του Γιώργου Χατζηθεοφάνους, Υποστρατήγου ε.α, Οικονομολόγου
Ποιος είναι τελικά αυτός που αποφασίζει για τα εθνικά θέματα; Ο λαός, η Κυβέρνηση ή το κοινοβούλιο; Το ερώτημα αυτό βρίσκεται στην καρδιά της δημοκρατίας και η απάντηση δεν είναι καθόλου εύκολη.
Υπάρχουν αυτοί που υποστηρίζουν την ελιτίστικη άποψη του George Kenan σύμφωνα με την οποία τα θέματα που αφορούν στην εξωτερική πολιτική είναι τόσο σύνθετα και πολύπλοκα που οι απλοί πολίτες ακόμη κι αν είχαν όλη την πληροφόρηση, που ποτέ δεν μπορούν να έχουν (πέρα των άλλων υπάρχει και το στοιχείο του απορρήτου στην πληροφορία), δεν έχουν την ικανότητα να αποφασίζουν και πως αυτή είναι δουλειά ικανών πολιτικών και επαγγελματιών διπλωματών.
Η άλλη πλευρά ισχυρίζεται πως ο λαός είναι τελικά αυτός που πρέπει να αποφασίζει κι όχι οι πολιτικοί και οι διπλωμάτες. Το βασικό τους επιχείρημα είναι πως πάντα υπάρχει ο κίνδυνος τυχοδιωκτικών αποφάσεων ανίκανων, αριβιστών και επικίνδυνων για τα εθνικά θέματα πολιτικών. Και βέβαια η φαρέτρα τους είναι γεμάτη με ιστορικά παραδείγματα όπως η απόφαση για την εισβολή στον κόλπο των Χοίρων το 1961 που λίγο έλειψε να οδηγήσει τον πλανήτη σε πυρηνικό πόλεμο όταν το 1962 η τότε Σοβιετική Ένωση στο πλαίσιο της κουβανοσοβιετικής συμφωνίας με αφορμή το γεγονός αυτό επιχείρησε να εγκαταστήσει βαλλιστικούς πυραύλους στην Κούβα. Άλλο παράδειγμα είναι ο καταστροφικός πόλεμος στο Βιετνάμ αλλά και πρόσφατα ο πόλεμος του Κόλπου ο οποίος όπως αργότερα παραδέχθηκε ο Τόνυ Μπλερ στηρίχθηκε σε λανθασμένες πληροφορίες περί υποτιθέμενης κατοχής Όπλων Μαζικής Καταστροφής από το Σαντάμ. Για έρθουμε στο σήμερα είναι λογικό να φοβούνται οι Αμερικανοί για τις αποφάσεις-χειρισμούς του αμφιλεγόμενου Τραμπ που ανταγωνίζεται με τον Κιμ Γιονγκ Ουν για το ποιος έχει το πιο αποτελεσματικό κουμπί εκτόξευσης πυρηνικών στο γραφείο του.
Όπως ο καθένας λοιπόν μπορεί να αντιληφθεί είναι εξαιρετικά δύσκολο να πάρει κανείς θέση υπέρ της μιας ή της άλλης άποψης διότι υπάρχουν σοβαρά επιχειρήματα κι από τις δύο πλευρές. Σε άλλες περιπτώσεις η πλάστιγγα γέρνει από πολύ έως λίγο στη μια πλευρά και σε άλλες στην άλλη. Νομίζω πως είναι ζήτημα της προσωπικότητας του πολιτικού ηγέτη και της εμπιστοσύνης που αυτός εμπνέει στο λαό του. Κι ο Ομπάμα είχε στο γραφείο του το ίδιο κουμπί που σήμερα έχει ο Τραμπ. Όσο κι αν ακούγεται περίεργο δεν μπορώ να πω με βεβαιότητα ποιος από τους δύο θα πατούσε το κουμπί με περισσότερη ευκολία. Να μην ξεχνάμε πως κι ο Ομπάμα άνοιξε πολεμικά μέτωπα, ενίσχυσε τη δύναμη στο Αφγανιστάν κατά 30.000, διατήρησε τον αμερικανικό στρατό στο ΙΡΑΚ, βομβάρδισε τη Λιβύη, τη Συρία, τη Σομαλία, την Υεμένη και το Πακιστάν. Φρόντισε όμως επικοινωνιακά για την εικόνα του και κέρδισε την εμπιστοσύνη του λαού του.
Ερχόμενοι στην Ελλάδα είναι ξεκάθαρο πως ο λαός δεν εμπιστεύεται ένα απαξιωμένο πολιτικό σύστημα, το οποίο οδήγησε τη Χώρα στη σημερινή τραγική κατάσταση, να διαχειριστεί ένα τόσο σημαντικό εθνικό ζήτημα όπως το Μακεδονικό. Πόσο δίκιο ή άδικο όμως έχει; Μια χώρα χωρίς εθνική στρατηγική, εικοσιπέντε και πλέον χρόνια μετά την εμφάνιση του προβλήματος και πάλι στο σημείο μηδέν, να τρέχει ασθμαίνοντας πίσω από τις εξελίξεις, χωρίς να έχει συνέλθει μέχρι σήμερα το ΚΥΣΕΑ, το καθ ύλη αρμόδιο όργανο (ΠΥΣ 31/2000) διαμόρφωσης της εξωτερικής πολιτικής ούτε το Εθνικό Συμβούλιο Εξωτερικής πολιτικής (ΕΣΕΠ) αρμόδιο (με συμβουλευτικό χαρακτήρα προς τον ΥΠΕΞ) για ζητήματα στρατηγικού σχεδιασμού (ν.3132/2003), με τον Υπουργό Εξωτερικών, σε ρόλο one man show, να έχει διαφορετική ατζέντα από τον Υπουργό Άμυνας και αμφιβάλω αν έχει την ίδια ατζέντα με τον Πρωθυπουργό, ο οποίος έκανε την εμφάνισή του μετά την δημόσια επίθεση, μέσω ανακοίνωσης, του ΥΠΕΞ προς την εκκλησία και την αντιπολίτευση σε σύγχυση, χωρίς ίχνος εθνικής συνεννόησης, είναι λογικό ο λαός να βρίσκει λύση στα συλλαλητήρια. Στα συλλαλητήρια, οι εικόνες όμως των οποίων στις οθόνες των τηλεοράσεων στα Σκόπια αλλά και σε όλα στα Βαλκάνια τροφοδοτούν τον εθνικισμό (το πλέον πιθανόν την πρακτική αυτή να ακολουθήσουν Αλβανία και Σκόπια) και απομακρύνουν τη Χώρα από τον πρωταγωνιστικό ρόλο που πρέπει να έχει στα Βαλκάνια και μέσω αυτού στην ΕΕ αλλά και γενικά στη δύση και κατά συνέπεια δεν εξυπηρετούν το εθνικό συμφέρον. Δυστυχώς το ρόλο αυτό τον παραδίνουμε στην Βουλγαρία και την Τουρκία με ότι αυτό συνεπάγεται.
Στο δια ταύτα τα συλλαλητήρια (όπως και η κρίση) είναι προϊόν ενός ανίκανου και αναξιόπιστου πολιτικού συστήματος, το οποίο όμως αποτελεί επιλογή ενός λαού κατώτερου των περιστάσεων, χωρίς δημοκρατική παιδεία, μη ικανού να κυβερνά και να κυβερνιέται όπως απαιτεί μια αποτελεσματική και λειτουργική δημοκρατία. Οι λαοί φέρουν ευθύνη για την ιστορία τους κι αυτό κάποια στιγμή θα πρέπει να το καταλάβουμε. Θα ήμουν ιδιαίτερα ευτυχής εάν στο συλλαλητήριο της Κυριακής ανέβαινε στην εξέδρα ένας ομιλητής που θα είχε την ικανότητα να κάνει όλους όσους συμμετέχουν να αποχωρήσουν στο τέλος με σκυμμένο το κεφάλι αναλογιζόμενοι τις δικές τους προσωπικές ευθύνες, πρωτίστως μπροστά στην κάλπη. Να αποτελούσε το συλλαλητήριο την αρχή μιας νέας πορείας…
Γιώργος Χατζηθεοφάνους
Υποστράτηγος ε.α.-Οικονομολόγος
Συγγραφέας του βιβλίου «Εθνική Στρατηγική –
Πρόταση για ένα νέο θεσμικό πλαίσιο»
