Μια πρωτοβουλία για την Παιδεία
- (Φωτογραφία: Reuters )
Σε ένα φιλόδοξο πρόγραμμα που «τοποθετήθηκε» σε έξι κορυφαία ευρωπαϊκά πανεπιστήμια, η διεθνούς κύρους εφημερίδα ζήτησε και συγκέντρωσε δεκάδες «ρεπορτάζ» νέων από αντίστοιχες χώρες της ΕΕ με θέμα το μέλλον της Ένωσης. Επελέγησαν έξι κείμενα σε συνεργασία με έξι μεγάλα ευρωπαϊκά πανεπιστήμια: Bocconi University (Μιλάνο), Sciences Po (Παρίσι), Hertie School of Governance (Βερολίνο), Trinity College (Δουβλίνο), Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και Jagiellonian University (Κρακοβία).
Τα κείμενα αυτά και άρχισαν να δημοσιεύονται στις σελίδες της εφημερίδας με πρώτο εξ αυτών το κείμενο του νεαρού Σπύρου Τσαούση, μεταπτυχιακoύ φοιτητή Ευρωπαϊκών Σπουδών του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών και τίτλο «Το ποδήλατο της Ευρωπαϊκής Ένωσης», το οποίο και εξασφάλισε το in.gr λίγο μετά την δημοσίευση του. Κάτι που έδωσε βέβαια, τη δυνατότητα στο ελληνικό πανεπιστήμιο για μια πρώτης ποιότητας διαφήμιση στις στήλες της εφημερίδας, η οποία όπως λένε οι εκπρόσωποι του, κοστίζει 45.000 λίρες!
Στην Ελλάδα και το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών το συντονισμό του προγράμματος ανέλαβαν οι καθηγητές του τμήματος Διεθνών και Ευρωπαϊκών Οικονομικών Σπουδών: Γιώργος Παγουλάτος, Πάνος Τσακλόγλου και ο Νίκος Χριστοδουλάκης.
Με την ολοκλήρωση του προγράμματος στις αρχές του μήνα, οι Financial Times ανακοίνωσαν τους νικητές του οι οποίοι και προσέγγισαν θέματα σχετικά με τη σκοπιμότητα της γερμανικής ηγεσίας, τις προτεραιότητες της Ευρωζώνης, τις τέσσερις θεμελιώδεις ελευθερίες στις συνθήκες της ΕΕ και το κατά πόσον τα επόμενα σύνορα για την Ευρώπη πρέπει να περιλαμβάνουν βαθύτερη ολοκλήρωση.
«Είμαστε πολύ εντυπωσιασμένοι από την ποιότητα των υποβολών και ιδεών που προέρχονται από φοιτητές σε ολόκληρη την ήπειρο» δήλωσε σχετικά τις προηγούμενες ημέρες ο εκπρόσωπος της εφημερίδας Lionel Barber. «Η Ευρώπη περνάει μια πρωτοφανή περίοδο στην ιστορία της και οι επιπτώσεις των αποφάσεων που έγιναν τώρα θα επηρεάσουν τις γενιές για τα επόμενα χρόνια. Είμαστε πολύ ικανοποιημένοι που βλέπουμε τόσους πολλούς νέους να έρχονται στην FT για να συζητήσουν τα θέματα που θα διαμορφώσουν το μέλλον τους ».
Όλες οι νικητήριες συμμετοχές θα είναι ελεύθερες για ανάγνωση και δημοσίευση στο FT.com καθ ‘όλη τη διάρκεια της εβδομάδας, ενώ τα δοκίμια των φοιτητών φιλοξενηθούν δίπλα στα άρθρα κορυφαίων οικονομολόγων και σχολιαστών της FT, συμπεριλαμβανομένων των Claire Jones, Tony Barber, Mehreen Khan και Wolfgang Munchau.
Παράλληλα το πρόγραμμα περιλαμβάνει μια σειρά συζητήσεων ζωντανής ροής στα πανεπιστήμια, η πρώτη από τις οποίες θα πραγματοποιηθεί στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών μεθαύριο Τετάρτη 22 Νοεμβρίου.
Μάρνυ Παπαματθαίου
Ακολουθεί το κείμενο του Σπύρου Τσαούση:
Το ποδήλατο της Ευρωπαϊκής Ένωσης
«Ας φανταστούμε την Ευρωπαϊκή Ένωση ως ένα sui generis ποδήλατο που ξεκίνησε το μακρινό του ταξίδι πριν από 60 χρόνια. Από τους λόφους της Ρώμης στις Κάτω Χώρες και από την Κυανή Ακτή στις εκβολές του Τάγου, κατάφερε να διασχίσει σχεδόν ολόκληρη τη γηραιά ήπειρο, ακόμα και αν δεν είχε ακριβή πυξίδα και σαφή προορισμό.
Η ικανότητα προσαρμογής στις δυσμενείς συνθήκες που αντιμετώπιζε, η εξέλιξη των μηχανισμών του, η προσθήκη νέων εξαρτημάτων, αλλά κυρίως η διαρκή του κίνηση, του επέτρεπε να διατηρεί την ισορροπία του και να θέτει νέες αφετηρίες κάθε φορά· μέσω ενός πρωτότυπου συνδυασμού διακυβερνητικών και υπερεθνικών τροχών αλλά και ενός συστήματος πολλαπλών ταχυτήτων.
Η επιβράδυνση ωστόσο της τελευταίας δεκαετίας, κυρίως λόγω της χρηματοοικονομικής και προσφυγικής κρίσης, κινδύνεψε να το φρενάρει, και αυτό που χρειάζεται τώρα δεν είναι αλλαγές μικρής κλίμακας, αλλά ένας ολοκληρωμένος και καινοτόμος μετασχηματισμός.
Σφυρηλατημένα στο καμίνι της Γαλλικής Επανάστασης τα κράτη – έθνη, αποτέλεσαν την κύρια μορφή κοινωνικής οργάνωσης των τελευταίων αιώνων στην Ευρώπη. Όμως είναι σαφές ότι οι υφιστάμενες δομές διακυβέρνησης και τα μοντέλα δημιουργίας πλούτου, δεν είναι επαρκώς εξοπλισμένα για να ανταποκριθούν στις σημερινές, και ακόμα σημαντικότερες, μελλοντικές ανάγκες του ψηφιακά ενισχυμένου, διεθνοποιημένου κόσμου. Ποια θα ήταν λοιπόν μια πραγματική πρόκληση για το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης;
Η ψηφιακή επανάσταση (που μερικές φορές αποκαλείται «τέταρτη βιομηχανική επανάσταση») αναθεωρεί όσα γνωρίζαμε για την παραγωγή, την απασχόληση, την εκπαίδευση, τον τρόπο που σκεφτόμαστε και επικοινωνούμε. Αλλά αυτό που μοιάζει εξίσου συναρπαστικό, είναι η προοπτική ενός ευρωπαϊκού δήμου, του ψηφιακού πολιτισμού, που θα φέρει τους πολίτες πιο κοντά στα κέντρα λήψης αποφάσεων· συντελώντας αποφασιστικά στη δημιουργία μιας συλλογικής ευρωπαϊκής συνείδησης.
Τα διαδραστικά περιβάλλοντα του ψηφιακού ευρωπαϊκού δήμου, ξεπερνούν τα όρια των σύγχρονων αντιπροσωπευτικών δημοκρατιών. Προσφέρουν τη δυνατότητα μιας μορφής άμεσης και ισχυρής δημοκρατίας, που πιθανώς να μεταμορφώσει όχι μόνο τα πολιτικά συστήματα αλλά και το πλαίσιο της διακυβέρνησης.
Πέρα από τους γεωγραφικούς περιορισμούς και παρακάμπτοντας τους τοπικούς πολιτικούς της κάθε περιφέρειας και χώρας, οι ψηφιακοί πολίτες της Ευρώπης θα επωφεληθούν από εργαλεία διαβούλευσης και συμμετοχής όπως το ηλεκτρονικό κοινοβούλιο, καταθέσεις ηλεκτρονικών πρωτοβουλιών, ηλεκτρονικές ψηφοφορίες και ηλεκτρονική υποβολή αναφορών.
Η νέα ψηφιακή «αρχή της επικουρικότητας» διασφαλίζει ότι οι αποφάσεις λαμβάνονται πλησιέστερα στους πολίτες, και με διαρκείς ελέγχους εξακριβώνεται ότι η δράση της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε εθνικό, περιφερειακό ή τοπικό επίπεδο, δικαιολογείται μόνο όταν επιφέρει προστιθέμενη αξία.
Στην ψηφιακή κοινωνία, ο διάλογος και η συνεργασία μετατρέπονται σε τέτοιο βαθμό, που τα διοικητικά όργανα μαθαίνουν τις απόψεις και τα συναισθήματά των πολιτών, πριν προχωρήσουν σε μια απόφαση. Η τεχνολογία έτσι, επιτρέπει την υπέρβαση της σημερινής σχέσης πολιτών – πολιτικών, η οποία περνάει κυρίως από τις δημοσκοπήσεις και τις θέσεις που εκφράζονται στα μέσα μαζικής ενημέρωσης.
Παρέχει διαφάνεια, επιτρέπει ανοικτές διαδικασίες, αυξάνει την προσβασιμότητα, απλοποιεί λειτουργίες στη διοίκηση, και καταπολεμά διαρθρωτικές παθογένειες και κακές πρακτικές της δημόσιας ζωής, όπως η διαφθορά, η πελατειακή πολιτική και ο ελιτισμός.
Επίσης, υποστηρίζεται συχνά, ότι ένας βασικός παράγοντας για την έλλειψη αξιοπιστίας και εμπιστοσύνης στους δημοκρατικούς θεσμούς, είναι το τεχνολογικό χάσμα μεταξύ της καθημερινής ζωής των πολιτών και του τρόπου με τον οποίο ασκείται η πολιτική. Έτσι μεγάλες μειονότητες στην Ευρώπη δεν βλέπουν πια τη δημοκρατία ως ένα καλό σύστημα διακυβέρνησης, ιδιαίτερα μεταξύ των νεώτερων γενεών.
Τα αιτήματα για τολμηρές μεταρρυθμίσεις στην αρχιτεκτονική της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των θεσμών της Ευρωζώνης, αποκτούν μεγαλύτερη νομιμοποίηση μέσω της ενεργού συμμετοχής πολιτών και προσώπων που επιδρούν στο δημόσιο λόγο. Αυτό μπορεί να αποτέλεσει επιπλέον, και καθοριστικό παράγοντα άμβλυνσης της ακραίας ρητορικής που διακινδυνεύει τις τεσσερις θεμελιώδεις ελευθερίες.
Μετά από δεκαετίες περιπλανήσεων του ευρωπαϊκού ποδηλάτου ανατολικά και δυτικά του Ρήνου, οι κατευθύνσεις για το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έρχονται από ένα απροσδόκητο μέρος της Βαλτικής. Η Εσθονία, πρωτοπόρος της νέας οικονομίας και των νεοφυών επιχειρήσεων, έχει διεξάγει αρκετές ηλεκτρονικές ψηφοφορίες για τοπικές και εθνικές εκλογικές από το 2005, χωρίς αναφορά παραβιάσεων.
Στο νέο ψηφιακό κόσμο, όλες οι χώρες και κάθε κοινωνία, έχουν την ευκαρία να παίξουν ζωτικό ρόλο στην εξέλιξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στη διαμόρφωση της ευρωπαϊκής ιδέας».
