Του ΠΑΝΤΕΛΗ ΣΑΒΒΙΔΗ (Απο τη “Μακεδονία της Κυριακής” 18.11.18.
Υπάρχει και άλλη πολιτική εκτός διπλωματίας είπε ο τούρκος υπουργός Μεβλούτ Τσαβούσογλου, μιλώντας στην τουρκική εθνοσυνέλευση για τα ελληνοτουρκικά. Μην μας εξαναγκάζετε στην Ανατολική Μεσόγειο, τόνισε με τη σειρά του ο Ταγίπ Ερντογάν.
Η Τουρκία, φωνάζει, απειλεί αλλά είναι πολύ δύσκολο να κάνει κάτι. Επιδιώκει ένα θερμό επισόδιο για να γκριζάρει περιοχές που της ενδιαφέρουν αλλά στην Αθήνα γνωρίζουν καλά τις προθέσεις της και προσέχουν.
Η Ελλάδα, εδώ και πολλά χρόνια, επιχειρεί για πρώτη φορά μακριά από την περιοχή του άμεσου ενδιαφέροντός της. Είναι παρούσα στην Ανατολική Μεσόγειο για να υποστηρίξει την Κυπριακή Δημοκρατία αλλά και τον εαυτό της. Ουσιαστικά συμμετέχει σε μια επιχείρηση που μπορεί να αμφισβητήσει τον ρόλο της Τουρκίας ως περιφερειακής δύναμης.
Η Κύπρος χρησιμοποιεί τα ενεργειακά αποθέματα που βρίσκονται στην ΑΟΖ της για οικονομικούς λόγους αλλά, πρωτίστως, για να ενώσει την χώρα που η μισή, περίπου, βρίσκεται υπο κατοχήν υπο τα αδιάφορα βλέμματα της διεθνούς κοινότητας.
Για να είμαστε σαφείς: η Ελλάδα έχει υποχρέωση να βοηθήσει ένα τμήμα του ελληνισμού που, για διάφορους λόγους, έμεινε εκτός εθνικού κορμού. Αλλά συμφέρει και στην ίδια η εμπλοκή της στο κυπριακό. Μια κακή λύση θα αποθρασύνει την Τουρκία και θα αρχίσει να υλοποιεί τη συνέχεια του σχεδίου της: Αιγαίο, Θράκη. Τότε θα είναι αργά για τις μετανοούσες μωρές παρθένες.
Αντιθέτως, μια βιώσιμη λύση θα βάλει την Τουρκία σε μια κανονικότητα στην περιοχή. Κανείς δεν την θέλει απέναντί του. Όλες οι δυνάμεις της περιοχής θέλουν τη συνεργασία μαζί της αλλά υπο όρους ισοτιμίας και χωρίς αναχρονιστικούς μεγαλοιδεατισμούς. Ο κύπριος πρόεδρος, άλλωστε, της πρότεινε συνεργασία στα ενεργειακά αποθέματα αλλά αφού πρώτα βοηθήσει στη λύση του κυπριακού.
Η Κύπρος είναι ένα νησί με ελληνικό πληθυσμό γύρω στις 700 χιλιάδες. Αλλά αν η Αθήνα ωθήθηκε δύο φορές να ακολουθήσει μια επιτυχή, όπως αποδείχθηκε, πολιτική ήταν κύπριοι αυτοί που τη διαμόρφωσαν.
Η πρώτη ήταν η ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Μια πολιτική σύλληψη του Γιάννου Κρανιδιώτη ο οποίος και διαμόρφωσε τις τακτικές κινήσεις.
Η δεύτερη ήταν η οριοθέτηση της ΑΟΖ της με τις γειτονικές χώρες. Ήταν η πολιτική του Τάσου Παπαδόπουλου που έπιασε στον ύπνο την Τουρκία.
Αυτή η δεύτερη πολιτική βρίσκεται στη φάση της υλοποίησής της. Η Τουρκία προσπαθεί να την ανακόψει αλλά δεν είναι εύκολο. Με την εξαίρεση της Ιταλικής ΕΝΙ ήταν επιτυχής ο συλλογισμός να δοθούν τα οικόπεδα της κυπριακής ΑΟΖ σε εταιρίες ισχυρών χωρών που θα υποστήριζαν τις ενέργειες των μεγάλων επιχειρήσεών τους.
Η όλη υπόθεση δεν αφορά μόνο την Κύπρο αλλά και άλλες χώρες της περιοχής όπως το Ισραήλ και η Αίγυπτος με τις οποίες Ελλάδα και Κύπρος συνήψαν τις γνωστές τριμερείς. Τα θετικά αποτελέσματα αυτών των τριμερών, τα παρακολουθούμε τις τελευταίες ημέρες. Τίποτε δεν θα μπορούσε να γίνει αν η Κύπρος και η Ελλάδα ήσαν μόνες. Ευτυχώς, τα ευρύτερα συμφέροντά τους συμπίπτουν με τα συμφέροντα των δύο άλλων χωρών της συνεργασίας. Και, όπως επισημάνθηκε, η μείζων διακύβευση, ίσως, είναι πολιτική και όχι οικονομική.
Στην Ανατολική Μεσόγειο ο Ερντογάν δοκιμάζει το όραμά του να οδηγήσει την χώρα του στα σύνορα της καρδιάς του. Θα τα καταφέρει;
Προς το παρόν αντιμετωπίζει δυσκολίες. Όχι μόνο από τις τριμερείς συνεργασίες που προαναφέρθηκαν αλλά και από την ανάμιξη άλλων δυνάμεων, όπως οι ΗΠΑ, οι οποίες τον προειδοποίησαν σε αυστηρό τόνο να μην επιχειρήσει να εμποδίσει το γεωτρύπανο της EXXON στο οικόπεδο 10.
Δυσκολίες αντιμετωπίζει και στην προσπάθειά του να εξοβελίσει την Ελλάδα από την περιοχή και, ίσως, και από τη Μεσόγειο.
Η Τουρκία έχει σαφείς στόχους.
Ο πρώτος, που καθορίζει και τους επόμενους, είναι να γίνει περιφερειακή δύναμη.
Δεν θα μπορέσει να το πετύχει αν δεν αποκτήσει κάποιας μορφής ενεργειακή αυτονομία. Γι αυτό και θα κάνει τα πάντα για να συμμετάσχει στα ενεργειακά αποθέματα της Ανατολικής Μεσογείου.
Η τακτική της, τώρα.
Στο κυπριακό θέλει να διατηρήσει πλήρη έλεγχο του νησιού με την παρουσία της στρατιωτικής της δύναμης. Δεν θα πετύχει τον πλήρη έλεγχο διότι δεν συμφέρει κανέναν. Θα διατηρήσει, όμως, όπως θέλει τα κατεχόμενα και θα δυσκολέψει τη συνεννόηση των δύο κοινοτήτων.
Προσπαθεί να μην επιτρέψει στην Κυπριακή Δημοκρατία να αξιοποιήσει τα ενεργειακά αποθέματα από την ΑΟΖ της. Δεν τα καταφέρνει και εδώ διότι η EXXON, ήδη προβαίνει σε γεώτρηση.
Επιχειρεί, ή θα επιχειρήσει, να δημιουργήσει τετελεσμένα υπέρ της σε άλλα οικόπεδα της κυπριακής ΑΟΖ. Ένα θέμα το οποίο προβληματίζει την κυπριακή ηγεσία.
Επιχειρεί να γκριζάρει περιοχές που θα ακύρωναν τις βλέψεις της Αθήνας για επαφή της ελληνικής ΑΟΖ ή υφαλοκρηπίδας με την ΑΟΖ της Κύπρου και της Αιγύπτου. Αυτό είναι ένα κρίσιμο σημείο το οποίο η Ελλάδα πρέπει να προσέξει. Από τη μια δεν πρέπει να επιτραπεί στην Τουρκία να επιχειρήσει παράνομα στην ελληνική υφαλοκρηπίδα, από την άλλη πρέπει να αποφευχθεί ένα θερμό επεισόδιο μικρής διάρκειας με την Τουρκία που θα της έδινε τη δυνατότητα να δημιουργήσει τις γκρίζες ζώνες που επιθυμεί.
Η Τουρκία, επίσης, επιδιώκει να περάσουν μέσω των αγωγών που διέρχονται από το έδαφός της τα ενεργειακά αποθέματα της περιοχής.
Πρώτο μέλημά της να ακυρώσει τον υπο προετοιμασία αγωγό East Med που θα μεταφέρει αέριο από το Ισραήλ και την Κύπρο, μέσω Κρήτης και ηπειρωτικής Ελλάδας, στην Ευρώπη.
Ο αγωγός αυτός κατά τους σχετικούς σχεδιασμούς περνά κάτω από την Κρήτη. Από εκείνες, ακριβώς, τις περιοχές, που βρίσκονται μέσα στους χάρτες του ιέρακα Χουλουσί Ακάρ, του τούρκου υπουργού άμυνας. Θεωρεί τις περιοχές , ακόμη και κάτω από την Κρήτη ως ανήκουσες στην τουρκική ΑΟΖ και επιχείρησε να φέρει την Ελλάδα σε αντιπαράθεση με τη Λιβύη ως προς τον ορισμό των ΑΟΖ μεταξύ των δύο χωρών.
Δεν τα κατάφερε. Η Τουρκία αναγκάστηκε να αποχωρήσει από τη διάσκεψη του Παλέρμο για τη Λιβύη όταν χώρες της περιοχής δεν την έκαναν δεκτή σε μια συνάντησή τους με το στρατηγό Χαλίφα Χαφτάρ που ελέγχει τις ανατολικές περιοχές της χώρας και έχει επαφή με την Αίγυπτο.
Αλλά και οι σχέσεις της Άγκυρας στη Μέση Ανατολή δεν είναι καλές. Έκανε το λάθος να «το παίξει» μεγάλη δύναμη προκαλώντας το Ισραήλ και την Αίγυπτο. Συνεργάστηκε και πατρόναρε τους Αδελφούς Μουσουλμάνους τους οποίους οι Άραβες θεωρούν καταστροφή για τις χώρες τους και την πολιτική τους.
Εποφθαλμιά τα πετρέλαια του Κιρκούκ και της Μοσούλης αλλά δεν μπορεί να καταφέρει να πετύχει τίποτε απο αυτά.
Επικαλούμενη μείζονες λόγους ασφαλείας (Κουρδικό) έπεισε τη Ρωσία και τις ΗΠΑ να έχει παρουσία στη Βόρειο Συρία. Προσπαθεί να διατηρήσει θύλακες αλλά η πολιτική και οι σκοπιμότητες των ΗΠΑ αλλά και της Ρωσίας δεν έχουν διαφανεί πλήρως στην περιοχή.
Το κουρδικό είναι ένα ζήτημα το οποίο με τη μια ή την άλλη μορφή, στο τέλος των εξελίξεων- αν υπάρξει τέλος- θα πάρει μια πολιτειακή υπόσταση. Αυτός είναι ο απόλυτος φόβος της Τουρκίας τον οποίο δεν θα μπορέσει να ελέγξει.
Η Ελλάδα βρίσκεται στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου με επιλεγμένες δυνάμεις που αποσκοπούν στην αποτροπή. Οι φρεγάτες που εναλλάσσονται ανά μήνα εμποδίζουν τα τουρκικά πλοία να ενεργήσουν στην ελληνική υφαλοκρηπίδα αλλά και η πυραυλάκατος που βρίσκεται στο Καστελόριζο έχει στην εμβέλειά της και το τουρκικό γεωτρύπανο και το ερευνητικό πλοίο της γειτονικής χώρας. Τα υποβρύχια, δε, αποτελούν το συγκριτικό πλεονέκτημα της Ελλάδας έναντι της Τουρκίας.
Ανάλογα υποβρύχια θα αποκτήσει και η Τουρκία στα επόμενα χρόνια (θα τα αγοράσει από τη Γερμανία) αλλά μέχρι τότε, πρέπει να ολοκληρωθεί η αγορά νέων φρεγατών από το ελληνικό ναυτικό. Θα είναι εγκληματικό να εγκαταλειφθεί για οποιουσδήποτε λόγους ο εξοπλισμός της χώρας. Σε συνδυασμό, δε, με την αναβάθμιση των F-16 η αποτρεπτική δύναμη των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων αυξάνεται.
Η στρατιωτική ικανότητα είναι αναγκαία αλλά όχι ικανή συνθήκη για να πετύχει η Ελλάδα τους διεθνώς νόμιμους στόχους της στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο.
Χρειάζονται και οι συμμαχίες. Με καταλύτη το Ισραήλ και τις πολιτικές του επιδιώξεις, Αθήνα και Λευκωσία συνήψαν δύο τριμερείς συνεργασίες (με Ισραήλ η μια και με Αίγυπτο η άλλη) οι οποίες εξελίσσονται ως οι σταθεροποιητικές συνεργασίες στην ευρύτερη περιοχή. Στις συνεργασίες αυτές εκδήλωσε ενδιαφέρον να συμμετάσχει και η Ουάσιγκτον. Η όλη υπόθεση φαίνεται να εξελίσσεται σε ένα επιτυχημένο πείραμα που θα δώσει και στις ΗΠΑ τη δυνατότητα να αναπτύξουν μια εναλλακτική πολιτική απέναντι στις ιδιοτροπίες της Άγκυρας.
