Του Νίκου Σταματάκη* 17/9/18
Η Ρωσική Εκκλησία αποφάσισε το πρώτο βήμα προς το σχίσμα: Σταματά η μνημόνευση του Οικ.Πατριάρχη και η “κοινωνία” με αρχιερείς του Πατριαρχείου. Εάν το θέμα έχει την προβλεπτή συνέχεια ο κ.Βαρθολομαίος δικαίως θα αποσπάσει τον τίτλο του τελευταίου αληθινά Οικουμενικού Πατριάρχη.
Η βιαστική και αντίθετη με τους κανόνες απόφαση του Πατριάρχη Βαρθολομαίου για χορήγηση Αυτοκεφαλίας στην ήδη σχισματική Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας (αυτήν που εδρεύει στο Κίεβο υπό τον Πατριάρχη Φιλάρετο) άνοιξε τον ασκό του Αιόλου που πιθανότατα θα οδηγήσει σε Σχίσμα την παγκόσμια Ορθοδοξία. Η ανακοίνωση από τη Μόσχα είναι καθαρή και δείχνει ότι το πρώτο βήμα έγινε ήδη: “Η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ρωσίας στη σημερινή έκτακτη συνεδρίαση, αποφάσισε να διακόψει τη μνημόνευση του Πατριάρχη Βαρθολομαίου και την κοινωνία με Ιεράρχες του Πατριαρχείου”, ανέφερε μεταξύ άλλων ο Μητροπολίτης Βολοκολάμσκ κ. Ιλαρίων. Επίσης στην ανακοίνωση του Πατριαρχείου Μόσχας η Ρωσική Εκκλησία υπογραμμίζει ότι “αποσύρονται όλες οι Επιτροπές στους θεολογικούς διαλόγους, οι οποίες τελούν υπό την προεδρία η συν-προεδρία του Οικουμενικού Πατριαρχείου.” Η ευχαριστιακή κοινωνία δεν διακόπτεται και τούτο αφήνει κάποιο μικρό παράθυρο συνεννοήσεως. Αλλά πλέον δεν υπάρχει καμία αισιοδοξία ότι θα αποφευχθεί το οριστικό σχίσμα.
Η κήρυξη της Αυτοκεφαλίας της Εκκλησίας της Ουκρανίας υπό τον κ. Φιλάρετο έγινε παρά τις προηγούμενες διαβεβαιώσεις του κ. Βαρθολομαίου προς την Ρωσική Εκκλησία και προς τον κανονικό Πατριάρχη Κιέβου Ονούφριο (τον προσκείμενο στο Πατριαρχείο Ρωσίας) ότι δεν πρόκειται να προχωρήσει προς τέτοιο επικίνδυνο βήμα. Εγινε επίσης κατά παράβαση των επίσημων εκκλησιαστικών κανόνων που επιβάλλουν διαβουλεύσεις με τις άλλες Ορθόδοξες εκκλησίες και σύμφωνη γνώμη των τελευταίων για την χορήγηση των «Τόμων Αυτοκεφαλίας» στην αιτούμενη Εκκλησία. Μπορεί οι απόψεις για τα ιστορικά δικαιώματα της Εκκλησίας της Ουκρανίας να διίστανται, αλλά καθόλου δεν υπάρχει σύγχυση για τον τρόπο χορήγησης Αυτοκεφαλίας και την συναίνεση που απαιτείται.
Γιατί λοιπόν αυτή η βιασύνη; Γιατί ο κ.Βαρθολομαίος επέλεξε να δράσει όχι ως Πατριάρχης αλλά ως Πάπας; Τη στιγμή μάλιστα που η θέση του Πατριαρχείου, υπό το καθεστώς Ερντογάν, καμία ασφάλεια και καμία αισιοδοξία δεν επιτρέπει; Ρίχνοντας μάλιστα λάδι στη φωτιά, ο κ.Βαρθολομαίος διόρισε ως έξαρχους Αυτοκεφαλίας της Ουκρανίας δύο εξ Αμερικής αρχιερείς (της ουκρανικής εκκλησίας), οι οποίοι θα μεταβούν στο Κίεβο για να προετοιμάσουν την Ουκρανική Αυτοκεφαλία. Το γεγονός αυτό και μόνο άναψε τα «λαμπάκια» στη Μόσχα που ασφαλώς έχει δίκιο να υποστηρίζει ότι πρόκειται για κίνηση με γεωπολιτικούς στόχους υποκινούμενη από το αμερικανικό «βαθύ κράτος». Βέβαια για να είμαστε δίκαιοι θα πρέπει να σημειώσουμε ότι ο πρόεδρος Πούτιν ποτέ δεν έκρυψε ότι βλέπει την Ορθοδοξία ως τη σπουδαιότερη μορφή «ήπιας δύναμης» της Ρωσίας και επέλεξε να την προωθήσει με όλους τους τρόπους. Είναι χαρακτηριστικό ότι έχει επισκεφθεί επίσημα τουλάχιστον δύο φορές το Αγιο Ορος και άλλες φορές ανεπίσημα… Και πιθανότατα προώθησε ανθρώπους του σε όλες τις ορθόδοξες χώρες για να εμβαθύνουν τις σχέσεις στη βάση της κοινής πίστεως.
Οι σχετικές πολιτικές του «βαθέος κράτους» έχουν τη ρίζα τους στην σημαίνουσα ανάλυση του Samuel Huntington «Σύγκρουση Πολιτισμών» (“Clash of Civilizations”) που έχει ηλικία 25 ετών, λίγο μεγαλύτερη από την έκδοση του σχετικού βιβλίου (1996). Στην περίφημη αυτή ανάλυση προβλέπεται ότι θα σημειωθούν συγκρούσεις παγκόσμιων πολιτισμών, ένας από τους οποίους είναι και ο Ορθόδοξος, ο οποίος θα τεθεί υπό την ηγεσία της Ρωσίας. Στον σχετικό χάρτη μάλιστα, Ελλάδα και Κύπρος μαζί με τις περισσότερες βαλκανικές χώρες εντάσσονται στον «Ορθόδοξο Πολιτισμό». Το σχετικό βιβλίο βρίθει εύστοχων αναλύσεων. Μάλιστα στη σελίδα 37 του βιβλίου οι τωρινές εξελίξεις στην Ουκρανία παρουσιάζονται ως ο συγγραφέας να ήξερε τις τωρινές ειδήσεις και προβλέπει σχετικά ότι η σύγκρουση στην Ουκρανία δεν θα προκύψει μεταξύ του Ρωσικού και του Ουκρανικού κράτους αλλά μεταξύ της ρωσόφωνης και «ρωσόφρονης» ανατολικής Ουκρανίας και της δυτικότροπης υπόλοιπης Ουκρανίας… Περιττό να πούμε ότι το βιβλίο του Huntington αποτελεί θεμελιώδες ανάγνωσμα για όλους όσους ασχολούνται με διπλωματία και διεθνείς σχέσεις και είναι η Βίβλος πολλών στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ και αλλού. Φυσικά και εξηγεί πολλές από τις τελευταίες κινήσεις του «βαθέος κράτους» στα Βαλκάνια και την Ουκρανία…
Ο γράφων έχει πολλές φορές σημειώσει τον ρόλο του ανεπίσημου Αρχιεπισκόπου Αμερικής και πατριαρχικού εξάρχου, του «φάδερ Αλεξ» (Καρλούτσος), καθαρά ελεγχόμενου από το «βαθύ κράτος» στον σχεδιασμό και έλεγχο των πατριαρχικών κινήσεων. Οι κινήσεις του φάδερ Αλεξ στην Πανορθόδοξη Σύνοδο της Κρήτης το 2016 κατάφεραν σοβαρό πλήγμα στην ενότητα της Ορθοδοξίας με την μη συμμετοχή των εκκλησιών της Ρωσίας, Βουλγαρίας, Γεωργίας και Αντιοχείας. Ας μου επιτραπεί να προβλέψω ότι ο κ.Βαρθολομαίος θα συνεχίσει την επικίνδυνη αυτή κρημνοβασία και θα επιδιώξει την παραχώρηση Αυτοκεφαλίας σε άλλες εκκλησίες. Ακούγονται ήδη κάποιες σχετικές φωνές από την εκκλησία της Αμπχαζίας και την εκκλησία της Λευκορωσίας. Κοινός παρονομαστής των μελλοντικών κινήσεων του Πατριαρχείου είναι η εξυπηρέτηση των γεωπολιτικών στόχων του αμερικανικού «βαθέος κράτους». Η ενότητα της Ορθοδοξίας καθόλου δεν ενδιαφέρει τον κ.Βαρθολομαίο που φαίνεται ότι έχει βάλει στόχο να καταστεί ο τελευταίος πραγματικά «Οικουμενικός» Πατριάρχης. Και το πράττει με βιασύνη και αλαζονεία που μόνο κακά προοιωνίζονται τόσο για το Πατριαρχείο όσο και για την Ορθοδοξία.
Ανεξάρτητα πάντως από τις τελευταίες εξελίξεις θα πρέπει να τονιστεί ότι η ευκολία με την οποία ο Πατριάρχης χορήγησε Αυτοκεφαλία στην Ουκρανία θα δημιουργήσει εύλογες απορίες για τις αντιδράσεις του στις φωνές που αιτούνται Αυτοκεφαλία στην Εκκλησία της Αμερικής. Εδώ, στην Εκκλησία μας, όχι μόνο αυτοκεφαλία δεν θεωρεί σκόπιμο να συζητήσει αλλά ούτε σηκώνει το μικρό του δακτυλάκι να αποκαταστήσει τουλάχιστον τη διαφάνεια στα οικονομικά. Εχουμε και λέμε: Περίπου $15 εκατ. λείπουν από το ταμείο του Αγίου Νικολάου στο Ground Zero, ακούγεται ότι $50 εκατ. λείπουν από το ταμείο συνταξιοδότησης των Ιερέων (λόγω του οποίου καταρτίστηκε και πάλι φέτος ελλειμματικός προϋπολογισμός της Αρχιεπισκοπής), απόλυτη αδιαφάνεια επικρατεί για τις δεκάδες εκατομμύρια που διαχειρίζεται ο «φάδερ Αλεξ» μέσω των ιδρυμάτων “Leadership 100” και “Faith Initiative”, και πάει λέγοντας. Το να τα φορτώνει όλα ο Πατριάρχης στον Αρχιεπίσκοπο Δημήτριο – ο οποίος σαφώς φέρει μεγάλες ευθύνες – δεν είναι πολιτική αλλά απλά υπεκφυγή και δεν αποφέρει τίποτα εκτός του να επιβεβαιώνει, για μια ακόμα φορά, τον αλαζονικό χαρακτήρα του κ.Βαρθολομαίου.
Στο μεταξύ την τελευταία δεκαετία οι γάμοι στις εκκλησίες μας έχουν μειωθεί κατά 40%, οι κοινότητες συρρικνώνονται και το 75% των κοινοτήτων δεν μπορεί να ανταποκριθεί στις οικονομικές τους υποχρεώσεις. Αλλά στην Πόλη νοιάζονται μόνο για τις προσωπικές τους φιλοδοξίες και τους φταίνε πάντοτε οι άλλοι και προπαντός οι «κακοί Τούρκοι». Ναι, βεβαίως οι Τούρκοι δεν διακρίθηκαν ποτέ ούτε για τον πολιτισμό τους ούτε και για την φιλία τους. Αλλά η επίκληση του «μπαμπούλα» του Τούρκου δεν μπορεί πια να κρύψει τις τεράστιες ευθύνες του Πατριαρχείου τόσο για την εγκατάλειψη της Εκκλησίας μας στα νύχια των εκμεταλλευτών και των συμφερόντων (οικονομικών και γεωπολιτικών) όσο και για το Σχίσμα στην Παγκόσμια Ορθοδοξία που επέρχεται. Το κρίμα θα βαρύνει για πάντα τον κ.Βαρθολομαίο και θα αποτελέσει την μαύρη ιστορική του κληρονομιά. Οσο για την Εκκλησία της Αμερικής, αυτή την έχει ήδη χάσει με την απώλεια εμπιστοσύνης του ποιμνίου προς τον ίδιο. Και είτε θα αναδειχθούν δυνάμεις που θα οδηγήσουν στην αναμόρφωση της Εκκλησίας μας, είτε θα επέλθει η μερική ή πλήρης απώλεια μέσα από την συρρίκνωση στην οποία γινόμαστε όλοι μάρτυρες.
Νέα Υόρκη, 14 Σεπτεμβρίου 2018
*Ο Νίκος Σταματάκης είναι διδάκτωρ κοινωνικών επιστημών, διεθνολόγος και επιχειρηματίας που ζει και εργάζεται στη Νέα Υόρκη.
infognomon.gr
