Στον Αξονικό το Κυπριακό

Σήμερα έφτασε σ’ ένα σημείο όπου τίποτε δεν σημειώνεται και καμιά κίνηση από πλευράς εμπλεκομένων δεν παρατηρείται. Γι’ αυτό και τα αυριανά ραντεβού της Τζέιν Χολ Λουτ με τους δύο ηγέτες, αλλά και οι επαφές που θα ακολουθήσουν σε τέσσερις πρωτεύουσες –Αθήνα, Άγκυρα, Λονδίνο και Βρυξέλλες– λειτουργούν ως μια μορφή αξονικής τομογραφίας επί του Κυπριακού προβλήματος, με ζητούμενο τη δυνατότητα επιβίωσης των προσπαθειών στο Κυπριακό. Εάν μπορεί ο διάλογος να συνεχιστεί, ποιες οι πιθανότητες επιτυχίας του και τι άλλο μπορεί να γίνει και ποια άλλα εναλλακτικά σενάρια υπάρχουν.

Ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών, Αντόνιο Γκουντέρες, αποφάσισε να στείλει την Τζέιν Χολ Λουτ στην Κύπρο με μια συγκεκριμένη αποστολή: να καταγράψει τις θέσεις των μερών και να εξετάσει τις πιθανότητες επανέναρξης των συνομιλιών και ποιες οι πιθανότητες επιτυχίας μιας νέας διαπραγμάτευσης. Γι’ αυτό και η απεσταλμένη του ΓΓ του ΟΗΕ έρχεται στην Κύπρο και θα πάει και σε Άγκυρα, Αθήνα, Λονδίνο και Βρυξέλλες για να ακούσει όλους τους εμπλεκομένους. Δεν θεωρείται τυχαίο το γεγονός ότι πριν ακόμα φτάσει στην Κύπρο η Τζέιν Χολ Λουτ διεμήνυσε πως δεν έρχεται εδώ για να κάνει δηλώσεις. Εννοώντας ότι έρχεται για να καθίσει και να ακούσει τους ηγέτες και όχι για να κάνει πολιτική.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Έκθεση Λουτ πριν από τις συναντήσεις με Γκουτέρες

Έρχεται να ακούσει αλλά η εδώ παρουσία της θα δώσει ευκαιρία και στα εμπλεκόμενα μέρη να ψάξουν και να βρουν ποια εικόνα κουβαλά μαζί της η αξιωματούχος των Ηνωμένων Εθνών. Οι αναφορές, οι ερωτήσεις, οι απορίες και τα σχόλια δίνουν πάντα ένα στίγμα όχι μόνο για τις θέσεις του ερωτηθέντος αλλά καταγράφουν και το τι μπορεί να κρύβεται πίσω από το μυαλό όσων κινητοποιούνται στο Κυπριακό. Έτσι θα φανεί και «ποια εικόνα» η ίδια κουβαλά μαζί της.

Ο Πρόεδρος Αναστασιάδης στη διάρκεια της αυριανής του συνάντησης, η οποία θα αρχίσει στις 11.30 το πρωί, θεωρείται σίγουρο ότι θα καταθέσει τις γνωστές του θέσεις. Παράλληλα θα ξεκαθαρίσει προς την αξιωματούχο των Ηνωμένων Εθνών πως τα μέρη βρίσκονται ήδη σε μια διαπραγματευτική διαδικασία που έχει συμφωνηθεί και με συγκεκριμένο περίγραμμα. Υπογραμμίζοντας την ίδια ώρα πως αυτή η διαδικασία που έχει συμφωνηθεί είναι χωρίς χρονοδιαγράμματα. Ως προς τη θέση της τουρκικής πλευράς (η οποία τον τελευταίο χρόνο έχει κατ’ επανάληψη λεχθεί δημοσίως) για αλλαγή της διαδικασίας, αυτό που –σύμφωνα με πληροφορίες μας– θα τονιστεί από τον Πρόεδρο Αναστασιάδη είναι πως υπάρχει μια διαδικασία η οποία έχει αποδώσει. Σημειώνοντας ως θετική εξέλιξη την πρόοδο που είχε επιτευχθεί την περσινή χρονιά μέχρι και το αδιέξοδο στο Κραν Μοντάνα.

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΗ: Κόντρα μηνύματα προς Λουτ

Για την ελληνοκυπριακή πλευρά είναι σαφές πως δεν τίθεται θέμα αλλαγής της διαδικασίας. Όμως την ίδια ώρα για τον Πρόεδρο Αναστασιάδη και τους συνεργάτες του είναι πολύ ξεκάθαρο το τι περιλαμβάνει και τι αναφέρει το Πλαίσιο του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών. Λαμβανομένου υπόψη ότι επί του Πλαισίου έχουν λεχθεί πολλά, όλο το προηγούμενο διάστημα, δεν αποκλείεται να ζητηθούν κάποια ξεκαθαρίσματα, τα οποία δεν θα έχουν να κάνουν με ημερομηνίες κ.λπ., αλλά θα αγγίζουν την ουσία του θέματος.

Νωρίς το απόγευμα της Δευτέρας η Τζέιν Χολ Λουτ θα περάσει στα κατεχόμενα για να συνομιλήσει με τον ηγέτη των Τουρκοκυπρίων, Μουσταφά Ακιντζί, στις 3.30 το απόγευμα. Εκεί θα αποτυπωθεί μια πρώτη εικόνα για τις προοπτικές για να συνεχιστούν οι συνομιλίες. Η Τζέιν Χολ Λουτ δεν αναμένεται ότι θα κομίσει από τη μια πλευρά προς την άλλη τις όποιες θέσεις. Δεν είναι δουλειά της η διαπραγμάτευση. Ωστόσο μέσα από δημόσιες τοποθετήσεις θα υπάρξει μια ελεγχόμενη διαρροή το τι υποστηρίζει ο κάθε ηγέτης. Και θα έχει σημασία το τι θα λεχθεί αύριο το απόγευμα από πλευράς Μουσταφά Ακιντζί. Εάν επαναληφθούν τα όσα κατ’ επανάληψη έθεσε όλο αυτό το διάστημα τότε είναι εμφανές πως το καλάθι που μπορεί να πιάσει κάποιος θα είναι πολύ μικρό.

Ο Μουσταφά Ακιντζί αναμένεται ότι θα κινηθεί στον άξονα που έχει καθοριστεί κατά την πρόσφατη του συνάντηση με τον Πρόεδρο της Τουρκίας. Άξονας που θέλει τις διαπραγματεύσεις στο Κυπριακό να επιστρέφουν πίσω στον καθαρά δικοινοτικό τους χαρακτήρα. Η τουρκική πλευρά κινείται πάνω σε τρεις κατευθυντήριες γραμμές σ’ ό,τι αφορά την πάρα πέρα πορεία των συνομιλιών στο Κυπριακό:

1. Διαπραγματεύσεις μόνο απευθείας μεταξύ των δύο ηγετών στην Κύπρο και με καθορισμένο χρονοδιάγραμμα. Η τουρκική πλευρά θεωρεί πως μέσω αυτή της οδού θα διαφανεί εάν οι Ελληνοκύπριοι «έχουν αλλάξει νοοτροπία».

2. Ο χάρτης που έχει καταθέσει η τουρκική πλευρά στη Γενεύη δεν ισχύει. Κι επ’ αυτού ο Ερντογάν φαίνεται να είναι πολύ κάθετος.

3. Η τουρκική πλευρά υποστηρίζει μια νέα αρχή στον διάλογο για το Κυπριακό και όχι συνέχιση του προηγούμενου.

Η τουρκική πλευρά δεν θέλει σε καμιά περίπτωση να συνεχίσουν οι συνομιλίες από το σημείο που είχαν μείνει πριν από ένα χρόνο στο Κραν Μοντάνα ούτε και βεβαίως με τη μορφή και τη σύνθεση που είχαν διεξαχθεί τότε. Γι’ αυτό και εμμένει σε έναν διάλογο μεταξύ των δύο ηγετών στην Κύπρο που θα είναι κάτω από την ομπρέλα των Ηνωμένων Εθνών. Μια καθόλα ευνοϊκή διαδικασία για την Άγκυρα με την ίδια να μένει εκτός. Από την άλλη ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν με την εισήγησή του προς τον πρωθυπουργό της Ελλάδας, Αλέξη Τσίπρα, για επαφές μεταξύ των υπουργών Εξωτερικών, ο στόχος του είναι άλλος σ’ ό,τι αφορά το δικό τους επίπεδο. Να είναι ένας διάλογος εκτός του πλαισίου των Ηνωμένων Εθνών.

Στην προκειμένη περίπτωση γεννάται το ερωτηματικό εάν η απαίτηση αυτή του Τούρκου Προέδρου μπορεί να ικανοποιηθεί. Γιατί αυτό που υποστηρίζει η ελληνοκυπριακή πλευρά για συνέχιση των διαπραγματεύσεων είναι και καταγραμμένη θέση των Ηνωμένων Εθνών. Ο Διεθνής Οργανισμός υποστηρίζει και από την πλευρά του τη συνέχιση των διαπραγματεύσεων. Όχι όμως και η Τουρκία. Εναπόκειται λοιπόν μετά και την περιοδεία της Τζέιν Χολ Λουτ στην Κύπρο (με τους δύο ηγέτες), στην Τουρκία, την Ελλάδα, τη Βρετανία (τις τρεις εγγυήτριες δυνάμεις) και τις Βρυξέλλες (Ευρωπαϊκή Ένωση) να διαφανεί κατά πόσο ο Διεθνής Οργανισμός θα συνεχίσει να επιμένει στη συνέχιση των διαπραγματεύσεων όπως με σαφήνεια τίθεται από τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ ή θα κινηθεί προς μια άλλη κατεύθυνση που να ικανοποιεί την τουρκική αξίωση.

Τον ενδιαφέρουν τα ενεργειακά

Στρατηγικός στόχος της Τουρκίας είναι ο έλεγχος της Ανατολικής Μεσογείου και του φυσικού αερίου της περιοχής. Αυτό που πρωτίστως ενδιαφέρει τον Μουσταφά Ακιντζί είναι να κερδίσει την εκ περιτροπής προεδρία.

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΗ: Με στήριξη Συμβουλίου Ασφαλείας έρχεται Κύπρο η Λουτ

Ελάχιστα ενδιαφέρεται ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν για το αίτημα Ακιντζί για διαμοιρασμό της εξουσίας με τους Ελληνοκύπριους. Τον ενδιαφέρουν όμως τα ενεργειακά γι’ αυτό και εντέχνως τα δύο διασυνδέονται μεταξύ τους. Στην πράξη αυτό που κάνει ο Ερντογάν είναι να προωθεί το αίτημα Ακιντζί για το διαμοιρασμό της εξουσίας προσθέτοντας στο διαμοιρασμό και την ενέργεια. Εάν δε διατηρήσει και τη μόνιμη παρουσία στρατού στο νησί και το δικαίωμα μονομερούς επέμβασης τότε ο καθένας μπορεί να αναγνωρίσει τους βαθύτερους στόχους που έχει θέσει ο Ερντογάν και τους οποίους επιχειρεί να ικανοποιήσει. Στόχοι οι οποίοι τουλάχιστον μέσω των παραμέτρων του Πλαισίου Γκουτέρες δεν ικανοποιούνται.

Τι θα γίνει με τους χάρτες

Τα δεδομένα αυτά αποδεικνύουν για άλλη μια φορά ότι το ταξίδι της Τζέιν Χολ Λουτ στην Άγκυρα στο αμέσως επόμενο διάστημα καθίσταται καθοριστικής σημασίας. Η θέση που θα παρουσιάσει η τουρκική πλευρά ενώπιον της απεσταλμένης του Γενικού Γραμματέα θα είναι και το βαρόμετρο για συνέχιση ή όχι της όλης διαδικασίας στο Κυπριακό.

Η Τουρκία και προσωπικά ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έχουν από καιρό ξεκαθαρίσει πως δεν υπάρχουν χάρτες προς διαπραγμάτευση. Η κίνηση του Μουσταφά Ακιντζί μετά το Κραν Μοντάνα να δηλώσει ότι αποσύρει το χάρτη που κατέθεσε στη Γενεύη δεν ήρθε τυχαία. Ήταν καθ’ υπόδειξη του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν που αντιτίθεται στο να υπάρχουν χάρτες στο τραπέζι. Γιατί η ύπαρξη χαρτών εξυπακούεται διαπραγμάτευση του εδαφικού. Και διαπραγμάτευση του εδαφικού σημαίνει παραχώρηση εδαφών που σήμερα είναι υπό την κυριαρχία της Τουρκίας. Είναι εμφανές πως ένας Ερντογάν ο οποίος θέλει να πάρει την Τουρκία πέραν των γεωγραφικών συνόρων του Ατατούρκ το τελευταίο πράγμα που θα δεχθεί είναι η «παραχώρηση εδαφών» που σήμερα θεωρεί δικά του.

Το Πλαίσιο Γκουτέρες είναι πολύ ξεκάθαρο σ’ ό,τι αφορά την παράμετρο του εδαφικού. Αναφέρεται ευθέως στους χάρτες που έχουν κατατεθεί και ζητά από την τουρκική πλευρά να προβεί και σε σχετικές χειρονομίες προς όφελος της ελληνοκυπριακής. Αν όμως οι χάρτες δεν είναι στο τραπέζι, όπως αξιώνει ο Ερντογάν, τότε γεννάται το ερώτημα για το Πλαίσιο του Γενικού Γραμματέα. Κουρεύεται στις πέντε από τις έξι παραμέτρους. Και από την ώρα που γίνει αποδεκτό αυτό το κούρεμα του Πλαισίου τότε γιατί να μην επιχειρηθεί ανάλογη πράξη και στα άλλα κεφάλαια.