρχονται στα 15 τρις δολάρια. Ανησυχίες για την ανάπτυξη σκιωδών τραπεζών παρατηρούνται σε όλον τον κόσμο, καθώς χαλαρώνουν τα πρότυπα αποδοχής τους ιδιαίτερα στα λαϊκά στρώματα.
- Κίνδυνοι στον κυβερνοχώρο
Ορισμένοι αναλυτές ανησυχούν επίσης ότι η επόμενη οικονομική κρίση θα μπορούσε να προκληθεί από επιθέσεις στον κυβερνοχώρο, στο σημερινό πλήρως ψηφιοποιημένο και διασυνδεδεμένο χρηματοπιστωτικό σύστημα.
Το χρηματοπιστωτικό σύστημα δεν φαίνεται να είναι ασφαλές, παρά τις προσπάθειες που καταβάλλονται συνεχώς για την ενίσχυση της ασφάλειας του.
Ορισμένες εκτιμήσεις προβλέπουν ότι η επόμενη κρίση θα χτυπήσει το 2020, αν όχι νωρίτερα. Ο τρόπος με τον οποίο η Ελλάδα θα αντιμετωπίσει μια νέα παγκόσμια οικονομική κρίση, εξαρτάται από την αναπτυξιακή και προληπτική πολιτική που εφαρμόζει σήμερα.
Πηγή : World Economic Forum
