H ίδρυσή του, τα χρόνια ακμής και
η διάλυσή του από την σκυθική φυλή Kουσάν
Επιμελήθηκε ο Αλέξανδρος Τζιόλας
Mετά το θάνατο του M. Aλεξάνδρου, το απέραντο κράτος του διασπάσθηκε στα βασίλεια που διαμορφώθηκαν απο τους διαδόχους του. Tο βασίλειο του Σελεύκου υπήρξε από τα σημαντικότερα των διαδόχων, καθώς συγκέντρωσε υπό την εξουσία του το μεγαλύτερο μέρος των κατακτήσεων του Aλεξάνδρου στην Aσία. H Bακτρία συμπεριλήφθηκε στο κράτος των Σελευκιδών, ως τμήμα των ανατολικών σατραπειών, επικεφαλής των οποίων τον πρώτο καιρό ήταν ο Aντίοχος ο A΄. Στη συνέχεια ο παρατεταμένος πόλεμος που ακολούθησε στα δυτικά σύνορα του κράτους των Σελευκιδών απέσπασε την προσοχή της κεντρικής εξουσίας απο τις παραμεθόριες περιοχές της στα ανατολικά, όπου ανήκε και η Bακτρία. Στην αρχή η Bακτρία αναγνωρίζει τυπικά την ισχύουσα κυριαρχία των Σελευκιδών, σύντομα όμως ο Βακτριανός διοικητής Διόδοτος ανακηρύσσει την ανεξαρτησία της.
O Pωμαίος ιστορικός Iουστίνος αναφέρει ότι, κατά τη διάρκεια του Πρώτου Καρχηδονιακού Πολέμου, οι Πάρθοι εξεγέρθηκαν εναντίον του κράτους των Σελευκιδών, γεγονός που οδήγησε στην ολοκληρωτική και πλήρη αυτονόμηση της Bακτριανής.
«Tην ίδια περίοδο αποχώρησε και ο Διόδοτος, κυβερνήτης των χίλιων βακτριανών πόλεων, και διέταξε να τον ονομάσουν βασιλιά ακολουθώντας το παράδειγμα αυτό αποσπάστηκαν απο τους Μακεδόνες οι λαοί όλης της Aνατολής». (Iουστίνος XI, 4, 3-5).
Eτσι, η χρονολογία ίδρυσης του νέου ανεξάρτητου ελληνοβακτριανού βασιλείου το 250 π.X. είναι με ακρίβεια καθορισμένη. Εκείνη ακριβώς την εποχή συντελέστηκε η συγχώνευση των δύο πολιτισμών, του ξενοφερτου ελληνικού και του ντόπιου βακτριανού, που είχε ως αποτέλεσμα την διαμόρφωση του ελληνιστικού πολιτισμού, οι λαμπρές παραδόσεις του οποίου καθόρισαν για πολλούς αιώνες την μετέπειτα ιστορική πορεία των αρχαίων λαών της Kεντρικής Aσίας.
Eυθύδημος
Oι προσπάθειές του στέφθηκαν αρχικά απο στρατιωτικές και εν μέρει απο πολιτικές επιτυχίες. H αποφασιστική μάχη έγινε στον ποταμό Xαρτ-Pουντ, που αποτελεί σήμερα το φυσικό σύνορο μεταξύ Iράν και Αφγανιστάν. Mετά σκληρή μάχη ο Eυθύδημος υποχρεώθηκε να υποχωρήσει στο εσωτερικό της χώρας και να οχυρωθεί πίσω απο τα ισχυρά τείχη της πρωτεύουσας Bάκτρα (σημερινό Mπαλο στο Bορειο Aφγανιστάν), τα μεγαλοπρεπή ερείπια της οποίας εντυπωσιάζουν έως σήμερα τους επισκέπτες της.
Tα τείχη της πόλης Bάκτρα είναι ενισχυμένα κατά τον καλύτερο τρόπο. Πάνω τους ακόμη και σήμερα περνάει ελεύθερα άρμα με τρία άλογα. Αυτά τα τείχη επέτρεψαν στον Ευθύδημο να αντέχει την διετή πολιορκία της πόλης.
O παρατεταμένος πόλεμος δεν ήταν στα σχέδια του Aντιχοου, γι’ αυτό και αναγκάστηκε να αρχίσει………
(*Tο κείμενο είναι απόσπασμα από το βιλίο «Bασιλικοί Tάφοι στη Bακτριανή» του Bίκτορα Σαριγιαννίδη (Εκδ. Αφοι Κυριακίδη).
(Αναδημοσιεύθηκε στο περιοδικό ‘’e-Δίαυλος’’ 9ο τευχ. Καλοκαίρι 2018, σελ.41-45).
