Χανιώτης Αγγελος 04/02/2018 05:45 “Το Βήμα”Μια συγκυρία, από αυτές που σπάνια εμφανίζονται στην Ιστορία, φάνηκε να επιτρέπει την επίλυση ενός προβλήματος που στοιχειώνει επί δεκαετίας την εξωτερική μας πολιτική: την ονομασία της FYROM. Ομως αίφνης, κάτι η τύφλωση της δεξιάς συμπολίτευσης και αντιπολίτευσης, κάτι η επιπολαιότητα και ο τακτικισμός του Πρωθυπουργού και κάτι η πολιτική ανεπάρκεια του αρχηγού της αντιπολίτευσης έχουν οδηγήσει την Ελλάδα στα πρόθυρα ενός Βατερλό στην εξωτερική της πολιτική. Ενώ ένθεν και ένθεν των συνόρων οι πατριδοκάπηλοι κόπτονται για αδιαπραγμάτευτα ιστορικά δίκαια παρακινώντας μάζες εθισμένες στη διχρωμία του άσπρου και του μαύρου σε αδιαλλαξίες, κανείς δεν μπαίνει στον κόπο να ρωτήσει τη γνώμη των ιστορικών για το υποτιθέμενο διακύβευμα. Αυτόκλητος, λοιπόν, θα εξηγήσω κάποιες απλές και αδιαπραγμάτευτες αλήθειες, διακρίνοντας πράγματα που είναι πολύ διαφορετικά.
Και έρχομαι στο τρίτο ζήτημα: Τι σημαίνει Μακεδονία; Τα αρχαία εθνικά και γεωγραφικά ονόματα διακρίνονται σε πρωτογενή και δευτερογενή. Αλλοτε είναι η γεωγραφική περιοχή (π.χ. Εύβοια, Αίγυπτος) που ονοματίζει τον λαό που την κατοικεί (π.χ. Ευβοείς, Αιγύπτιοι). Αλλοτε μια φυλή (π.χ. Σικελός) δίνει το όνομά της στην περιοχή που κατοικεί (π.χ. Σικελία). Ετσι, η περιοχή που κατοικούν οι Αρκάδες είναι Αρκαδία – Αρκαδίες υπάρχουν και στην Πελοπόννησο και στην Κρήτη· η περιοχή που κατοικούν οι Βοιωτοί ονομάζεται Βοιωτία κ.ο.κ. Αν σε μια γεωγραφική περιοχή υπάρχει και μια διαφορετική φυλετική ομάδα, η ονομασία της διαφοροποιείται. Οι έλληνες κάτοικοι της Σικελίας που δεν ήταν Σικελοί ήταν Σικελιώτες· οι κάτοικοι της Αιγύπτου που δεν είναι Αιγύπτιοι είναι Αιγυπτιώτες. Η Κυδωνία στην Κρήτη πήρε το όνομά της από τους Κύδωνες· όταν στην Κυδωνία εγκαταστάθηκαν Αιγινήτες, το όνομά τους δεν ήταν πια Κύδωνες, αλλά Κυδωνιάτες.
Οι αρχαίοι Μακεδόνες έδωσαν το όνομά τους στην περιοχή που κατέλαβαν και που σήμερα βρίσκεται και βορείως και νοτίως των συνόρων του ελληνικού κράτους. Δεδομένου ότι στη μεγάλη τους πλειοψηφία οι σημερινοί κάτοικοι της Μακεδονίας είναι ξενόφερτοι πληθυσμοί (με πιο τελευταία εγκατάσταση εκείνη των προσφύγων της Μικράς Ασίας) και όχι απευθείας απόγονοι των αρχαίων Μακεδόνων, κανονικά θα έπρεπε να λέγονται Μακεδονιάτες, Μακεδόνιοι ή Μακεδονικοί.
Φυσικά θα ήταν γελοίο να απαιτεί κανείς να αλλάξουν οι κάτοικοι της (ελληνικής) Μακεδονίας το όνομά τους και να λέγονται Μακεδονιάτες. Με ποια νομιμοποίηση μπορούμε να το ζητήσουμε εμείς από τους γείτονές μας; Πολύ απλά: επειδή δεν έχουν καμιά σχέση με τους (Ελληνες) αρχαίους Μακεδόνες. Το ότι δεν είναι Μακεδόνες, δεν τους εμποδίζει όμως να είναι Novamakedonski (Νεομακεδόνες). Οπως οι κάτοικοι του New Mexico δεν είναι Μεξικανοί, η Nova Makedonija δεν είναι η αρχαία Μακεδονία. Αυτό το όνομα δεν χρειάζεται να σκανδαλίζει τους ιστορικά ευαίσθητους Ελληνες, όπως δεν ενοχλεί και τους αλβανόφωνους της πΓΔΜ. Αντίθετα, το όνομα Βόρεια ή Ανω Μακεδονία (όπως Βόρεια και Νότια Κορέα, Βόρεια Ηπειρος, Ανατολική και Δυτική Γερμανία κ.λπ.) αυτόματα δημιουργεί συνειρμούς διχοτόμησης και καλλιεργεί αλυτρωτισμούς. Το όνομα Nova Makedonija, σημειωτέον το όνομα της αρχαιότερης εφημερίδας στην πΓΔΜ, είναι και γεωγραφικά ακριβές και ιστορικά αποδεκτό. Δημιουργεί σαφέστατη διάκριση ανάμεσα στους αρχαίους Μακεδόνες, που ήταν αναμφισβήτητα Ελληνες, και στους σύγχρονους πληθυσμούς που κατοικούν τα εδάφη στα οποία εκείνοι πριν από χιλιετίες έδωσαν το όνομά τους. Δεν υπάρχει λόγος ούτε να γίνεται πολύ κακό για το τίποτα ούτε, για τους λάτρεις της αρχαίας ελληνικής, να «παίζομεν εν ου παικτοίς».
Ο κ. Αγγελος Χανιώτης είναι καθηγητής Αρχαίας Ιστορίας στο Ινστιτούτο Προηγμένων Μελετών του Πρίνστον, Αντεπιστέλλον Μέλος της Ακαδημίας Αθηνών.
Καλά όλα αυτά τα ακαδημαϊκά, αλλά παραβλέπεται μια σημαντική λεπτομέρεια. Ότι οι κάτοικοι της περιοχής που προτείνεται να ονομαστεί “Νέα Μακεδονία” επιμένουν (και προπαγανδίζουν πειστικά) ότι είναι απόγονοι των αρχαίων Μακεδόνων, σε αντίθεση με τους κατοίκους του New Mexico που δεν αυτοπροσδιορίζονται ως Μεξικανοί (αντιστρέφω το παράδειγμα του αρθρογράφου).
Όσο για την ελληνικότητα της περιοχής Μακεδονίας, πώς μπορούμε να συναγάγουμε ασφαλές συμπέρασμα όταν τα γεωγραφικά της όρια είναι τόσο ευμετάβλητα στην πάροδο του χρόνου (άλλο το πρώιμο μακεδονικό βασίλειο, άλλο το θέμα της Α. Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, άλλη η διοικητική περιοχή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, κοκ );
Δυστυχώς, το πρόβλημα με τους βορείους γείτονές μας δεν είναι απλώς η αναζήτηση μιας κατάλληλης ονομασίας για την περιοχή τους, αλλά ότι επιδιώκουν να χρησιμοποιήσουν την ονομασία αυτήν ως αιχμή του δόρατος για ευρύτερες διεκδικήσεις. Η ονομασία είναι η “κορυφή του παγόβουνου”, δεν ορίζει το όλον πρόβλημα. Δεν πρόκειται, δηλαδή, να έχουμε ένα κράτος “Νέα Μακεδονία”, που θα κατοικείται από Σλάβους, Αλβανούς, κλπ, αλλά από – κατά δήλωσή τους – “Μακεδόνες”, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
Η όποια ΟΡΙΣΤΙΚΗ συμφωνία παραχώρησης του όρου “Μακεδονία” από την Ελλάδα (διότι προσωρινώς τον έχουμε ήδη παραχωρήσει, ως συστατικό του όρου “πΓΔΜ”) θα είναι ετεροβαρής, διότι δεν θα μπορεί να αρθεί, σε αντίθεση με τις παραχωρήσεις της άλλης πλευράς, που θα μπορούν να επαναπροσδιοριστούν εν μιά νυκτί (μα στα σοβαρά θεωρούμε υποχώρηση την μετονομασία του αεροδρομίου των Σκοπίων;).
Και το ακόμη μεγαλύτερο δυστύχημα είναι η διαχρονική νομικίστικη αντίληψη που διέπει την εξωτερική πολιτική της Ελλάδος. Όσο αμελούμε την επίδραση της ισχύος (σκληρής και ήπιας), τόσο θα οδηγούμαστε σε ήττες.
Με ήπια ισχύ δεν κατάφεραν οι Σκοπιανοί να κάνουν αποδεκτές τις θέσεις τους παγκοσμίως, όσο εμείς αδιαφορούσαμε; Πώς περιμένουμε να ανατρέψουμε αίφνης αυτά τα αποτελέσματα σε ένα τραπέζι διαπραγματεύσεων, βασιζόμενοι σε νομικές ρήτρες; Και ακόμη και αν προκύψει συμφωνία που μας ικανοποιεί πλήρως, μπορεί να βασιστεί κάποιος στο ότι θα την υπερασπιστεί επιτυχώς το ελλαδικό κράτος και δεν θα καταντήσει νεκρό γράμμα;
ΥΓ: Η επιχειρηματολογία για “ιστορική ευκαιρία” μου θυμίζει την αντίστοιχη ρητορεία υπέρ του σχεδίου Αννάν. Εκεί πάντως αποδείχθηκε πως η “μη λύση” ήταν καλύτερη της κακής λύσης.
«Νά η Ευκαιρία»,
πόσο όμως ταιριάζει η τηλεοπτική εκπομπή τού 1977 μέ
«Μια συγκυρία, από αυτές που σπάνια εμφανίζονται στην Ιστορία…»;
Γιά τόν κ. καθηγητή θά ‘ταν βέβαια «μια συγκυρία από αυτές πού σπάνια εμφανίζονται…»
νά ‘βρισκε χρηματοδότηση μέ υψηλό αρνητικό επιτόκιο,
σέ ό,τι όμως θά μπορούσε η φράση του αυτή, υποθετικά μιλώντας, νά αφορά εμάς,
δέν λέει καί δέν εξηγεί τίποτα, αυτός ό βραβευμένος παρά τοίς αλλοδαποίς*…
ΥΓ
«…οι κάτοικοι της περιοχής που προτείνεται να ονομαστεί “Νέα Μακεδονία”
επιμένουν (και προπαγανδίζουν πειστικά) ότι είναι απόγονοι των αρχαίων Μακεδόνων,
σε αντίθεση με τους κατοίκους του New Mexico που δεν αυτοπροσδιορίζονται ως Μεξικανοί (αντιστρέφω το παράδειγμα του αρθρογράφου).»,
κι αυτή η πολιτισμένη αντιστροφή τού παραδείγματος του αρθρογράφου
από τόν κ. Κων/νο Α. Καραγιαννίδη στό 1,
άν δέν λανθάνομαί τι καί κατά τό κοινώς λεγόμενον,
«πετάει σκατά στήν ακαδημαϊκή μούρη» τού αρθρογράφου τού Βήματος,
κι άν γελάει μέ τό γέλιο τού Αρισ. Χατζή
(ξεπαραδιάστηκαν νά πληρώνουν υπερωρίες οί Ανιχνεύσεις γιά νά τού αλλάξουν τή φωτο…
τή φωτογραφία τού Αρισ. Χατζή, νά τού τήν αλλάξουν εδώ μέσα, λέμε! σσ),
είναι γιατί κι αυτός «τό ξέρει πώς μάς γέλασε», λέω.
*
«Το 2014
η Ελληνική Κυβέρνηση του απένειμε το Σταυρό του Ταξιάρχη του Τάγματος του Φοίνικα.»,
όντας υποχείριο τών δανειστών(η ελληνική κυβέρνηση καί τό 2014, λέμε!), έ;!
– νά προσέχουμε υπό ποίους όρους καί συνθήκες βραβευόμεθα καί κυρηττόμεθα επίτ. etc, έ;!
όξω, κηρυττόμεθα επίτ. etc, λέμε