Κωστας Βεργοπουλος
Με το προσφατο γαλλικο εκλογικο ψυχοδραμα, δεν κατερρευσε μονον το δικομματικο συστημα, αλλα απομακρυνθηκε επισης ο κινδυνος της ριζοσπαστικης ανατροπης του, αφου προτιμηθηκε η οδος της «ομαλης» ανακυκλωσης του. Δυο εννοιες αναδειχθηκαν περισσοτερο απο ποτέ στο πολιτικο προσκηνιο: η « γαλλικη παθογενεια» και η αμφισβητηση της απο τον « λαικισμο», ειτε της Δεξιας ειτε της Αριστερας. Αμφοτερες ανασυρονται απο το νεοσυντηρητικο οπλοστασιο. Αυτοι που επικαλονται την « γαλλικη αμαρτια », εκστασιαζομενοι απεναντι στην « γερμανικη αρετη », ειναι οι ιδιοι που αντιμετωπιζουν με την ετικετα του λαικισμου την παραμικρη αμφισβητηση των αναποδεικτων διαβεβαιωσεων τους. Η επικληση της «παρακμης » δεν ειναι ουτε ηταν ποτε αθωα. Αντιθετα, συγκροτει το ιδεολογικο βαθρο για την προωθηση των «θαρραλεων μεταρρυθμισεων» που υποτιθεται οτι καθυστερουν στην Γαλλια. Οι προαγωγοι της διαμαχης καταγραφουν την « απογνωση» τους, με το ρητορικο ερωτημα εαν αυτη η χωρα ειναι ή οχι « μεταρρυθμισιμη ». Στον οριζοντα της δευτερης 10ετιας του 21ου αιωνα, καθε συζητηση περι « αναγκαιων μεταρρυθμισεων » δεν παραλειπει να αποδιδει τιμες στο « εναρετο » γερμανικο υποδειγμα. Αραγε μια νεα φρουρα « γερμανικου τυπου» εγκαθισταται σημερα στο γαλλικο προσκηνιο;
Ποσο βασιμη ειναι η διαβεβαιωση περι αποτυχημενης Γαλλιας και επιτυχημενης Γερμανιας; Προσφατα ο Αμερικανος οικονομολογος Μπαρυ Αικενγκρην διεπιστωνε οτι, περισσοτερο απο «μη-ισορροπημενη », η γερμανικη οικονομια ειναι κυριως « εκτροχιασμενη», περιστρεφεται στο κενο, με υψηλο βαθμο αβεβαιοτητος σε ολα τα πεδια. Οι εντυπωσιακες εξωτερικες επιδοσεις της προυποθετουν αποδιαρθρωση του εσωτερικου οικονομικου και κοινωνικου βαθρου της, με συνεπεια η χωρα αυτη να περιερχεται σε προβληματικη και μη-διατηρησιμη θεση. Εαν η Γαλλια νοσει λογω των μεταρρυθμισεων που καθυστερουν, η Γερμανια νοσει ακομη περισσοτερο, λογω της επισπευσης αυτων των μεταρρυθμισεων. Τρεις δεικτες καταγραφουν την σημερινη « γερμανικη παθογενεια » : α) το υψος της φτωχειας, θλιβερος δεικτης οικονομικης και κοινωνικης αποδομησης, β) ο χαμηλος σχηματισμος κεφαλαιου, δεικτης μειωμενης εμπιστοσυνης του επιχειρηματικου κοσμου, γ) η υψηλη εθνικη αποταμιευση, δεικτης μειωμενης εμπιστοσυνης του κοινου.
Ο βαθμος φτωχειας παραμενει σημερα στην Γερμανια υψηλοτερος απο ο,τι στη Γαλλια: 17% του πληθυσμου εναντι 14%. Η γαλλικη ανεργια υπερβαινει την γερμανικη, ομως η φτωχεια πληττει σαφως μεγαλυτερο μερος του πληθυσμου στην Γερμανια – ανεργους, αλλα και εργαζομενους – απο ο,τι στην Γαλλια. Η προιουσα εξαθλιωση και φτωχεια διαβρωνουν την εμπιστοσυνη και αισιοδοξια του κοσμου της εργασιας στη Γερμανια, ενω στην Γαλλια τα θυματα καλυπτονται απο συστηματα κοινωνικης προστασιας, που ομως και αυτα διαβαλλονται ως « βαρη », απο τα οποια η οικονομια θα οφειλε να απαλλαγει το συντομωτερο.
Ο σχηματισμος παγιου κεφαλαιου στην Γερμανια υπολειπεται κατα
5-6 εκατοστιαιες μοναδες απο τον αντιστοιχο γαλλικο: 17% του ΑΕΠ εναντι 23%. Ο αντικαγκελαριος Ζιγκμαρ Γκαμπριελ ειχε δεσμευθει να ανεβασει την γερμανικη επιδοση σε 20% μεχρι το 2020. Ομοιως, οι γερμανικες αμεσες επενδυσεις στο εξωτερικο υστερουν εναντι των γαλλικων: 1,37% του ΑΕΠ για την πρωτη, παρα τα εντυπωσιακα εξωτερικα πλεονασματα της, εναντι 1,45% του ΑΕΠ για την δευτερη, παρα τα εξωτερικα της ελλειμματα. Οι γερμανικες επιχειρησεις δεν εμφανιζουν την προθυμια των Γαλλων ομολογων τους στην αναληψη επιχειρηματικων κινδυνων ουτε στο εσωτερικο ουτε στο εξωτερικο της χωρας τους. Εαν η Γερμανια σεμνυνεται για το εξωτερικο της πλεονασμα μεχρι 8% του ΑΕΠ, θα οφειλε να ανησυχει οσον αφορα στις εσωτερικες προυποθεσεις που της το επιτρεπουν. Στους τομεις της υγειας, εκπαιδευσης, συγκοινωνιων και υποδομων, καταγραφει απεραντα ελλειμματα ειτε σε δημοσιες επενδυσεις ειτε σε ιδιωτικες. Στην γερμανικη αγορα εργασιας, κυριαρχει αβεβαιοτητα με την κατισχυση συμβολαιων « περιορισμενου χρονου» και αμοιβες κατωτερες απο το οριο της φτωχειας. Παρ’ολα αυτα, η παραγωγικοτητα της εργασιας, αφου δεν εξαρταται απο το κοστος εργασιας, αλλα απο την ενταση κεφαλαιου, παραμενει σαφως υπερτερη στην Γαλλια, απο ο,τι στη Γερμανια. Το « γερμανικο υποδειγμα », το οποιο προβαλλει η γαλλικη εργοδοσια, αποδεικνυεται οχι τοσο αξιοπιστο για τις γερμανικες επιχειρησεις, οι οποιες παραμενουν εφεκτικες : οι γερμανικες επενδυσεις καταγραφουν σοβαρη υστερηση ειτε στο εσωτερικο της χωρας ειτε προς τον υπολοιπο κοσμο. Στον καταλογο των 500 μεγαλυτερων επιχειρησεων στον κοσμο, το αμερικανικο Fortune μνημονευει 31 γαλλικες και μονον 28 γερμανικες. Την επιφυλακτικοτητα των Γερμανων επιχειρηματιων εναντι του εθνικου τους οικονομικου υποδειγματος συμμεριζονται επισης οι διεθνεις επενδυτες: η εισροη ξενων επενδυσεων στην Γερμανια δεν υπερβαινει 1% του γερμανικου ΑΕΠ, εναντι 2% στην Γαλλια. Η σημερινη Γερμανια δεν προσελκυει επενδυσεις ειτε γερμανικες ειτε διεθνεις σε υψος αναλογο των εξωτερικων πλεονασματων της. Ενοσω τα γερμανικα πλεονασματα δεν ανακυκλωνονται μεσω επενδυσεων αυτο θα υπονομευει την ικανοτητα αναπαραγωγης τους στο μελλον, την σταθεροτητα και τις προοπτικες της χωρας, ιδιαιτερα στις σχεσεις με τον υπολοιπο κοσμο. Το προβλημα με τα γερμανικα πλεονασματα δεν ειναι η χαμηλη ισοτιμια του ευρω, οπως φανταζεται ο αμερικανος προεδρος Τραμπ, αλλα κυριως οτι αυτα δεν επιστρεφονται, ως οφειλαν, με μορφη προσθετων γερμανικων επενδυσεων στις χωρες απο τις οποιες αποσπωνται.
Το γερμανικο υποδειγμα οχι μονον επενδυει λιγωτερο απο το γαλλικο, ειτε στο εσωτερικο ειτε στο εξωτερικο, αλλα παραλληλα αποταμιευει αισθητα περισσοτερο : 27% του ΑΕΠ για το πρωτο εναντι 20% για το δευτερο. Και μονον οτι ο σχηματισμος κεφαλαιου υστερει κατα 10 εκατοστιαιες μοναδες απο το υψος της εθνικης αποταμιευσης, αυτο αρκει για να αντιληφθει καποιος το σημερινο αδιεξοδο του γερμανικου υποδειγματος. Οι Γερμανοι αναζητουν ασφαλεια στην νομισματικη σταθεροτητα και στις χρηματικες αποδοσεις αντι εμπλοκης σε επιχειρηματικες « περιπετειες » υψηλοτερου κινδυνου. Η Γερμανια αποκοπτεται απο το βαθρο της στο μετρο που η χρηματιστικη σφαιρα κατισχυει σε ολοκληρη την οικονομια με συνεπεια την καχεξια των πραγματικων μεγεθων. Οταν οι εξαγωγες απορροφουν 50% του ΑΕΠ, η χωρα μετατρεπεται σε εξαγωγικη πλατφορμα, παραδιδεται στην εκτος ελεγχου ζητηση των διεθνων αγορων, τις οποιες παραλληλα αποδυναμωνει αποσπωντας αυξανομενα πλεονασματα απο αυτες. Στη Γαλλια οι εξαγωγες αντιπροσωπευουν 30% του ΑΕΠ, στις ΗΠΑ 12%, στην Ιαπωνια 17%.
Η υψηλη εθνικη αποταμιευση δηλωνει αποστροφή του επιχειρηματικου κινδυνου. Στις ασιατικες χωρες, ιδιως στην Κινα, η αποταμιευση εγγιζει 50% του ΑΕΠ, κυριως λογω αβεβαιοτητος των αποταμιευτων για την επαυριο. Εαν στην απω Ανατολη η υψηλη αποταμιευση αντισταθμιζει την απουσια κοινωνικης προστασιας, στην Γερμανια, το αυτο φαινομενο αντανακλα την αβεβαιοτητα οσον αφορα στο αμεσο μελλον. Οποια εξηγηση και αν διδεται, η υψηλη γερμανικη αποταμιευση, σε συνδυασμο με τον χαμηλο και ανεπαρκη σχηματισμο παγιου κεφαλαιου, συνεπαγεται διαρκη περιστολη της εσωτερικης καταναλωσης και των εισαγωγων, με συνεπεια τα ανευ προηγουμενου εξωτερικα πλεονασματα. Ενοσω αυτη η χωρα απομακρυνεται απο τις προυποθεσεις υγιους, διατηρησιμου και θεμιτου, εναντι εταιρων και εργαζομενων της, υποδειγματος, το μελλον θα προοιωνιζεται ολο και πιο αβεβαιο για ολους, αλλα ακομη περισσοτερο για την ιδια.-
