Λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι η Τουρκία υπό τον Πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν εξομοιώνεται εδώ και καιρό με το ιρανικό μοντέλο, από την επένδυση σε ομάδες πληρεξουσίων για μόχλευση και αλλαγή καθεστώτος, έως την εξαγωγή της ισλαμικής ιδεολογίας του κυβερνώντος κόμματος στο εξωτερικό, δεν πρέπει να εκπλαγεί κανείς όταν ανακαλύψει ότι ένα μυστικό πρόγραμμα απόκτησης όπλων μαζικής καταστροφής (ΟΜΚ), συμπεριλαμβανομένης πυρηνικής διάταξης για αποτροπή, βρίσκεται στην πραγματικότητα στα σκαριά.
Εάν αυτό αποτελεί ένδειξη, η σκόπιμη εκστρατεία για την προώθηση του θέματος για γενική αποδοχή στην τουρκική κοινωνία, από βασικούς ανθρώπους κοντά στον Ερντογάν, πρέπει να είναι καθησυχαστική για τους παρατηρητές της Τουρκίας, οι οποίοι έχουν γίνει αρκετά ανήσυχοι για τη μελλοντική κατεύθυνση αυτής της συμμάχου του ΝΑΤΟ, με την στρατηγική τοποθεσία. Ο Hayrettin Karaman, ο πρώτος εκδότης φετβάδων του τούρκου προέδρου, έδωσε όχι μόνο την ευχή του στην κυβέρνηση για την απόκτηση ΟΜΚ, αλλά και ενθάρρυνε την τουρκική ηγεσία να το πράξει.
Ο Καραμάν, που θεωρείται το τουρκικό ισοδύναμο του ιμάμη Yousef Qardawi – ο Αιγύπτιος κληρικός και πνευματικός ηγέτης της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, που εγκρίνει βομβιστικές επιθέσεις αυτοκτονίας και ένοπλη εξέγερση στη Συρία – και εξέχουσα προσωπικότητα μεταξύ των Τούρκων Ισλαμιστών, έγραψε στην εφημερίδα Yeni Şafak στις 16 Μαρτίου 2017, ότι “πρέπει να εξετάσουμε το ενδεχόμενο να παράγουμε αυτά τα όπλα και όχι να τα αγοράζουμε, χωρίς να χάνουμε χρόνο και χωρίς να ληφθούν υπόψη τα λόγια και η παρεμπόδιση της Δύσης“.
Ο Ερντογάν συχνά επεδίωξε τη βοήθεια του κληρικού, όταν ήθελε να προωθήσει ένα ζήτημα για δημόσια συζήτηση, παρέχοντας μια θρησκευτική νομιμοποίηση για αυτό που σχεδιάζει να κάνει. Στην πραγματικότητα, ο Καραμάν έχει εκδώσει θρησκευτικές γνώμες που δικαιολογούν την πρωτοφανή καταστολή της κυβέρνησης, όταν αυτή στόχευσε κατά του κινήματος Gülen και άλλων αντιπολιτευτικών και κριτικών ομάδων. Δηλώνει ότι οι Τούρκοι που ψήφισαν κατά του Ερντογάν είναι αντι-ισλαμικοί. Ο Καραμάν ήταν ένας από τους πρώτους κριτικούς των προσπαθειών για διαθρησκειακό διάλογο, τον οποίο υπερασπίστηκε ο Τούρκος μουσουλμάνος μελετητής Fethullah Gülen και ο Ερντογάν εξήγησε τελικά ότι είχε την ίδια άποψη, στις 17 Νοεμβρίου 2016, κατά τη διάρκεια επίσκεψης στο Πακιστάν, όπου είπε ότι ο διαθρησκευτικός διάλογος μεταξύ του Ισλάμ και του Χριστιανισμού ήταν αδύνατος και απέκλεισε το διάλογο με το Βατικανό.
Επομένως, ό,τι λέει ο Καραμάν δεν μπορεί να ξεπεραστεί, χωρίς να εξεταστεί πόσο βάρος φέρει στα μάτια των ισλαμιστών ηγετών της Τουρκίας. Η αφήγησή του οδήγησε συχνά σε πολιτικές ενέργειες της κυβέρνησης Ερντογάν και σίγουρα κανείς δεν μπορεί να ρισκάρει με την ανησυχητική πρόταση που πρότεινε για τα ΟΜΚ. «Ας εφεύρουμε αυτά τα ΟΜΚ και να εξισορροπήσουμε τη δύναμη της Δύσης», γράφει, τονίζοντας ότι η Τουρκία πρέπει να αποκτήσει θανατηφόρα όπλα, τα οποία είναι πιο ισχυρά ή ίσα με εκείνα του εχθρού, που είναι η Δύση και ο μη Μουσουλμανικός κόσμος.
Η δεύτερη ένδειξη ότι οι Τούρκοι ηγέτες μπορεί σχεδιάζουν κάτι σχετικό με ΟΜΚ, προέρχεται από έναν ισλαμιστή δημοσιογράφο υψηλού προφίλ, ο οποίος συχνά συνόδευε τον Τούρκο Πρόεδρο κατά τις διακρατικές του επισκέψεις και ταξίδευε μαζί του στο προεδρικό αεροσκάφος. Ο İbrahim Karagül, ο αρχισυντάκτης της Yeni Şafak, ο οποίος έγραψε στις 27 Μαρτίου 2017, 11 ημέρες μετά την ομιλία του Καραμάν, ότι η Τουρκία πρέπει να λάβει έκτακτα μέτρα, συμπεριλαμβανομένης της απόκτησης πυρηνικών όπλων κατά των Δυτικών Σταυροφόρων, οι οποίοι διεξάγουν πόλεμο εναντίον της Τουρκίας. Υποστήριξε την άποψη ότι η Τουρκία πρέπει να κινητοποιήσει όλες τις μουσουλμανικές κοινότητες και τις χώρες που μπορεί να θεωρήσει ως συμμάχους και να αντισταθεί σε αυτήν την επίθεση από τις Δυτικές δυνάμεις.
Στην πραγματικότητα, όταν ο Şahin Alpay, ένας παλαιότερος συγγραφέας και καθηγητής πολιτικών επιστημών, έγραψε στην εφημερίδα Zaman στις 14 Απριλίου 2015 ότι η κυβέρνηση Erdoğan ψαχνόταν με την πυρηνική τεχνολογία για να αποκτήσει όπλα, με το πρόσχημα της απόκτησης ειρηνικών πυρηνικών αντιδραστήρων, ήταν ο Karagül αυτός που αντέδρασε πρώτος. Η κυβέρνηση δεν ήταν ικανοποιημένη με την λογική προειδοποίηση του Alpay, ότι η τεχνολογία πυρηνικής ενέργειας θα μπορούσε να δημιουργήσει πονοκέφαλο για την Τουρκία στο μέλλον. Ένα χρόνο μετά την εμφάνισή του άρθρου του στην εφημερίδα Zaman, αυτήν με την μεγαλύτερη κυκλοφορία στην Τουρκία, συνελήφθη παράνομα από την κυβέρνηση Erdoğan. Αυτός ο αξιοσέβαστος 73χρονος άνδρας, συνελήφθη τον Ιούλιο του 2016 και βρισκόταν στη φυλακή για ένα χρόνο, με κατασκευασμένες κατηγορίες για το σχέδιο πραξικοπήματος, ένα έγκλημα με το οποίο διαφωνούσε σταθερά σε όλη του τη σταδιοδρομία. Το γραφείο του Ερντογάν κινητοποίησε επίσης τον στρατό του των χιλιάδων troll στο Twitter για να τον πλήξει, υπερασπιζόμενος την απόκτηση τεχνολογίας πυρηνικών όπλων.
Η εκστρατεία που υποστηρίζει την απόκτηση πυρηνικών όπλων, εξακολουθεί να βρίσκεται σε εξέλιξη μεταξύ των υπερασπιστών του Erdoğan. Γράφοντας στην καθημερινή φιλοκυβερνητική εφημερίδα «Milat», ο αρθρογράφος Galip İlhaner δήλωσε στις 25 Ιουλίου 2017 ότι η Τουρκία πρέπει να αποκτήσει πυρηνικά όπλα, σε συνεργασία με το Πακιστάν. Δημοσίευσε ένα μήνυμα στον λογαριασμό του στο Twitter στις 30 Ιουλίου, λέγοντας ότι ο πραγματικός λόγος για την εκδίωξη του πρωθυπουργού του Πακιστάν Nawaz Sharif, σχετικά με τον ανεξήγητο πλούτο της οικογένειάς του, ήταν οτι εμπόδισε το Πακιστάν να μεταφέρει πυρηνικά όπλα στην Τουρκία. Ο Sabri İsbilen, συγγραφέας της ισλαμιστικής εφημερίδας Diriliş Postası, ο οποίος έχει followers στο κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ), έγραψε στις 27 Οκτωβρίου 2016 ότι το Πακιστάν, η Τουρκία και το Κατάρ εργάζονται για κοινές δυνατότητες εξοπλιστική ενίσχυσης, συμπεριλαμβανομένων των πυρηνικών. Συνωμοσίες σαν κι αυτές μπορεί να ακούγονται υπερβολικές και είναι δύσκολο να αποδειχθούν. Ωστόσο, υπάρχουν δεκάδες κυβερνητικοί προπαγανδιστές που διατυπώνουν αυτές τις αφηγήσεις σε δημόσιες πλατφόρμες. Δυστυχώς, υπάρχει σίγουρα μια αυξανόμενη εκλογική πελατεία στην Τουρκία, που είναι έτοιμη να πιστέψει αυτές τις ιστορίες.
Δεν είμαι ειδικός στις τεχνικές πτυχές της πυρηνικής τεχνολογίας και δεν γνωρίζω τίποτα για την πολιτική και στρατιωτική πυρηνική τεχνολογία. Έχουν υπάρξει επιχειρήματα και στις δύο πλευρές του διαδρόμου, που υποστηρίζουν αντιτιθέμενες απόψεις όσον αφορά τις πραγματικές φιλοδοξίες της Τουρκίας. Μία θέση που υποστηρίζει ο Hans Rühle, πρώην επικεφαλής του προσωπικού σχεδιασμού στο γερμανικό Υπουργείο Άμυνας, σε άρθρο εθνικού ενδιαφέροντος στις 22 Σεπτεμβρίου 2015, ήταν ότι η Τουρκία τοποθετείται με τον ίδιο τρόπο με το Ιράν, στη ζυγαριά της πολιτικής πυρηνικής ενέργειας, για πιθανή ικανότητα μεταστροφής στα πυρηνικά όπλα. Το άρθρο δημιούργησε πολύ θόρυβο και προκάλεσε μια απάντηση από την τουρκική κυβέρνηση, η οποία την απέρριψε ως συκοφαντία. Άλλοι, όπως ο Philip Baxter, ένας ανώτερος ερευνητικός συνεργάτης του James Martin Center για τις μελέτες μη διάδοσης, αμφισβήτησαν τα επιχειρήματα του Rühle σε πολλά σημεία, ορισμένα τεχνικά, τα οποία δεν έχω τα προσόντα για να τα αμφισβητήσω, αλλά έμοιαζαν πειστικά.
Αλλά ένας ισχυρισμός που έκανε ο Baxter με βάση την ασφάλεια, χρήζει περαιτέρω εξέτασης. Είπε: «Η εξωτερική μελλοντική κατάσταση της Τουρκίας και η δομή της συμμαχίας είναι επίσης εντυπωσιακά διαφορετική από εκείνη του Ιράν», τονίζοντας ότι «η Τουρκία είναι μακροχρόνιο μέλος της συμμαχίας του ΝΑΤΟ. Η εγγύηση της ασφάλειας του άρθρου 5, εξασφαλίζει την υπαρξιακή ασφάλεια της Τουρκίας». Λοιπόν, αυτό θα ήταν αλήθεια πριν από δύο χρόνια, αλλά σήμερα η κυβέρνηση Ερντογάν θεωρεί τις ΗΠΑ και τους άλλους συμμάχους του ΝΑΤΟ ως εχθρικά έθνη, υπονομεύει τις υπό αμερικανική ηγεσία αντι-ISIL μάχες του συνασπισμού στο βόρειο τμήμα της Συρίας, μπλοκάρει τη συνεργασία του ΝΑΤΟ με εταίρους όπως η Αυστρία και ανάγκασε τα γερμανικά στρατεύματα να αποσυρθούν από τις τουρκικές βάσεις, αφού τους είχαν χορηγήσει πρόσβαση μόλις πριν από λίγα χρόνια. Η Τουρκία γίνεται ένας όλο και περισσότερο απρόβλεπτος και λιγότερο αξιόπιστος σύμμαχος. Ο ίδιος ο Ερντογάν ήταν απασχολημένος με τον εκφοβισμό και τους προπηλακισμούς στους συμμάχους του ΝΑΤΟ στις δημόσιες ομιλίες του, τροφοδοτώντας μια αντι-αμερικανική και αντι-ΝΑΤΟική φρενίτιδα, στο 80 εκατομμυρίων, μουσουλμανικό κυρίως, έθνος του.
Επιπλέον, η Τουρκία δεν αναμένεται πραγματικά να δώσει λεπτομέρειες για τις συμφωνίες που σύμπηξε με τη Ρωσία και την Ιαπωνία, για την κατασκευή δύο πυρηνικών σταθμών ηλεκτροπαραγωγής στην Τουρκία και δεν είναι καθόλου σαφής για το τι πραγματικά ελπίζει να επιτύχει. Οι ερωτήσεις των βουλευτών της αντιπολίτευσης στο Κοινοβούλιο σχετικά με τις συμφωνίες αυτές, είτε δεν απαντήθηκαν, παραβιάζοντας τους κοινοβουλευτικούς κανονισμούς, είτε έλαβαν απάντηση χωρίς περιεχόμενο. Ο βουλευτής του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης, Aytuğ Atıcı, ο οποίος έθεσε αρκετές ερωτήσεις στον υπουργό ενέργειας σχετικά με συμφωνίες για την κατασκευή πυρηνικών σταθμών ηλεκτροπαραγωγής, πιστεύει ότι η κυβέρνηση Erdoğan πρόκειται πραγματικά να ακολουθήσει την τεχνολογία όπλων. Ο Hayrettin Kılıç, πυρηνικός φυσικός με έδρα τις ΗΠΑ, που αντιτίθεται στην κατασκευή των πυρηνικών σταθμών από την τουρκική κυβέρνηση, δήλωσε επίσης ότι πιστεύει πως ο πραγματικός στόχος της Τουρκίας είναι να παράγει πυρηνικά όπλα και όχι να παράγει ηλεκτρική ενέργεια.
Ανεξάρτητα από το πραγματικό κίνητρο που οδηγεί τον Ερντογάν να οικοδομήσει όχι δύο, αλλά τρεις πυρηνικούς σταθμούς με μεταφορές τεχνολογίας και τοπικές δυνατότητες παραγωγής, υπάρχουν βάσιμοι λόγοι να γίνει κανείς καχύποπτος με τη συμπεριφορά της τουρκικής κυβέρνησης υπό την ηγεσία του Ερντογάν. Το γεγονός ότι έβαλε τον γαμπρό του Berat Albayrak ως υπεύθυνο για αυτές τις πυρηνικές συμφωνίες, υποδηλώνει ότι ο Erdoğan είναι πρόθυμος να κρατήσει τα στοιχεία των διαπραγματεύσεων εμπιστευτικά, έχοντας τα μέλη της οικογένειάς του να επιβλέπουν τις διαπραγματεύσεις.
Η Τουρκία δεν είναι πλέον η ίδια χώρα που γνωρίζαμε, και πολλά άλλαξαν από τότε που ο Erdoğan εδραίωσε τη δύναμη του και άρχισε να διαλύει τους δημοκρατικούς θεσμούς. Έχει οικοδομήσει μια ισλαμική δικτατορία, όπου το κράτος δικαίου δεν εφαρμόζεται πλέον, τα θεμελιώδη δικαιώματα και οι ελευθερίες παραβιάζονται σε μεγάλη κλίμακα και δεν τηρούνται πλέον δημοκρατικές αρχές, όπως ο διαχωρισμός των εξουσιών, η λογοδοσία και οι ισορροπίες. Η Τουρκία, όπως την γνωρίζουμε, δεν αποτόλμησε ποτέ μία αλλαγή καθεστώτος, πριν από την έναρξη της συριακής κρίσης το 2011 ή χρηματοδότησε και εξόπλισε ένοπλους τζιχαντιστές για να αποσταθεροποιήσουν τις γειτονικές χώρες και ποτέ δεν ασχολήθηκε με την εξαγωγή πολιτικής ισλαμικής ιδεολογίας σε άλλες χώρες, συμπεριλαμβανομένων της Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικής. Μάλιστα, η αλλαγή που ποτέ δεν θεωρήσαμε δυνατή για την απόκτηση πυρηνικών όπλων, ενόψει των ισχυρών δεσμεύσεων της Τουρκίας στις διεθνείς συνθήκες, μπορεί να έχει δρομολογηθεί. Θα ήταν συνετό να είμαστε ασφαλείς παρά στεναχωρημένοι, κρατώντας την Τουρκία του Ερντογάν σε στενότερη εξέταση.
Του Abdullah Bozkurt
Μετάφραση: Στέργιος Σεβαστιάν
