Για την Ανάσταση στο Χριστιανισμό αλλά και σε άλλες θρησκείες και φιλοσοφίες μίλησε ο π. Νικόλαος Λουδοβίκος, καθηγητής στην Ανωτάτη Εκκλησιαστική Ακαδημία Θεσσαλονίκης, στην εκπομπή “Τομές στην Επικαιρότητα, τη Μεγάλη Πέμπτη 5 Απριλίου.
Η εκπομπή μεταδίδεται κάθε Πέμπτη απο 9μμ-10μμ και επαναλαμβάνεται το Σάββατο απο τις 5μμ-6μμ.
This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.
Η ιστοσελίδα anixneuseis.gr ιδρύθηκε προς το τέλος της δεκαετίας του 90’ από τον κύριο συντελεστή της εκπομπής «Ανιχνεύσεις» της ΕΡΤ3, Παντελή Σαββίδη. Ο λόγος ήταν να υπάρχει άμεση, αμφίδρομη επικοινωνία με τους αναγνώστες- τηλεθεατές οι οποίοι σχολίαζαν και πρότειναν ερωτήσεις οι οποίες αναλύονταν στην εκπομπή. Αυτό διήρκεσε ως την ημέρα που ολοκληρώθηκε ο κύκλος της εκπομπής. Από την επομένη, μια νέα περίοδος άρχιζε με το ιστολόγιο να αποκτά μια ανεξάρτητη, αυτόνομη και αυτοτελή υπόσταση. Ο στόχος μας είναι να αναλύσουμε και να ενημερώσουμε τον κόσμο για την σύγχρονη επικαιρότητα, όπως και γίνεται τα τελευταία 25 χρόνια από τις στήλες της ιστοσελίδας, με την δική σας βοήθεια.
Contact us: [email protected]
© Copyright 2024 - www.anixneuseis.gr
Πρώτα από όλα, ευχαριστούμε κύριε Σαββίδη για την Εκπομπή.
Ο πατέρας Νικόλαος Λουδοβίκος είναι ο μοναδικός μεγάλος και αληθινός Διανοούμενος-Φιλόσοφος (δηλαδή Φωτισμένος) που διαθέτει σήμερα ο ελληνισμός. Είναι ο Επίκουρος της εποχής μας, η οποία έχει όλα τα κοινά με την εποχή του «Κήπου». Απόδειξη, η ΑΓΑΠΗ που χαρακτηρίζει και τους δύο και λόγω της οποίας διαθέτουν τέτοιο ΝΟΥ (και τέτοια Ενέργεια εξ άλλου). Απόδειξη, και η ψυχική τους συγγένεια που κάνει τον πατέρα Νικόλαο να συνδυάζει Οντολογία με Ψυχολογία όπως ο Επίκουρος (και καθόλου τυχαία, να είναι ο μόνος Καθηγητής που αναγνωρίζει-αγαπάει-διδάσκει τον Επίκουρο.
Παρακαλούμε θερμά να τον ξανακαλέσετε στην πρώτη ευκαιρία!
Ως προς το θέμα της Εκπομπής, επιτρέψτε μου να προτείνω ένα αριστοτελικό εργαλείο για κατανόηση του ζητήματος της Ανάστασης: την ελληνική «κοινωνική σημασία» της Αθανασίας, η οποία ταυτίζεται με την «κοινωνική σημασία» της Αριστείας (που έχει άμεση σχέση με την «κοινωνική σημασία» του Φιλότιμου).
«Να μην σκέπτεσαι σαν απλό έμβιο ον επειδή είσαι ανθρώπινο όν, ακούγοντας να λένε ότι πρέπει να σκεπτόμαστε θνητά επειδή είμαστε θνητοί, αλλά όσο μπορείς προσπάθησε για την ΑΘΑΝΑΣΙΑ» (Ηθικά Νικομάχεια)
Το αθανατίζειν-αριστεύειν είναι το επίπεδο/τρόπος ζωής της Καλοκαγαθίας.
Πρόκειται για το 2ο φυσικό στρώμα του Είναι, δηλαδή για το οντολογικό επίπεδο του ανθρώπου που έχει ολοκληρωθεί ως προς τις Αρετές της 2ης ψυχικής στιβάδας. Το δεύτερο αυτό στρώμα, είναι φυσικό-υλικό αλλά με διαφορετικό τρόπο από το πρώτο, όπου τα όντα υπάρχουν ως ατομικά/”καθ’ έκαστον” και φθαρτά/θνητά. Στο 2ο οντολογικό επίπεδο, τα όντα είναι “καθολικά”, “αχώριστα και ΑΜΕΤΑΒΛΗΤΑ” λέει ο Αριστοτέλης επειδή η Δημιουργός Ενέργεια στην οποία μετέχουν είναι αθάνατη/αΐδια, άχρονη, αδιαίρετη.
Στο επίπεδο αυτό, επίπεδο των Μορφών, ενσαρκώθηκε ο Χριστός (ως τέλειος άνθρωπος).
Εδώ, υπάρχει πρόσωπο με πρόσωπο επικοινωνία, στην παρούσα ζωή, με το Θεό.
Εδώ, υπάρχει Αληθινή αίσθηση, αληθινή σχέση με τον Θεό (όχι όμως με όλες τους τις Υποστάσεις)
Στο 2ο επίπεδο είναι αισθητή η Υπόσταση της Ενέργειας. Η Άπειρη Υπόσταση της Ουσίας του Θεού είναι εκτός ανθρώπινης εμπειρίας, υπάρχοντας σε ένα τρίτο οντολογικό επίπεδο, πέρα από την ύλη (άρα και την αίσθηση).
Οι Δυτικοί, επειδή δεν αντιλαμβάνονται τα τρία επίπεδα του Όντος (άρα, ούτε το χωριστό-αδιαχώριστο μεταξύ Κτιστού και Άκτιστου Κόσμου, ούτε το χωριστό-αδιαχώριστο μεταξύ θείας Ενέργειας και θείας Ουσίας), έκαναν και μας (που πιθηκίζουμε πλέον) να μιλάμε «ιδεαλιστικά» για τον Θεό, σαν να πρόκειται για διχασμό του Είναι σε Υλική και Πνευματική Πραγματικότητα.
Ο Καστοριάδης έλεγε ότι οι Δυτικοί δεν αντιλαμβάνονται τα στρώματα του Υπάρχοντος πέραν του στρώματος της Ζωής λόγω «νοητικής οκνηρίας», επαναλαμβάνοντας τον Αριστοτέλη που μιλούσε για «νοητική φτώχεια» (η οποία απαγορεύει την αίσθηση στο επίπεδο των καθόλου, άρα και το βίωμα της Αγάπης). Στα Πολιτικά του, ο Αριστοτέλης εξηγεί γιατί μόνο οι Έλληνες διαμορφώνουν χαρακτήρα που είναι “καλός αγωγός” στις Αρετές του Νου, δηλαδή “ένθυμον” και “διανοητικόν”. Σε αντίθεση δε με το ναρκισσισμό των Δυτικών, η «αθυμία»/απάθεια των Ανατολικών, λέει ο Αριστοτέλης, τους κάνει δουλικούς.
Αυτή είναι που τους οδηγεί σε ιδέες περί «Εξάλειψης», απουσίας Θέλησης, άρα απουσίας κάθε λύπης και χαράς, όπως λέει ο Πατέρας Λουδοβίκος.
Πόσο σπουδαίο θα ήταν να τον καλέσετε να μας μιλήσει για τα τρία επίπεδα του Είναι κατά την ελληνική Πατρολογία (1) το σκέτο Είναι, 2) το “ευ Είναι” και 3) το “αεί ευ Είναι”)…
Χθες μπόρεσα να δω την εκπομπή.
Πριν σχολιάσω τον χείμαρρο Μαρία να ευχαριστήσω κι εγώ τον Παντελή αγωνιώντα για το μετά και δηλώνοντας ότι δεν έχει εμπειρία κι από την άλλη τον π Νικόλαο να έχει την άνεση του μετά και να δηλώνει έχουμε εμπειρία .
Η υλιστική προσέγγιση της ψυχής από την θεολογία μας είναι εξ αρχής και δεν είναι της σύγχρονης θεολογίας.
Η διαφορά μας με την δύση είναι η εξής πάνω σ αυτό. Εμείς ανεβάζουμε την ύλη προς αγιασμό / θεό ενώ οι δυτικοί κατεβάζουν τον θεό στην ύλη.
Ήταν έντονη η πίεση του Παντελή για την διευκρίνηση αν είναι μι α ψυχολογική ανάγκη η έννοια της αναστάσεως ή αν είναι οντολογική. Κάθετος ο π Νικόλαος έλεγε ότι είναι οντολογική.
Σήμερα που στα εργαστήρια από ένα κύτταρο ενός απολιθώματος είμαστε σε θέση να αναπαράγουμε το αρχικό ζώο έχουμε ακόμη την απορία της ανάστασης; Πόσο μακριά είναι ο χρόνος που θα μπορεί αυτό να γίνει καθημερινότητα;
Αλλά και οι φυσικοί μας λένε για το αδιαίρετο του φωτονίου και ότι αν χωρισθεί στα δυο μετά το καθένα βρίσκει το δικό μισό.
Η ύλη αναδημιουργείται και η σχέση της επαναφέρεται .
Τι άλλο στην υλική της έκφραση θα είναι άραγε η ανάσταση παρά εικόνα αυτών των απλών προσεγγίσεων; Δεν κάνει μαγικά ο θεός.
Πολλές φορές συζητήσαμε εδώ μέσα ότι η θεολογία είναι η φυσική στην πληρότητα της.
Έλεγε ο σχωρεμένος ότι ο θεός αν υπάρχει δεν θα είχε και πολλά να κάνει για την δημιουργία. Αλλά αυτό λέει και η θεολογία ..είπε και έγιναν.
Στην προφητεία της μεγάλης Παρασκευής λέει ο θεός στον Ιεζεκιήλ , όταν του δείχνει τα οστά, ‘προφήτευσον’. Τόσο χρειάζεται για την ανάσταση. Ο Λόγος είναι επαρκής ενέργεια της ανάστασης.
Μαρία μας
..Εδώ, υπάρχει Αληθινή αίσθηση, αληθινή σχέση με τον Θεό (όχι όμως με όλες τους τις Υποστάσεις)..
Η εμπειρία μας Μαρία είναι εμπειρία της αγίας Τριάδος. Γιατί λέει, κανείς δεν έρχεται προς τον πατέρα παρά όσους ο υιός γνωρίζει και κανείς δεν γνωρίζει τον υιό αν δεν τον καλέσει ο πατέρας και οι δυο κινήσεις γίνονται εν αγίω πνεύματι. Και βέβαια δεν είναι αίσθηση ή μόνον αίσθηση είναι η πληρότητα της ένωσης όπου η σχέση καταργείται και μένη το ταυτισμένο Εγώ με το εγώ. Αυτό που η Ανατολή το λέει εξάλειψη του εγώ επειδή δεν αντιλαμβάνεται την θεότητα ως πρόσωπο.
….“καθολικά”, “αχώριστα και ΑΜΕΤΑΒΛΗΤΑ” λέει ο Αριστοτέλης επειδή η Δημιουργός Ενέργεια στην οποία μετέχουν είναι αθάνατη/αΐδια, άχρονη, αδιαίρετη….
Μαρία ο Θεός , όπως γνωρίζεις, είναι αδιαίρετος ως προς την ουσία αλλά σε τρεις υποστάσεις /πρόσωπα που δεν συγχέονται μεταξύ τους. Εάν ισχύει αυτό που λες τότε το μετά δεν αναφέρεται σε πρόσωπα αλλά σε ροή συνείδησης όπως είπε ο π Νικόλαος για την Ανατολή. Το αδιαίρετη του Αριστοτέλη δεν περιέχει την έννοια των υποστάσεων. Βέβαια όταν λέμε ουσία μιλάμε σχέση που ’ παράγει’ , δηλαδή την αγάπη. Η κίνηση / εξέλιξη του ανθρώπου ‘μετά’ είναι αγιοπνευματική και συνεχής για τον κάθε άνθρωπο / υπόσταση χωριστά.
Λέει ο απ Πέτρος για τον Παύλο ότι γράφει δυσνόητα τινά.
Το ίδιο κάνουν και ο π Νικόλαος και η Μαρία.
Ένας απίθανος συνδυασμός λέξεων και εννοιών για να γίνει κατανοητό το ακατανόητο.
Χριστός Ανέστη
Χρόνια πολλά σε όλους.
https://m.facebook.com/groups/255292394833194?view=permalink&id=590239738005123#!/photo.php?fbid=1714629405246905&id=100000995876522&set=gm.590239738005123&source=57&refid=18&__tn__=EH-R
Χρίστο, ευχαριστώ για το σχόλιο.
‘Εχεις δίκιο ότι είναι δυσνόητα τα λεγόμενά μου, όπως και του Π. Νικόλαου. Πρόκειται όμως για ΟΝΤΟΛΟΓΙΑ. Από μόνο του το ζήτημα του Όντος είναι δύσκολο. Ωστόσο πρέπει να τίθεται.
Δεν το απέφυγαν οι Πατέρες της Ορθοδοξίας. Ακόμα και ο Χριστός, για τους πολλούς μιλούσε με παραβολές και θαύματα. «Μόλις όμως εμφανίστηκαν Έλληνες», λέει ο Ιωάννης, όρισε ότι ήρθε η ώρα των Παθών και της οντολογικής ερμηνείας…Ο Παύλος εξ άλλου, επειδή είχε αναλάβει τους Έλληνες έγραφε έτσι…
Ο αγαπημένος Πατέρας του π. Νικόλαου, ο Άγιος Μάξιμος που αγαπούσε τον Αριστοτέλη, μιλά όπως εκείνος τόσο για το Όν (που είναι τρισυπόστατο) όσο και για τα όντα (που υπάρχουν σε τρεις τάξεις ). Άλλο το ένα άλλο το άλλο.
Λένε δηλαδή, για τα όντα, πως δεν υπάρχουν δύο «πραγματικότητες», η ύλη και το πνεύμα αλλά δύο επίπεδα ύλης-φύσης και ένα εκτός ύλης.
Ο «υλισμός» της οντολογίας, δεν αφορά την Ύλη/το εν δυνάμει αλλά μια δεύτερη Φύση/το εν ενεργεία.
Η ορθοδοξία δεν «ανεβάζει» το πρώτο επίπεδο «προς αγιασμό», αλλά ασχολείται με το δεύτερο, το επίπεδο των αρετών και της συνάντησης, στην παρούσα ζωή, με τον Θεό.
Ακόμα και ο Αριστοτέλης, ως προς το τρισυπόστατο όν αναφέρεται με όρους Ενέργειας-Ουσίας-Ακαθόριστου, Μορφή-Ουσία-Πνεύμα. Αναφερόμενος στον άνθρωπο λέει ότι γίνεται αληθινό όν όταν μεταμορφώνεται οντολογικά από απλό έμβιο όν σε καθολικό όν του επιπέδου των αδιαίρετων…
Η ελληνική οντολογία δηλαδή δεν «ανεβάζει την ύλη προς αγιασμό», ούτε βέβαια «κατεβάζει το θεό στην ύλη», έχει ένα ενδιάμεσο οντολογικό επίπεδο για την επικοινωνία ανθρώπου-Θεού. Που είναι το επίπεδο της Εκκλησίας, της Πόλης, των Αρετών, του Λόγου…Είναι το Άκτιστο επίπεδο της Φύσης.
Στο επίπεδο της Άκτιστης Ενέργειας επικοινωνούν οι άνθρωποι, στην παρούσα ζωή, με τον Θεό. Εκεί βιώνουν αληθινά και από τώρα, την Αθανασία. Δεν γίνεται όμως ως υλικά όντα να βιώσουν ούτε το εκτός ύλης ούτε το Ά-πειρο (μη πέρας- μη πείρα) της θείας Ουσίας.
Η σημαντικότητα της Ορθοδοξίας έγκειται στην οντολογία της περί χωριστού-αδιαχώριστου του Θεού (και των όντων με τον Θεό). Ασφαλώς δεν χωρίζονται οι θεϊκές Υποστάσεις. Αλλά υπάρχει τρόπος για άμεση, πραγματική επικοινωνία.
{Λυπάμαι που επανήλθα με πολλά λόγια. Χαίρομαι όμως τις ανταλλαγές μας και δεν θέλω να φαίνεται ότι διαφωνούμε αν πράγματι δεν διαφωνούμε}
…….Ο αγαπημένος Πατέρας του π. Νικόλαου, ο Άγιος Μάξιμος που αγαπούσε τον Αριστοτέλη, μιλά όπως εκείνος τόσο για το Όν (που είναι τρισυπόστατο) όσο και για τα όντα (που υπάρχουν σε τρεις τάξεις ). Άλλο το ένα άλλο το άλλο.
Λένε δηλαδή, για τα όντα, πως δεν υπάρχουν δύο «πραγματικότητες», η ύλη και το πνεύμα αλλά δύο επίπεδα ύλης-φύσης και ένα εκτός ύλης.
Ο «υλισμός» της οντολογίας, δεν αφορά την Ύλη/το εν δυνάμει αλλά μια δεύτερη Φύση/το εν ενεργεία.
Η ορθοδοξία δεν «ανεβάζει» το πρώτο επίπεδο «προς αγιασμό», αλλά ασχολείται με το δεύτερο, το επίπεδο των αρετών και της συνάντησης, στην παρούσα ζωή, με τον Θεό….
Μαρία επειδή αγιασμός είναι το άγγιγμα του αγίου πνεύματος η ορθοδοξία αγιάζει την ‘υλική ύλη’. Όταν ο Χριστός έκανε λάσπη για τα μάτια του τυφλού ‘υλική ύλη’ αγίαζε για θεραπευτικούς λόγους. Το άγγιγμα του Χριστού ήταν μέσω ύλης. Η ένσταση μου για την περίπλοκη χρήση εννοιών είναι ο φόβος των αποκλίσεων και διαθλάσεων.Δεν είναι η διανοητική σύλληψη ,που εκφράζεται δυσνόητα, το πρόβλημα αλλά η αδυναμία της ν α πλησιάσει την αλήθεια.Αν πρέπει να περιγράψουμε παρ όλα αυτά την απερίγραπτη αλήθεια ; Ναι αλλά να ξέρουμε ότι περιγράφουμε κάτι απλησίαστο, όσο κι αν η ελληνική γλώσσα διαθέτει όλα τα εργαλεία για τέτοιες προσεγγίσεις , και δεν θα αποδώσουμε ποτέ το Ον. Αν βασισθούμε στην ερμηνεία των λέξεων η πιθανότητα να πλησιάσουμε το νοούμενο από τον συγγραφέα είναι τόση όση και η κοινή εμπειρία του περιγραφόμενου.
Τώρα για τις πραγματικότητες της ύλης ο Παύλος λέει ότι υπάρχει σώμα υλικό σώμα ψυχικό σώμα πνευματικό. Τα όντα μπορεί να διαθέτουν το δυο πρώτα που είναι εκφράσεις της ύλης. Δεν διαθέτουν όμως το πνεύμα που είναι χορηγούμενο. Άρα τα όντα δεν είναι τρισυπόστατα.
Επειδή οι αρετές που αναφέρεις είναι κατακτήσεις της ψυχής ,άρα υλικές ,αγιάζονται μόνον όταν γίνονται στο όνομα του Όντος. Είναι η προσφορά τους που αγιάζει κι όχι η κατάκτηση τους και σ αυτό συμφωνώ μαζί σου. Διαφωνώ όμως στον περιορισμό του αγιασμού μόνον στις εκφράσεις της ψυχής / αρετών . Ο αγιασμός αφορά όλη την δημιουργία . Αν η πτώση του ανθρώπου έφερε πτώση σ όλη την δημιουργία σημαίνει ότι αγιάζεται ή πέφτει η ύλη συνολικά.
Δεν αναφέρομαι καθόλου στην μετουσίωση του άρτου και του οίνου που είναι πέρα από κάθε δυνατότητα ανάλυσης του πως αγιάζεται η ύλη ή καλύτερα πως ο π ίδιος θεός εκφράζεται / υποστασιοποιείται μέσα από την ύλη.
Το υλικό σώμα του Χριστού είναι αυτό που δίνει την δυνατότητα της θέωσης του δικού μας υλικού σώματος. Το άγγιγμα του κάρβουνου στο όραμα του Ησαία ήταν αυτό που αγίαζε.
Έτσι νομίζω Μαρία ότι στο βάθος φοβάσαι ν αποδεχθείς την ύλη σε κατάσταση αγιότητας γι αυτό και την περιορίζεις στις αρετές που είναι μια ευγενική έκφραση της ύλης κι άρα θα μπορούσε να πλησιάσει το θείο.
Ωραία! Συμφωνούμε. Το πρόβλημα είναι της ορολογίας.
Ο όρος ύλη δημιουργήθηκε από τον Αριστοτέλη, για να διακρίνεται με σαφήνεια το πρώτο φυσικό επίπεδο των «καθ’ έκαστον» όντων από το δεύτερο των «καθόλου». Φρόντιζε μάλιστα να τονίζει ότι το δεύτερο δεν είναι μετα-υλικό/μεταφυσικό/υπερβατικό/υπεραισθητό. Και βεβαίως, να τονίζει όπως το κάνουν οι Ορθόδοξοι Πατέρες ότι μαζί με το σώμα επιτυγχάνουμε τη θέωση.
Οι αρετές, επειδή λειτουργούν και στην εν δυνάμει και στην εν ενεργεία φύση-ύλη, είναι το μέσον «αφύπνισης» (του δεύτερου επιπέδου της ψυχής) για να γίνουμε «καθολικά» όντα: εκτός εγωιστικού εαυτού, με αληθινή αγάπη, δηλαδή ικανοί να μετέχουμε στο «κατ’εικόνα» για να φτάσουμε στην «ομοίωση»: στις Άκτιστες Θείες Ενέργειες με δωρεά Πνεύματος.
Συμφωνώ ότι το Πνεύμα και ο Χριστός αγιάζουν την ύλη και ενεργούν μέσω ύλης, αφού τα δημιουργήματα υπάρχουν μόνο ως ύλη. Συμφωνώ επίσης πως δεν υπάρχουν «τρισυπόστατα» όντα. Υπάρχουν όμως τρία επίπεδα όντων αφού μετά τα δύο υλικά οντολογικά στρώματα υπάρχουν οι Λόγοι των Όντων ή θείες Ενέργειες ή θεία Θελήματα.
Συμφωνώ επίσης πως δεν περιορίζεται ο αγιασμός στη ψυχή. Μόνο οι Δυτικοί χωρίζουν καλή ψυχή και κακό σώμα. Ίσα-ίσα θέλω να υπογραμμίζω τις διαφορές μας από τη σκέψη που δεν καταλαβαίνει τον ΑΠΟΦΑΤΙΣΜΟ, το απρόσιτο/ακατάληπτο της θείας Ουσίας, και που δεν εννοεί ούτε τη χωριστή-αχώριστη Ενέργεια, ούτε τις θείες Ενέργειες, χάρη στις οποίες μπορούμε και επικοινωνούμε με το Θεό εφόσον ομοιωθούμε οντολογικά (στο δεύτερο επίπεδο) με τα όντα αυτά του Άκτιστου κόσμου (τρίτου επιπέδου).