Η διεθνής ενεργειακή στρατηγική στην Μέση Ανατολή

Print Friendly, PDF & Email
- Advertisement -

Η μελλοντική της σημασία για την Ελλάδα

Ο AREF AL – OBEID έχει συριακή καταγωγή και είναι ειδικός σε θέματα Μέσης Ανατολής. Είναι διδάκτωρ τού τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας τού Πάντειου Πανεπιστημίου και καθηγητής της Στρατιωτικής Σχολής Ευελπίδων, της Ανωτάτης Διακλαδικής Σχολής Πολέμου και της Σχολής Εθνικής Άμυνας.
O ΙΩΑΝΝΗΣ ΒΙΔΑΚΗΣ είναι αρχιπλοίαρχος του Πολεμικού Ναυτικού ε.α. Είναι μέλος του International Association for Energy Economics (IAEE – 2016), του Ινστιτούτου Ενέργειας Νοτιοανατολικής Ευρώπης (ΙΕΝΕ – 2012) και του (διαδικτυακού) Κέντρου Αμυντικών, Ενεργειακών και Γεωπολιτικών Ερευνών (ΚΑΕΓΕ – 2010). Ιδρυτικό μέλος της Ακαδημίας Στρατηγικών Αναλύσεων (ΑΣΑ – 2014).

Η βιομηχανική επανάσταση στην Ευρώπη θεωρείται ένα από τα σημαντικά κομβικά σημεία στην σύγχρονη παγκόσμια ιστορία. Η αναζήτηση πρώτων υλών και νέων αγορών προκάλεσε το ξεκίνημα της εποχής της αποικιοκρατίας. Επιπλέον, η ανακάλυψη των ενεργειακών πόρων (πετρελαίου -φυσικού αερίου) πυροδότησε έναν ισχυρό ανταγωνισμό μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων της εποχής, ως επί το πλείστον ευρωπαϊκών, με αρνητικές συνέπειες για τους λαούς των τρίτων χωρών όπως η πρόκληση πολέμων, κατοχής, διαμελισμού χωρών, υφαρπαγής του εθνικού πλούτου και αλλαγή συνόρων καθώς και διαμόρφωση νέων πολιτικών χαρτών. Ενδεικτική ήταν η περίπτωση της Μέσης Ανατολής [1].

28072017-1.jpg

Φλόγες αναδύονται από έναν αγωγό πετρελαίου στο κοίτασμα Rumaila στην Βασόρα του Ιράκ, στις 6 Απριλίου 2016. REUTERS/Essam Al-Sudani
———————————————————————————-

Αναπόσπαστο μέρος της παγκόσμιας αποικιακής ιστορίας ήταν το Ηνωμένο Βασίλειο (United Kingdom, UK), στου οποίου τα εδάφη δεν έδυε ο ήλιος λόγω της τεράστιας που ήλεγχε. Εν τω μεταξύ, η πολιτική του Ηνωμένου Βασιλείου έναντι της περιοχής του Καυκάσου κατά την διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου κατέχει και αυτή μια ενδιαφέρουσα σελίδα στην ιστορία των Διεθνών Σχέσεων [2]. Ωστόσο κάθε καλοπροαίρετος αναγνώστης θα προέβαλε ορισμένα ερωτήματα σχετικά με τις βρετανικές πρώιμες επεμβάσεις στην Μεσοποταμία και γενικότερα στην Μέση Ανατολή καθώς και στα αίτια της «εύθραυστης» Συνθήκης των Σεβρών. Η παρούσα έρευνα θα επιχειρήσει να ρίξει άπλετο φώς στην ενεργειακή πολιτική των μεγάλων δυνάμεων στην Μέση Ανατολή που εφαρμόστηκε από την εποχή του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Θα παρουσιαστούν νέα στοιχεία που δείχνουν, μελλοντικά, την Ελλάδα ως συνδετικό κρίκο ή κομβικό σημείο στην διεθνή ενεργειακή στρατηγική και χαρίζουν στον ελληνικό χώρο ένα σημαντικό ρόλο στην διεθνή ενεργειακή σκακιέρα.

Μετά την κατανόηση από τους ιθύνοντες της Βρετανίας, της βαρύνουσας σημασίας του πετρελαίου για την οικονομία, για την διεξαγωγή στρατιωτικών επιχειρήσεων και εν τέλει για την παγκόσμια κυριαρχία, καθώς και της έλλειψης σχετικών ενεργειακών πόρων στο έδαφός της, (εκτός από το παλαιό πλέον «βασίλειο» του άνθρακα), κατέστη έμμονη ιδέα και διαρκής στόχος των Άγγλων μεταξύ άλλων κυρίως η πρόσκτηση εδαφών, για τα οποία ήταν τότε γνωστό ότι διέθεταν κοιτάσματα πετρελαίου. Υπενθυμίζεται ότι απέναντι στην τότε κοσμοκράτειρα Βρετανία, η μεν τσαρική Ρωσία κατείχε τις πετρελαιοπηγές στο Μπακού (σημερινό Αζερμπαϊτζάν) και στις ΗΠΑ είχαν ανακαλυφθεί σημαντικές εγχώριες πηγές αργού.

28072017-2.jpg

Πηγή: https://mic.com/articles/91071/how-the-british-screwed-up-the-middle-eas…, (1916).
——————————————————————————–

Οι Άγγλοι επιχείρησαν να καλύψουν την έλλειψη ενεργειακών πόρων που χαρακτηρίζεται ως εθνική αδυναμία, εκμεταλλευόμενοι κατάλληλα όχι μόνο κάθε ευκαιρία που τους παρουσιαζόταν, αλλά και δραστηριοποιούμενοι διεθνώς, στις μακρινές περιοχές της Μπούρμας (Burma/Myanmar), της Ινδονησίας (Indonesia), του Μεξικού (Mexico), στα εγγύτερα εδάφη της Περσίας (Persia/Iran), της Μεσοποταμίας (Mesopotamia) ακόμη και στο ρωσικό Μπακού (Baku). Αυτή η επιδίωξη της Βρετανίας απεικονίζεται στην Εικόνα 1, όπου ήδη από το 1916 (κατά την διάρκεια του Α΄ ΠΠ), παρουσιάζεται η Βρετανία στις ΗΠΑ ως ο διεθνής πρωταθλητής στην απορρόφηση της παγκόσμιας προσφοράς αργού. Αυτή η αγγλική διαχρονική πολιτική, επέφερε για αρκετά έτη πολλά δεινά στους λαούς των αντίστοιχων περιοχών, συμφορές για τις οποίες [οι Βρετανοί] δεν έχουν καταβάλλει μέχρι σήμερα το ανάλογο κόστος.

Η ατυχής στην περίσταση αυτή ήταν η Οθωμανική αυτοκρατορία, ο «μεγάλος ασθενής» του 19ου αιώνα, η οποία όφειλε την επιβίωσή της για πολλά έτη στην γεωπολιτική Πολιτική της Ισορροπίας των Δυνάμεων της Γηραιάς Αλβιώνος και στην άρνησή της για κάθοδο των Ρώσων στην Κωνσταντινούπολη και στα Στενά. Ωστόσο, με την αρχική επιβεβαίωση της ύπαρξης πλούσιων κοιτασμάτων αργού στην περιφέρεια της Υψηλής Πύλης, εκεί όπου χρόνια τώρα ηχούν τα τύμπανα του πολέμου στο Κιρκούκ και στην συνέχεια στη Μοσούλη, ήταν πλέον καταδικασμένη η οθωμανική επικράτεια σε πολέμους και διαμάχες, απελευθερώσεις λαών και εδαφών, αποσχίσεις περιοχών και κατάλυση των καθεστώτων του σουλτανάτου και του χαλιφάτου.

Η Βρετανία προέκρινε την πρόσκτηση – εκμετάλλευση και της πλούσιας ενεργειακά Μεσοποταμίας, στρεφόμενη αρχικά εναντίον των τέως συνεταίρων της Οθωμανών [3]. Επιπλέον, οι Βρετανοί για την επίτευξη των στρατηγικών τους στόχων επέλεξαν ως μεθόδευση, την προσωρινή χορήγηση συμφωνιών με προνομιακούς όρους σε συμμάχους της, αποσκοπώντας σε ύστερο χρόνο να τις ανατρέψει. Με αυτό το δόλιο σκεπτικό συμφώνησε, αρχικά, στην κατοχή της Κωνσταντινούπολης από τους Ρώσους, στην χειραφέτηση του αραβικού έθνους και στην συγκρότησή τους σε κράτος [4], στην πρώιμη παράδοση της Μοσούλης στην σφαίρα επιρροής της Γαλλίας [5], στην απελευθέρωση της Σμύρνης από τους Έλληνες [6], στην διαμόρφωση ανεξάρτητης Αρμενίας και Κουρδιστάν. Ωστόσο σε μεταγενέστερο χρόνο κατόρθωσε επίμονα και βαθμιαία να επιβάλει την θέλησή της και να μην υλοποιηθούν τα εν λόγω σχέδια από τους συμμάχους αλλά παράλληλα και τους (γεωπολιτικά και οικονομικά) ανταγωνιστές της, Ρωσία και Γαλλία [7].

28072017-3.jpg

By Aref Al-Obeid και Ιωάννης Βιδάκης

http://foreignaffairs.gr

spot_img

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

εισάγετε το σχόλιό σας!
παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.

Διαβάστε ακόμα

Stay Connected

2,900ΥποστηρικτέςΚάντε Like
2,767ΑκόλουθοιΑκολουθήστε
29,900ΣυνδρομητέςΓίνετε συνδρομητής
- Advertisement -

Τελευταία Άρθρα