Ηλεκτρονική ταυτότητα κτιρίου; Εν μέσω κρίσης και αυτό;

του Δημήτρη Μακροδημόπουλου

Το νομοσχέδιο του Υπουργείου Περιβάλλοντος με τίτλο «Μηχανισμοί και μέτρα ελέγχου της ποιότητας του δομημένου περιβάλλοντος» εισάγει την “ηλεκτρονική ταυτότητα του κτιρίου”, η οποία σύμφωνα με εκτιμήσεις μηχανικών θα επιβαρύνει κατ’ ελάχιστο με 500 ευρώ τον ιδιοκτήτη κάθε ακινήτου. Βέβαια το κόστος για την “ηλεκτρονική ταυτότητα του κτιρίου” δεν θα περιορίζεται στα 500 ευρώ κατ’ ελάχιστο για κάθε ακίνητο αλλά θα είναι πολύ μεγαλύτερο αφού στον φάκελο της ταυτότητας του κτιρίου θα περιλαμβάνεται σειρά εγγράφων και στοιχείων, όπως το πιστοποιητικό ενεργειακής απόδοσης του κτιρίου, δηλώσεις υπαγωγής σε νόμους αναστολής επιβολής κυρώσεων κ.α. που επαυξάνουν και σε πολλές περιπτώσεις θα πολλαπλασιάζουν το αρχικό κόστος. Σε σημείο ώστε εύλογα να διερωτάσαι: Είναι η περίοδος της κρίσης πρόσφορη για επί πλέον μέτρα με επίκεντρο την ακίνητη περιουσία; Μέτρα που δεν νομοθετήθηκαν (ΕΝΦΙΑ, αυθαίρετα, πιστοποιητικά, ταυτότητα κτιρίου, κ.α.) πριν την κρίση, όταν  η σύνδεση ακίνητης περιουσίας και οικονομικής δυνατότητας ήταν αυτονόητη, αφού υπήρχε η ευχέρεια της πώλησης ενός περιουσιακού στοιχείου ή ενοικίασής του, επιβάλλονται με την κρίση, όταν η φοροδοτική ικανότητα της πλειοψηφίας των Ελλήνων έχει εκμηδενιστεί, έχουν οδηγηθεί στη φτώχεια ή παλεύουν με την απειλή της φτώχειας. Μήπως έχει πολλαπλασιαστεί η αξία της ακίνητης περιουσίας στα χρόνια της κρίσης και οι μνημονιακές κυβερνήσεις νομιμοποιούνται ηθικά για την επιβολή των μέτρων; Σύμφωνα με υπολογισμούς της εταιρείας παροχής συμβουλών στην αγορά ακινήτων CBRE – Atria, η αξία της κτηματαγοράς στη χώρα έχει υποχωρήσει κατά 65% μέχρι σήμερα, από περίπου 3 τρις ευρώ που υπολογίζονταν η αξία των ακινήτων το 2009 σε 1 τρις ευρώ σήμερα. Επί πλέον με την πληθώρα των πιστοποιητικών που έχουν θεσπιστεί στην περίοδο της κρίσης κωλύονται και οι αγοραπωλησίες αφού για την αγοραπωλησία ενός ακινήτου απαιτούνται 10 έως 23 έγγραφα και πιστοποιητικά (Καθημερινή 10/6/2017).

Πού αποσκοπούν όλα αυτά; Αν εξαιρέσουμε τον ΕΝΦΙΑ ο οποίος έχει καθαρά φοροδοτικό χαρακτήρα, όλες οι άλλες επιβαρύνσεις με τα πιστοποιητικά εν μέσω κρίσης αποτελούν επινοήσεις των μνημονιακών κυβερνήσεων, που επιβαρύνουν τους ιδιοκτήτες και αποσκοπούν να διασώσουν τον πολυπληθή κλάδο των Μηχανικών ο οποίος έχει περιέλθει σε αδιέξοδο. Αδιέξοδο που  τεκμηριώνεται αν λάβουμε υπόψη ότι στο τέλος του 2016 οι επενδύσεις σε κατοικίες δεν ξεπέρασαν το 0,7% του ΑΕΠ (περίπου 1,3 δις ευρώ), έναντι 9,9% του ΑΕΠ το 2007 (25 δις ευρώ)! Διαφορετικά δεν μπορεί να αιτιολογηθεί η επιβολή τους εν μέσω κρίσης. Είναι όμως δύσκολο στην πολιτική ηγεσία του τόπου να αντιληφθεί ότι το πρόβλημα της απασχόλησης των Μηχανικών είναι τόσο δυσεπίλυτο ώστε δεν μπορεί να επιλυθεί με επινοήσεις που επιβαρύνουν ολόκληρη την υπόλοιπη κοινωνία που μάχεται και αυτή να κρατηθεί στα πόδια της; Διότι το πολυπληθές δυναμικό των Μηχανικών διαμορφώθηκε αριθμητικά στις συνθήκες της υπέρμετρης ανοικοδόμησης της δεκαετίας του 2000, σε συνθήκες “φούσκας” δηλαδή, στην οποία επενδύθηκαν δεκάδες δισεκατομμύρια ευρώ. Γιαυτό, ήταν επόμενο, πως όταν θα “έσκαγε” η φούσκα, θα οδηγούσε τον κλάδο σε ένα μόνιμο αδιέξοδο. Αλλά και αν δεν ακολουθούσε η κρίση, δεν ήταν λογικό και προβλέψιμο ότι κάποτε η οικοδομική δραστηριότητα μετά την έξαρσή της θα επανέρχονταν σε φυσιολογικούς ρυθμούς οπότε και πάλι το πλεόνασμα των Μηχανικών που δημιούργησε η υπέρμετρη ανοικοδόμηση θα είχε σοβαρότατο πρόβλημα απασχόλησης;

Βέβαια ας μη περιορίζουμε τα θύματα της υπέρμετρης οικοδομικής δραστηριότητας μόνο στους Μηχανικούς. Διότι η οικοδομική δραστηριότητα της δεκαετίας του 2000 οδήγησε πλείστα όσα επαγγέλματα στην υπερμεγέθυνσή τους. Δεκάδες χιλιάδες διαμερίσματα κατασκευάζονταν σε ετήσια βάση, οπότε ήταν αναμενόμενο να συμπαρασύρουν και άλλα επαγγέλματα. Γέμισε η αγορά, πέραν των καταστημάτων των οικοδομικών υλικών, από καταστήματα ηλεκτρικών ειδών, υφασμάτων, επίπλων, κουρτινών κ.α.π.. που προσπαθούσαν να εξυπηρετήσουν τη ζήτηση που απογειώθηκε. Σήμερα η συντριπτική πλειοψηφία των καταστημάτων αυτών έχουν κλείσει. Δηλαδή η λανθασμένη επιλογή της αλόγιστης οικιστικής ανάπτυξης ως ατμομηχανής της οικονομίας αντί της παραγωγικής ανάπτυξης της χώρας σε μια περίοδο παραγωγικής της απαξίωσης, συμπαρέσυρε ολόκληρη την κοινωνία στην καταστροφή. Πώς θα ανταποκριθούν όλοι αυτοί οι επαγγελματίες στις πρόσθετες υποχρεώσεις που συνεχώς επιβάλλονται στην ακίνητη περιουσία, μεγάλες, όπως ο ΕΝΦΙΑ αλλά και πολλές μικρές, όπως τα τόσα πιστοποιητικά και τώρα η ηλεκτρονική ταυτότητα του κτιρίου, που προστιθέμενα  προσλαμβάνουν τη δυναμική χιονοστιβάδας επιτείνοντας τα αδιέξοδα; Ίσως να είναι σύμπτωση αλλά κάθε φορά που υπουργοποιείται ένας πρόεδρος του ΤΕΕ η κοινωνία το πληρώνει ακριβά. Θυμάμαι μια ανάλογη περίπτωση με την κυβέρνηση Τζανετάκη το 1989 όταν σε μια μέρα είχε πολλαπλασιαστεί το κόστος των οικοδομικών αδειών.

Όλα αυτά επιβεβαιώνονται από τις επισημάνσεις του Ντέιβιντ Χάρβεϊ το 2012: «Η σημερινή κρίση ξεκινά από την αστικοποίηση, από τη φούσκα των ακινήτων στις ΗΠΑ το 2007, η οποία μεταφέρθηκε στην Ευρώπη το 2009, κτυπώντας τους αδύναμους κρίκους που βρίσκονταν στο Νότο, γράφει. Η αστικοποίηση, συνεχίζει, δεν περιορίζεται στην κατασκευή κτιρίων… Επεκτείνεται σε όλο το φάσμα της καθημερινής ζωής στην πόλη… μέχρι τη δημιουργία υπεραξιών σε γη και ακίνητα από τη συγκεντροποίηση αλλά και το κόστος που δημιουργούν τα παραπάνω». Τις απόψεις του για τις πιθανότητες δημιουργίας κρίσεων από την αστικοποίηση ο Ντέιβιντ Χάρβεϊ τις είχε καταθέσει συστηματικά από τη δεκαετία του 1980, όταν νεοφιλελεύθεροι και εκσυγχρονιστές θεωρούσαν ότι το “πάρτι” με επίκεντρο την αστικοποίηση θα συνεχίζονταν χωρίς προβλήματα. Στην Ελλάδα οι πολιτικοί μας δεν άκουσαν έγκαιρα τίποτα για όλα αυτά;

Μακροδημόπουλος Δημήτρης

Αλεξ/πολη – κιν. 6947-771412

26-6-2017