Πολεμώντας τη μοναξιά της τρίτης ηλικίας

Print Friendly, PDF & Email
- Advertisement -

«Για αναρίθμητους ανθρώπους του πλανήτη, η μοναξιά έχει εξελιχθεί σε θλιβερή πραγματικότητα της σύγχρονης ζωής». Τάδε έφη, ακριβώς ένα χρόνο πριν, η 42χρονη Τρέισι Κράουτς, η πρώτη υπουργός Μοναξιάς του Ηνωμένου Βασιλείου, όταν ανέλαβε το καινούργιο πόστο της, με στόχο να καταπολεμήσει την αποξένωση που προκαλούν οι σύγχρονοι ρυθμοί ζωής στην τρίτη ηλικία. Πράγματι, καθώς η επικοινωνία μπαίνει ολοκληρωτικά στο πλαίσιο της ψηφιακής εποχής και ενώ τα χάσματα των γενεών αυξάνονται σημαντικά, οι ηλικιωμένοι του πλανήτη αντιμετωπίζουν ανησυχητικά περισσότερη μοναξιά. Στην Ιαπωνία, το φαινόμενο των μοναχικών θανάτων των ηλικιωμένων είναι τόσο σύνηθες, που απέκτησε πλέον το ξεχωριστό όνομα Kodokushi, ενώ, σύμφωνα με έρευνα του 2010, πάνω από το ένα τρίτο των Αμερικανών πολιτών άνω των 60 αισθάνεται μοναξιά. Τέτοια είναι η έκταση της πρόκλησης που αντιμετωπίζει η τρίτη ηλικία, που ο πρώην γενικός χειρουργός των ΗΠΑ Βίβεκ Μούρθι χαρακτήρισε τη μοναξιά ως επιδημία και ανέφερε ότι η κοινωνική απομόνωση «σχετίζεται με μείωση της διάρκειας ζωής συγκρίσιμη με εκείνη που προκαλείται από το κάπνισμα 15 τσιγάρων την ημέρα».

Ωστόσο, ανά τον κόσμο, δεκάδες συγκινητικές πρωτοβουλίες απαντούν στην αποξένωση της τρίτης ηλικίας δημιουργώντας νέες συνθήκες για κοινωνική ένταξη και αλληλεπίδραση. Μία από αυτές βρίσκεται στην κεντρική εκθεσιακή αίθουσα του Museo Civico, στη γραφική Βιτσέντζα της Ιταλίας, όπου δύο φορές την εβδομάδα συναντά κανείς μια εντυπωσιακή ξύλινη σκηνή. Επάνω της φιλοξενείται ένα πρωτόγνωρο θέαμα: τα απογεύματα δεκάδες άτομα χορεύουν με τον δικό τους ρυθμό. Οι περισσότεροι είναι ηλικιωμένοι ασθενείς που πάσχουν από τη νόσο του Πάρκινσον· ωστόσο, πλαισιώνονται από εφήβους, τουρίστες, μετανάστες και ανθρώπους όλων των κοινωνικών στρωμάτων. Καλούνται όλοι μαζί να αντλήσουν έμπνευση από τους μοντέρνους πίνακες με τα έντονα γεωμετρικά σχέδια που κοσμούν την αίθουσα και να μεταφέρουν με την κίνησή τους τη ροή της ενέργειας και της ζωτικότητας που κρύβουν μέσα τους.


Η ομάδα «Αγγελοι της Χαράς» χρησιμοποιεί την τέχνη και το θέατρο για να απαλύνει τον πόνο των ανθρώπων που φιλοξενούνται σε γηροκομεία.

Οι ερασιτέχνες χορευτές είναι κομμάτι της πρωτοβουλίας σύγχρονου χορού που ονομάζεται «Dance Well» και βασίζεται στον χορό ως θεραπεία και τεχνική κοινωνικής ενσωμάτωσης για άτομα που πάσχουν από τη γνωστή νόσο. Κάθε Δευτέρα και Παρασκευή, περίπου 70 άτομα περιφέρονται στις αίθουσες του μικρού μουσείου, ενώ ένας δάσκαλος και χορογράφος τούς καλεί να κινηθούν κατά μήκος των διαδρόμων και να ανταποκριθούν στα καλλιτεχνικά ερεθίσματα με την κίνησή τους. Μερικοί χαράσσουν τα δικά τους χορευτικά μονοπάτια, ενώ κάποιοι δημιουργούν τροχιές που αλληλεπιδρούν με άλλους χορευτές, με αποτέλεσμα τη θεραπευτική φυσική επαφή με άλλους ανθρώπους που σπάνια βιώνουν οι πάσχοντες ηλικιωμένοι.

«Ολα ξεκίνησαν από την ιδέα –που αργότερα επιβεβαίωσε και η επιστήμη– πως ο σύγχρονος χορός μπορεί να βοηθήσει τους ανθρώπους που πάσχουν από Πάρκινσον να βελτιώσουν την ποιότητα της ζωής τους», αναφέρει ο Ντανιέλε Βόλπε, διευθυντής θεραπευτικού κέντρου στο Ινστιτούτο Πάρκινσον της Ιταλίας. «Πρέπει να βρούμε νέα μοντέλα θεραπείας και αποκατάστασης πέρα από τις συμβατικές μεθόδους», προσθέτει, ενώ προειδοποιεί πως οι 6,9 εκατομμύρια ασθενείς που πάσχουν από τη νόσο κινδυνεύουν να διπλασιαστούν μέχρι το 2040.

Η πρωτοβουλία του «Dance Well» ξεκίνησε το 2013, με φιλόδοξο στόχο να μεταμορφώσει τη χοροθεραπεία από σχετικά μοναχική δραστηριότητα, που πραγματοποιείται κυρίως σε γυμναστήρια, σε καλλιτεχνική κοινότητα που μετατρέπει έργα τέχνης σε κίνηση και απελευθερώνει τους ενδοιασμούς και τα κοινωνικά εμπόδια. Η 66χρονη Εύα, η οποία ζει με τη νόσο του Πάρκινσον εδώ και 15 χρόνια, είναι πεπεισμένη πως η καλλιτεχνική χοροθεραπεία τής έχει αλλάξει τη ζωή και πλέον ανυπομονεί για τις Δευτέρες και τις Παρασκευές. «Δεν είναι υπερβολή να πω πως ο χορός άλλαξε τα πάντα στη ζωή μου και πλέον νιώθω τη δύναμη να ζω όπως ακριβώς ζούσα και πριν από την ασθένεια», αναφέρει συγκινημένη. «Αλλά, πάνω απ’ όλα, κατάφερα να ξεπεράσω το στίγμα που συνδέεται με τη νόσο του Πάρκινσον χάρη στην αλληλεπίδρασή μου με τους άλλους χορευτές. Δεν αισθάνομαι πλέον μοναξιά, και η αυτοεκτίμησή μου έχει αυξηθεί τρομερά», καταλήγει.

Στην Ελλάδα, μια εξίσου συγκινητική πρωτοβουλία με τεράστιο αντίκτυπο είναι η δράση των «Αγγέλων της Χαράς», μιας ομάδας που από το 2011 χρησιμοποιεί την τέχνη και το θέατρο για να απαλύνει τον πόνο των ηλικιωμένων που φιλοξενούνται σε γηροκομεία. Οπως είχε αναφέρει σε ρεπορτάζ της Λίνας Γιάνναρου στην «Κ» η Αγγελική Βούλγαρη, μία από τις ιδρύτριες της ομάδας: «Το τραγούδι και το θέατρο είναι μόνον η αφορμή. Δεν είναι το θέατρο που έχουν ανάγκη οι ηλικιωμένοι, είναι η σύνδεση που χρειάζονται, το αίσθημα ότι κάποιος έχει ενδιαφερθεί» («Λίγα λουλούδια αν θέλεις στείλε μου και πάλι, φίλε μου, απόψε», 30/10/2018).

Ψηφιακή ένταξη των ηλικιωμένων


Δεκάδες πιλοτικά προγράμματα δοκιμάζονται σε κάθε γωνιά της Ευρώπης, με αποτελέσματα που ξεπερνούν κάθε προσδοκία.

Η ενσωμάτωση της τεχνολογίας έχει αλλάξει ριζικά τον τρόπο με τον οποίο δουλεύουμε, ζούμε και επικοινωνούμε και, παρά τα δεκάδες καλά που επιφέρει, μια από τις σημαντικότερες προκλήσεις είναι η αποξένωση των ανθρώπων που μένουν πίσω. Η ψηφιακή ένταξη των ηλικιωμένων είναι μια σαφώς δύσκολη πρωτοβουλία, καθώς δεν είναι μυστικό πως η υιοθέτηση της τεχνολογίας συσχετίζεται έντονα με τα χρόνια του χρήστη. Ωστόσο, η ευρέως διαδεδομένη πεποίθηση ότι πολλοί ηλικιωμένοι δεν μπορούν να μάθουν σύγχρονες τεχνολογίες αποδεικνύεται ψευδής, με ολοένα και περισσότερα στοιχεία να καθιστούν σαφές πως με την κατάλληλη διδασκαλία η τρίτη ηλικία μπορεί να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τον διαδικτυακό αναλφαβητισμό. Δεκάδες πιλοτικά προγράμματα δοκιμάζονται πλέον σε κάθε γωνιά της Ευρώπης, με αποτελέσματα που ξεπερνούν κάθε προσδοκία και εκπλήσσουν τους ηλικιωμένους μαθητευόμενους.

Η πρωτοβουλία

Μια από αυτές τις πρωτοβουλίες διοργανώθηκε στην Ελλάδα από την Κοινωνική Υπηρεσία του Δήμου Βάρης-Βούλας-Βουλιαγμένης, που σε συνεργασία με το «Ολοι Μαζί Μπορούμε» και το κορυφαίο διεθνές ινστιτούτο κυβερνοασφάλειας CSI Institute, προσέφερε μια σειρά από δωρεάν μαθήματα βασικών δεξιοτήτων υπολογιστών και ασφαλούς πλοήγησης στο Διαδίκτυο για άτομα που βρίσκονται στην τρίτη ηλικία. Ο πρώτος κύκλος μαθημάτων κράτησε τρεις εβδομάδες και έκλεισε επισήμως την Τετάρτη που μας πέρασε, παρέχοντας την ευκαιρία σε διάφορους ηλικιωμένους του δήμου να επιστρέψουν στους τέσσερις τοίχους της σχολικής αίθουσας – τα μαθήματα, άλλωστε, έλαβαν χώρα στο 2ο Γυμνάσιο Βούλας.

Ωστόσο, ακόμη περισσότερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η πρωτοβουλία του Δήμου Κισσάμου στην Κρήτη. Με την υλοποίηση του προγράμματος «Κυβερνοχώρος στην Τρίτη Ηλικία», ο δήμος στοχεύει να φέρει την ψηφιακή εκπαίδευση στους ηλικιωμένους της επαρχίας, όπου η αποξένωση είναι σαφώς μεγαλύτερη. Η πληροφορικός κ. Αννα Αγιομυργιανάκη καλεί τους ηλικιωμένους του δήμου στο εργαστήριο πληροφορικής του ΕΠΑΛ Κισσάμου στο όμορφο Καστέλλι, όπου τους διδάσκει πώς να γράφουν στο Word, να κάνουν ασφαλή πλοήγηση στο Διαδίκτυο, και να επικοινωνούν με τους νεότερους συγγενείς τους μέσω ηλεκτρονικών μηνυμάτων και των σύγχρονων εφαρμογών κοινωνικής δικτύωσης. Η 64χρονη Γεωργία Τζωρτζάκη αναφέρει ενθουσιασμένη στον τοπικό Τύπο: «Αυτό που μου αρέσει, είναι ότι μπορείς να βρεις ενδιαφέροντα πράγματα: όμορφα τοπία, φωτογραφίες, συνταγές, μαντινάδες, να συνομιλήσεις με δικούς σου ανθρώπους. Ειδικά το τελευταίο μου χρειάζεται για να μπορώ να επικοινωνώ με τα παιδιά μου», σημειώνει η κ. Γεωργία, προτού προσθέσει πως πλέον σκέφτεται σοβαρά να αγοράσει ηλεκτρονικό υπολογιστή.

Αμοιβαία επωφελής συγκατοίκηση


Δεκάδες εφαρμογές έχουν δημιουργηθεί τα τελευταία δύο χρόνια, με στόχο να φέρουν σε επαφή νεαρούς ενοικιαστές με ηλικιωμένους ιδιοκτήτες.

Από τη μία, η παγκόσμια επιδημία της μοναξιάς δημιουργεί μία σειρά από ιατρικά και ψυχολογικά προβλήματα στους ηλικιωμένους του πλανήτη. Από την άλλη, νεαροί επαγγελματίες σε δεκάδες πόλεις ανά τον κόσμο δυσκολεύονται να βρουν οικονομικά προσιτή στέγαση, καθώς τα ενοίκια αυξάνονται εκθετικά. Από αυτές τις δύο προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι διαφορετικές γενιές του σήμερα, προκύπτει μια σύγχρονη ευφάνταστη λύση που καλύπτει τις ανάγκες και των δύο. Ο λόγος για το φαινόμενο του homesharing, δηλαδή της συγκατοίκησης νεαρών ενδιαφερόμενων με ιδιοκτήτες κατοικιών τρίτης ηλικίας, με εξαιρετικά χαμηλό ενοίκιο αλλά με επιπλέον αντάλλαγμα τη βοήθειά τους σε διάφορες δουλειές του σπιτιού.

Η αρχή

Η έξυπνη πρωτοβουλία του homesharing πρωτοεμφανίστηκε, όπως είναι άλλωστε φυσικό, στις μεγαλουπόλεις του κόσμου, λόγω των τρομακτικά υψηλών ενοικίων αλλά και της ιδιαίτερης απομόνωσης που νιώθουν οι ηλικιωμένοι όταν πλαισιώνονται από τους γρήγορους αστικούς ρυθμούς. Ενα από τα πρώτα προγράμματα ήταν το Novus Homeshare με έδρα στο Λονδίνο, το οποίο λειτουργεί με τη δομή ενός ΜΚΟ και μέχρι σήμερα έχει βοηθήσει πάνω από 500 νέους ανθρώπους να βρουν μια οικονομική στέγη στο σπίτι ενός ηλικιωμένου.

Το πρόγραμμα της πρωτοβουλίας απαιτεί από τους 20χρονους ενοικιαστές να ξοδεύουν περίπου 10 ώρες την εβδομάδα συμβάλλοντας στις διάφορες δουλειές του σπιτιού, πληρώνοντας ενοίκια που περιστρέφονται γύρω από τις 200 λίρες – ποσό 80% χαμηλότερο από τον μέσον όρο ενός δωματίου στο Λονδίνο. Μάλιστα, για να βεβαιωθεί πως η συμβίωση δεν θα είναι απλά αρμονική αλλά και αλληλοϋποστηρικτική, η Novus Homeshare λαμβάνει υπόψη της τα ενδιαφέροντα και τα χόμπι νέων και ηλικιωμένων, οδηγώντας σε ιδιαίτερα απολαυστικές και συναρπαστικές συγκατοικήσεις. Οι πρωτότυπες φιλίες που προκύπτουν έχουν τεράστια βαρύτητα για τους ηλικιωμένους των μεγαλουπόλεων – πολλοί από τους οποίους ζούσαν δίχως συντροφικότητα πριν να ανοίξουν τις πόρτες του σπιτιού τους στους νεαρούς ενοικιαστές.

Η 26χρονη Χάνα, η οποία εργάζεται ως ηθοποιός στη βρετανική πρωτεύουσα κουβαλώντας τα οικονομικά άγχη κάθε νεαρού καλλιτέχνη, αποφάσισε μέσω της πρωτοβουλίας να συγκατοικήσει με την 87χρονη Αμπιγκεϊλ στη συνοικία του Κένσινγκτον στο Λονδίνο. Η ηλικιωμένη έμενε μόνη της τα τελευταία 20 χρόνια, από τότε που απεβίωσε ο άνδρας της, και στην αρχή ήταν ιδιαίτερα διστακτική με τη νέα της συγκάτοικο. «Με κέρδισε τελικά με το θεσπέσιο φαγητό που μαγειρεύει και την παρέα της», αναφέρει η Αμπιγκεϊλ στην «Κ», προτού προσθέσει με χαρά. «Η παρουσία της γέμισε το σπίτι μου ζωή, ελπίδα και υπέροχες μυρωδιές».

http://www.kathimerini.gr/1008976/gallery/epikairothta/kosmos/polemwntas-th-mona3ia-ths-triths-hlikias

spot_img

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

εισάγετε το σχόλιό σας!
παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.

Διαβάστε ακόμα

Stay Connected

2,900ΥποστηρικτέςΚάντε Like
2,767ΑκόλουθοιΑκολουθήστε
29,900ΣυνδρομητέςΓίνετε συνδρομητής
- Advertisement -

Τελευταία Άρθρα