του Νικόλαου Παούνη Ερευνητή του επιστημονικού οργανισμού ΕΚΕΟ. Το κείμενο δημοσιεύθηκε στη σελίδα του ΕΛΙΑΜΕΠ. (eliamep.gr)
Σύντομο Βιογραφικό
Ο Νικόλαος Παούνης είναι αριστούχος απόφοιτος του Τμήματος Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας όπου συνέχισε τις μεταπτυχιακές σπουδές του στην κατεύθυνση “Ιστορία και Πολιτισμός στη Ν.Α. Ευρώπη”. Το 2018 εισήχθη ως πρώτος επιτυχών στο Π.Μ.Σ. «Δημόσιες χρήσεις της Ιστορίας» του Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης (Π.Δ.Μ.). Το 2013 δημοσίευσε το πρώτο πόνημα με τίτλο “Ίμια 1996’. Το 2016 δημοσίευσε την επιστημονική συγγραφική εργασία: “Ιστορική και Κριτική Προσέγγιση της Ανθρωπιστικής Επέμβασης. Περιπτωσιολογία, Νομικά και Θεωρητικά Ζητήματα. Το Κοσσυφοπέδιο” (Εκδόσεις Ινφογνώμων). Συμμετείχε σε 3 πανεπιστημιακά συνέδρια (Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο, Πανεπιστήμιο Δυτ. Μακεδονίας, Πανεπιστήμιο Αιγαίου) όπου παρουσίασε έρευνες σχετικά με θέματα διεθνούς πολιτικής και ιστορικά ζητήματα.
Πραγματοποίησε επιστημονικές δημοσιεύσεις και δημοσιοποιήσεις άρθρων σε έγκυρα περιοδικά (Εκδόσεις Πανεπιστημίου Αιγαίου, ΕΛΙΑΜΕΠ, Foreign Affairs, CNN, Στρατηγική κ.ά.), σε εφημερίδες (ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ), καθώς επίσης και σε ιστοχώρους ευρείας επισκεψιμότητας με θεματολογία που άπτεται της επιχειρησιακής διάστασης της σύγκρουσης Ισραήλ-Χεζμπολά στο Λίβανο, τον Υβριδικό Πόλεμο, τη Συριακή κρίση, τη Σινο-αμερικανική αντιπαράθεση, θέματα στρατιωτικών Δογμάτων, τη διεθνοπολιτική διάσταση των ελληνοτουρκικών σχέσεων, για το Διεθνές Δίκαιο και το ιστορικό των ανθρωπιστικών επεμβάσεων κ.ο.κ.
Ήταν συνεργάτης του Ινστιτούτου Geostrategic Forecasting Corporation of Chicago, ενώ από τον Ιούνιο του 2017 εργάζεται ως ερευνητής του επιστημονικού οργανισμού Ε.Κ.Ε.Ο. Ομιλεί Αγγλικά, Τουρκικά και τη γλώσσα της Π.Γ.Δ.Μ.
Περίληψη
Η κρίση της Συρίας βρίσκεται ήδη στο 7ο έτος, και αναμφίβολα αποτελεί την περιπλοκότερη σύγχρονης μορφής σύγκρουση, εξαιτίας της εμπλοκής πληθώρας παραστρατιωτικών οργανώσεων, με διαφορετικές και αντικρουόμενες στοχεύσεις. Η Τουρκία με δύο στρατιωτικές επιχειρήσεις και μέσω της οργάνωσης και υποστήριξης αντικαθεστωτικών δυνάμεων, ανάγεται σε κύριο ρυθμιστικό παράγοντα της συριακής κρίσης. Με το παρών κείμενο, επιχειρούμε να αναδείξουμε την εμπλοκή της γειτονικής χώρας σε επίπεδο οργάνωσης, υποστήριξης και εργαλειοποίησης των παραστρατιωτικών οργανώσεων, με σκοπό να εξυπηρετήσουν τα στενά και ευρύτερα συμφέροντα της Άγκυρας στην περιοχή.
Περίληψη στην Αγγλική Γλώσσα
After 7 years of civil war in Syria, this conflict is undoubtedly the most complex war in the world, because in addition to the military forces of Syria, Turkey and Russia, a multinational alliance and many paramilitary organizations are involved. Turkey is a country that will regulate Syria’s territorial problem, as well as its future status. Turkey became a “country regulator” because it carried out two successful military operations in northern Syria, and because it organized, supported and successfully used specific anti-regime forces and groups. With the present paper, we are attempting to highlight the involvement of the neighboring country in the organization, support and instrumentation of paramilitary organizations in order to serve Turkey’s national interests on the eastern border.
ΚΕΙΜΕΝΟ
- Τρέχουσα Εικόνα Τακτικής Κατάστασης.
Τον Οκτώβριο του 2018 η τακτική κατάσταση στη Β/Δ Συρία και συγκεκριμένα στη βόρεια Latakia και στην επαρχία Idlib, διαμορφώνεται ως εξής: βορείως της επαρχίας Idlib η Τουρκία έχει σταθεροποιήσει τις θέσεις τις οποίες κατέλαβε με δυο μείζονες στρατιωτικές επιχειρήσεις (Zeytin Dalı Operasyonu, Fırat Kalkanı Harekatı) στο Afrin και στην περιοχή ανατολικά του Ευφράτη Jerablus-Al Bab, αντίστοιχα. Στις περιοχές αυτές η Άγκυρα δημιούργησε διοικητικές δομές και υποδομές (αποκατάσταση υδροδότησης, λειτουργία σχολικών μονάδων, κέντρων υγειονομικής περίθαλψης) ώστε να αναλάβει τον έλεγχο της περιοχής δια αντιπροσώπων. Εντός των περιοχών αυτών σημειώθηκαν κατά καιρούς βομβιστικές επιθέσεις και τρομοκρατικές ενέργειες χαμηλής εντάσεως από μεμονωμένους μαχητές της κουρδικής πολιτοφυλακής YPG. Οι Τουρκικές ένοπλες δυνάμεις αύξησαν το βαθμό ασφαλείας, αποψιλώνοντας από τη βλάστηση πολλές περιοχές πέριξ των αστικών συγκροτημάτων, και ανέπτυξαν πρόσθετο αριθμό UAV’s (Bayraktar TB2), ώστε να υπάρχει καλή εικόνα και έγκαιρη προειδοποίηση σε περίπτωση επίθεσης του YPG, ενώ κατασκευάζει βάση επι του όρους Jebel al Akra, προκειμένου να ελέγχει την έξοδο προς τη Μεσόγειο. Στη βόρεια Λατάκια ξεκίνησε η κατασκευή τείχους κατά μήκος της συνοριογραμμής, ενώ παρατηρήθηκαν και μετακινήσεις παραστρατιωτικών δυνάμεων (Yalda).
Αντιθέτως στις κουρδικές περιοχές (Al Raqqah, Deir Ezzor), η αποκατάσταση των κατεστραμμένων υποδομών δεν υλοποιήθηκε, διότι θεωρούν αβέβαιη τη διατήρηση της κυριαρχίας ανατολικά του Ευφράτη. Το κουρδικό στοιχείο βρίσκεται σε διαπραγμάτευση με τη Δαμασκό, για να επιτύχει κάποιο είδος Ομοσπονδίας. Οι περιοχές ανατολικά και νότια της επαρχίας Idlib (Aleppo, Khanasser, Hama), βρίσκονται υπό τον έλεγχο των κυβερνητικών δυνάμεων του προέδρου Assad, όπως και μεγάλο τμήμα της Latakia στην οποία εδρεύει και η αεροπορική βάση Khmeimim από την οποία εξαπολύει επιδρομές το ρωσικό αεροπορικό απόσπασμα.
Κυρίως εντός του Idlib λαμβάνουν χώρα περιοδικές συγκρούσεις μεταξύ παραστρατιωτικών αντικαθεστωτικών μονάδων όπως η Hayat Tahril Al Sham (γνωστή ως Jahbat al Nusrah), και των ενόπλων δυνάμεων του Assad (Syrian Arab Army), οι οποίες υποστηρίζονται από ρωσικά μαχητικά αεροσκάφη (Su-24/25/30/34). Το Idlib, τα δύο τουρκικά προγεφυρώματα και οι περιοχές που ελέγχουν οι Κούρδοι (κυρίως ανατολικά του Ευφράτη), είναι τα τελευταία εδάφη που δεν τυγχάνουν υπό των έλεγχο των ενόπλων δυνάμεων της χώρας. Την εποχή αυτή, ο SAA εστιάζει την κύρια προσπάθεια του, στην ανάκτηση του ελέγχου του Idlib. Στην ερημική περιοχή νοτίως του Deir Ezzor και του Mayadin, εξαρθρώνουν τους εναπομείναντες πυρήνες του Daesh.
2.) Τουρκική Στοχοθεσία.
Λαμβάνοντας υπόψη ότι η Άγκυρα παρέχει υποστήριξη στις οργανώσεις που εξυπηρετούν τα συμφέροντα της σε τοπικό επίπεδο, μπορούμε επιγραμματικά να πούμε ότι οι κύριοι τουρκικοί στόχοι στη Συρία έχουν ως εξής: i) διαδραμάτιση πρωταρχικού ρόλου στη διευθέτηση της συριακής κρίσης, ii) εξουδετέρωση κουρδικών ενόπλων σχηματισμών (εξ ού και η αντιτρομοκρατική ρητορική στο δημόσιο λόγο), iii) υπαγωγή Συρίας στην τουρκική σφαίρα επιρροής, iv) ανατροπή Assad ή διαπραγμάτευση με τις ενοποιημένες παραστρατιωτικές δυνάμεις της Αντιπολίτευσης για το μέλλον της Συρίας, v) επιστροφή προσφύγων στο συριακό έδαφος που τελεί υπό τουρκικό έλεγχο και τέλος vi) δημιουργία ενεργειακού διαδρόμου ασφαλείας.
Σε σχέση με την εξουδετέρωση της κουρδικής απειλής, επισημαίνεται ότι πριν την πραγματοποίηση των επιχειρήσεων «Ασπίδα του Ευφράτη» και «Κλάδος Ελαίας», το PYD δηλαδή η πολιτική πτέρυγα της κουρδικής πολιτοφυλακής (YPG), απέρριψε προτάσεις του καθεστώτος Assad, για ανάπτυξη κυβερνητικών δυνάμεων στα τουρκοσυριακά σύνορα, ενέργεια η οποία πιθανόν να λειτουργούσε αποτρεπτικά στη μετέπειτα τουρκική επέμβαση στη Β/Δ Συρία. To PYD το οποίο συνεργάζονταν στενά με τις ΗΠΑ για την εξουδετέρωση του ISIS, θεωρούσε ότι η εν λόγω συνεργασία θα αποτελούσε τη συνθήκη εγγύησης για αποτροπή της τουρκικής επίθεσης. Οι ΗΠΑ παρά τη συνεργασία με το PYD, χαρακτηρίζουν το Κουρδικό Εργατικό Κόμμα (PKK) τρομοκρατική οργάνωση, το οποίο συμμετέχει στην Ένωση Κουρδικών Κοινοτήτων (KCK), μέλος της οποίας επίσης είναι το PYD. Η Άγκυρα απέρριψε την πιθανότητα συμμετοχής του PYD στις συνομιλίες του Sochi, αλλά ενέκρινε τη συμμετοχή του κόμματος Κουρδικό-Συριακό Συμβούλιο. Η Τουρκία θεωρώντας απαράδεκτη κάθε απόπειρα δημιουργίας ημι-ανεξάρτητου κουρδικού κράτους πλησίον των συνόρων της, αφού πρωτίστως εξασφάλισε από τη Ρωσία το «πράσινο φως» για ανάληψη δράσης, πραγματοποίησε συντριπτικό πλήγμα κατά του YPG, τερματίζοντας καθ’αυτόν τον τρόπο τα κουρδικά σχέδια για συνένωση των περιοχών στη βόρεια Συρία, και τη δημιουργία αυτόνομης ή ημι-ανεξάρτητης κρατικής οντότητας. Εκ των υστέρων οι εκπρόσωποι των κουρδικών παραστρατιωτικών οργανώσεων, θεώρησαν ότι θα έπρεπε να προσκληθεί και να αναλάβει τον έλεγχο των Β/Δ και Β/Α περιοχών, ο στρατός του Assad.
Παράλληλα η Τουρκία επεκτείνει τον έλεγχο στην επαρχία του Idlib, μέσω της δημιουργία παρατηρητηρίων (περίπου 12), σύμφωνα με τα συμφωνηθέντα με Μόσχα και Τεχεράνη στη διάρκεια των συνομιλιών της Astana (Σεπτέμβριος 2017). Στις 28 Μαΐου 2018, ιδρύθηκε το Εθνικο-Απελευθερωτικό Μέτωπο (Jabhat al Wataniya lil Tahrir) υπό τη διοίκηση του Συνταγματάρχη Fadlallahal Haji, το οποίο προέκυψε από τη συγχώνευση ομάδων υποστηριζόμενων από την Τουρκία και τον FSA.
Η Τουρκία επιχείρησε να αυξήσει την επιρροή της στην επαρχία του Idlib, μέσω των στρατευμάτων της (παρατηρητήρια), των συμμαχικών οργανώσεων (proxies), και της οργάνωσης Hayat Tahrir al Sham, της οποίας τη δραστηριότητα δεν παρεμπόδισε. Η δραστηριότητα αυτή συνίσταται σε βομβιστικές επιθέσεις, δολοφονίες κτλ. Η Hayat Tahrir al Sham είναι μια σαλαφιστική-τζιχαντιστική ένοπλη οργάνωση, η οποία ιδρύθηκε τον Ιανουάριο του 2017, και ουσιαστικά προέκυψε από τη συνένωση έτερων ομάδων όπως η Jahbat Fateh Al Sham, η Jabhat Ansar Al Din κ.α. Ηγέτης της οργάνωσης είναι ο Muhammed Al Julani, με τον οποίον ήρθε σε επαφή η Άγκυρα, προκειμένου να υπάρξει συνεργασία στην κατεύθυνση ανατροπής του Assad, και της καταπολέμησης της κουρδικής δράσης.
Μετά το ξέσπασμα των συγκρούσεων επί του συριακού εδάφους, η Τουρκία προέκρινε την αλλαγή καθεστώτος και φιλοξένησε στο έδαφος της, τις ένοπλες δραστηριότητες της συριακής αντιπολίτευσης, παρέχοντας βοήθεια διοικητικής μέριμνας. Στο Apaydın του Hatay, πέραν του προσφυγικού καταυλισμού, λειτούργησε στρατόπεδο εκπαίδευσης του FSA. Παράλληλα αντικαθεστωτικοί στρατιώτες νοσηλεύονταν κατά καιρούς στα νοσοκομεία του Ceylanpınar και του Balikli Göl στην Επαρχία Şanlıurfa. Μετά το 2015, στην πόλη Kırşehir, Αμερικανοί και Τούρκοι στρατιωτικοί εκπαιδεύουν μαχητές του FSA προκειμένου να πολεμήσουν το Daesh, αλλά η Άγκυρα δίνει βαρύτητα στην ανατροπή του καθεστώτος της Δαμασκού. Την ίδια εποχή στις πόλεις Antalya και Adana, εκπαιδεύονταν τα μέλη του FSA, που θα συμμετείχαν στην επιχείρηση «Fırat Kalkanı».
Η Τουρκία αντέδρασε στις κατηγορίες των διεθνών Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης, περί «χαλαρών συνόρων», δηλαδή της ελεύθερης διέλευσης ανταρτών προς και από τα συριακά εδάφη (συνεπώς υποδαύλιση της συριακής κρίσης), με την αιτιολογία ότι χωρίς την ελεύθερη διακίνηση θα κινδύνευαν χιλιάδες πρόσφυγες να εγκλωβιστούν στις εμπόλεμες περιοχές. Παράλληλα κατηγορήθηκε ότι ενίσχυε με όπλα το ISIS. Για την Τουρκία – πέραν της ανατροπής Assad – ήταν θεμελιώδους σημασίας να αποτύχει το κουρδικό στοιχείο στην υπεράσπιση της Kobani (Σεπτέμβριος 2014 – Μάρτιος 2015), για τους ήδη προειρημένους λόγους. Την εποχή εκείνη, ήρθε η πρώτη διάσταση απόψεων μεταξύ Ουάσιγκτον και Άγκυρας στο συριακό ζήτημα. Παράλληλα διατυπώθηκαν υπόνοιες για οικονομική συνεργασία μεταξύ Τουρκίας και ISIS, ενώ δεν έλειψαν οι προφορικές μαρτυρίες περί αεροπορικής γέφυρας μεταξύ Λιβύης – Τουρκίας, μέσω της οποίας εθελοντές Ισλαμιστές μαχητές από την αφρικανική ήπειρο, έσπευδαν να ενταχθούν στις τάξεις του Ισλαμικού Κράτους, συνδράμοντας την προσπάθεια του. Οι Ισραηλινοί, μέσω του αρχηγού των Μυστικών Υπηρεσιών Στρατηγού Avin Kochavi, προχώρησαν ένα ακόμη βήμα, κατηγορώντας την Άγκυρα για φιλοξενία επί τουρκικού εδάφους των δραστηριοτήτων της Al Qaeda, αναφέροντας τις πόλεις Karaman και Osmaniye ως έδρες στρατοπέδων των εξτρεμιστών.
Η ήττα του ISIS στο Kobani και η γενικότερη πεποίθηση περί επικείμενης κατάρρευσης του Ισλαμικού Κράτους μετά τη ρωσική εμπλοκή στα συριακά πεδία της μάχης (Σεπτέμβριος 2015), οδήγησε την Τουρκία σε αναθεώρηση των σχέσεων με το Κράτος του Λεβάντε.
3). Πόλεμος δια Αντιπροσώπων.
Στη διάρκεια της επιχείρησης «Olive Branch-Zeytin Dalı» η Τουρκία πέραν της χρήσης συντριπτικής στρατιωτικής ισχύος, ενέπλεξε περισσότερο από 30.000 δυνάμεις παραστρατιωτικών. Οι δυνάμεις αυτές κατανέμονταν στις οργανώσεις Faylaq Al Sham, Jaysh Al Nasr, Free Idlib Army, Ταξιαρχία Hamza κ.α. Μέρος των προλεχθεισών οργανώσεων συνέστησε το NLF, δηλαδή του κινήματος μέσω του οποίου η Τουρκία προσπαθεί να επεκτείνει τον έλεγχο στο Idlib, και να διατηρήσει σε καταστολή την κουρδική απειλή, χωρίς σημαντική εμπλοκή και απώλειες. Παράλληλα εντός του θύλακα Al Bab-Jerablus-A’zaz, εμφανίστηκε ο αυτοαποκαλούμενος Εθνικός Στρατός της Συρίας (Syrian National Army), ο οποίος πέραν της σταθεροποίησης των τουρκικών θέσεων στην περιοχή και την αντιμετώπιση της κουρδικής απειλής, προετοιμάζεται επιχειρησιακά για την περίπτωση αποτυχίας των συνομιλιών μεταξύ Άγκυρας και Hayat Tahril al Sham. Η δύναμη του SNA εκτιμάται ότι ανέρχεται σε 25.000 άνδρες κατανεμημένους σε 3 στρατιωτικά σώματα. Συγχρόνως η Τουρκία συνέβαλε στη συγκρότηση αντικαθεστωτικής αστυνομικής δύναμης (FSP), τα στελέχη της οποία αποφοίτησαν από την τουρκική ακαδημία, ενώ ήδη 620 άνδρες αναπτύχθηκα και ανέλαβαν αποστολή στο Afrin.
Όταν το Φθινόπωρο του 2018 Συρία και Ρωσία αποφάσισαν να αναλάβουν δράση εντός του Idlib, η Τουρκία αντέδρασε αφενός φοβούμενη αύξηση των μεταναστευτικών ροών προς το έδαφος της (φιλοξενεί περισσότερο από 3,5 εκ. πρόσφυγες), αφετέρου διότι θεωρεί θεμιτή την παρουσία των παραστρατιωτικών οργανώσεων εναντίον των οποίων επιτίθενται Ρώσοι και Σύριοι. Η εργαλειοποίηση των παραστρατιωτικών οργανώσεων εκ μέρους της Άγκυρας, συνεπάγεται αύξηση της τουρκικής επιρροής και ταυτόχρονα άσκηση πίεσης προς Μόσχα και Δαμασκό. Η Τουρκία ελέγχει πλήρως μικρές μεμονωμένες ομάδες οι οποίες συμμετείχαν στις στρατιωτικές επιχειρήσεις κατάληψης των Al Bab και Afrin, ελέγχει μερικώς την Ahrar Al Sham (και τα παρακλάδια» της), και βρίσκεται σε κατάσταση στενής συνεργασίας με την Hayat Tahrir Al Sham (πρώην Al Qaeda). Κυρίαρχες οργανώσεις στο Idlib παραμένουν η Hayat Tahrir Al Sham, και το Syrian Liberation Front.
Η Τουρκία δαπάνησε εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια για τη σύσταση, εκπαίδευση και διοικητική μέριμνα των παραστρατιωτικών ομάδων. Τμήμα των χρημάτων προήλθε από τις ΗΠΑ (αντικαθεστωτικούς αντάρτες), από τα ισλαμικά καθεστώτα των χωρών του περσικού κόλπου, από εγχώριους και αλλοδαπούς επιχειρηματίες. Ιδεολογικά οι ομάδες αυτές διαφέρουν μεταξύ τους, αλλά η τουρκική χρηματοδότηση και ο εφοδιασμός με όπλα, καθώς επίσης και ο κοινός στόχος της ανατροπής του Σύρου προέδρου, λειτουργούν ως συνδετικός δεσμός.
4.) Manbij και Idlib
Παρά τις έντονες αντιθέσεις μεταξύ ΗΠΑ-Τουρκίας στο συριακό ζήτημα, στις 4 Ιουνίου 2018 οι δύο χώρες συμφώνησαν στη βάση ενός οδικού χάρτη για το καθεστώς της πόλης Manbij (βόρειο Aleppo), την οποία ελέγχουν οι Κούρδοι του SDF. O Πρόεδρος Erdoğan στη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου απείλησε με μονομερή επέμβαση, ωστόσο επελέγη η οδός της συνεννόησης με τις ΗΠΑ. Σύμφωνα με τις κοινές αποφάσεις το SDF θα αφοπλίζονταν, θα σχηματίζονταν διοικητικός μηχανισμός αποτελούμενος από το γηγενές στοιχείο και θα διεξάγονταν κοινές περιπολίες μεταξύ Τούρκων και Αμερικανών. Μέχρι σήμερα – πέραν των περιπολιών – δεν έχουν εφαρμοστεί τα περισσότερα «βήματα» του οδικού χάρτη, γεγονός το οποίο δυσαρεστεί την Άγκυρα, τουναντίον οι ΗΠΑ συνέχισαν στη διάρκεια του καλοκαιριού τον εφοδιασμό του YPG/SDF με αμερικάνικα όπλα και οχήματα. Το γεγονός αυτό εξόργισε τον Τούρκο Πρόεδρο ο οποίος διέταξε τις ένοπλες δυνάμεις να διατηρούν ετοιμότητα για ανάληψη δράσης και ανατολικά του Ευφράτη (Kobane, Qamishli) καθώς επίσης και στο βόρειο Ιράκ, ενώ τουρκικά F-16 βομβάρδισαν στόχους στο Sinjar.
Παρά τη διαδικασία της Astana, οι Ρώσοι δεν παραγνωρίζουν ότι η Τουρκία παραμένει νατοϊκός σύμμαχος των ΗΠΑ, καθώς επίσης ότι οι ρωσικές και οι τουρκικές προθέσεις για το μέλλον της Συρίας απέχουν παρασάγγας. Η Ρωσία ευνοεί τη διατήρηση της συριακής εδαφικής ακεραιότητας, την εξάρθρωση των τζιχαντιστικών ομάδων και τη διατήρηση του προέδρου Assad στο προεδρικό αξίωμα. Οι ρωσοτουρκικές διαφωνίες ήρθαν στην επιφάνεια, όταν η Μόσχα προσανατολίστηκε στην απόφαση εκκαθάρισης της Idlib από τις εξτρεμιστικές παραστρατιωτικές οργανώσεις. Ωστόσο σύγκλιση απόψεων ως προς το μέλλον του κουρδικού κράτους της Rojava υπήρξε μεταξύ Τουρκίας, Συρίας, Ιράν, Ιράκ και Ρωσίας. Ειδικά μετά την κουρδική απόρριψη της ρωσικής πρότασης για κουρδοσυριακή συνεννόηση. Για τον κο Putin η στροφή των Κούρδων προς τις ΗΠΑ, αποτέλεσε το κρίσιμο στοιχείο ώστε να επιτρέψει την απρόσκοπτη χρήση του εναερίου χώρου δυτικά του Ευφράτη από τα μαχητικά αεροσκάφη και τα UAV της τουρκικής πολεμικής αεροπορίας.
5.) Νέο-Οθωμανική ή Μετα-Κεμαλική περίοδος.
Για πολλούς αναλυτές, η Τουρκία βρίσκεται στη σφαίρα της Νέο-Οθωμανικής περιόδου (κατ’άλλους στη Μετα-Κεμαλική ή Ερντογανική φάση). Υπό οποιονδήποτε τίτλο, η Τουρκία βιώνει μια περίοδο ταχείας οικονομικής ανάκαμψης της (παρά τα δομικής φύσεως οικονομικά προβλήματα), τεχνολογικής προόδου, και αύξησης των ποιοτικών παραμέτρων της στρατιωτικής της ισχύος. Ιδεολογικά προσεταιρίζεται τις μουσουλμανικές μειονότητες, δημιουργεί βάσεις ανα τον κόσμο, αυξάνει τη σφαίρα επιρροής της, πολλαπλασιάζει την αξία της γεωπολιτικής της θέσης.
Στο συριακό μέτωπο, οι τουρκοσυριακές διαφορές προηγήθηκαν των γεγονότων της «Αραβικής Άνοιξης», εξαιτίας της μονομερούς εκμετάλλευσης των υδάτων του Ευφράτη εκ μέρους της Τουρκίας, μετά την ολοκλήρωση του έργου GAP. Μετά το ξέσπασμα το εμφυλίου, οι διμερείς διαφορές αμβλύνθηκαν λόγω της εκπαίδευσης και παροχής επιμελητείας προς τις αντικαθεστωτικές οργανώσεις. Το μείζων ερώτημα αφορά το μέλλον των προσαρτηθέντων συριακών εδαφών. Προσωπικά εγκαίρως είχα επισημάνει με σχετικό άρθρο στην «Καθημερινή», ότι ο χρόνος παραμονής των τουρκικών στρατευμάτων στη Συρία, θα είναι απροσδιόριστος. Η Τουρκία δεν θεωρεί πιθανή μια προσάρτηση εδαφών (εξαιτίας της διεθνούς αντίδρασης), ωστόσο επιθυμεί την αναγωγή σε θεσμικό παράγοντα των ενοποιημένων παραστρατιωτικών δυνάμεων, οι οποίες θα διαπραγματευτούν «επί ίσοις όροις» με τον Assad, για το μέλλον της Συρίας. Τυχόν μη αποδοχή των τουρκικών επιδιώξεων, πιθανόν να οδηγήσει στη δημιουργία ενός φιλοτουρκικού «οιονεί» κράτους, στη ΒΔ Συρία. Οι πρόσφατες μετονομασίες οδών στην πόλη του Afrin, επιβεβαιώνουν την προειρημένη εκτίμηση. Η συνάντηση της Κωνσταντινούπολης (27 Οκτωβρίου 2018), μεταξύ των κυρίων Putin, Macron, Erdoğan και της καγκελαρίου Merkel, κατέδειξε παγκοσμίως ότι η Τουρκία δεν είναι απομονωμένη και φυσικά αποτελεί κύριο ρυθμιστή στο συριακό πρόβλημα.
ΠΗΓΕΣ:
- Al Jazeera: Final de-Escalation Zones agreed on in Astana. 15/09/2017.
- BBC News: Syria war. Turkey reinforces military posts in Idlib. 13/09/2018.
- Colin Clarke & Yayla Ahmet: What’s Turkey Truing to Achieve in Syria? RAND. 02/04/2018.
- Express co.uk: Syria Crisis Putin, Merkel, Macron and Erdogan call for “lasting ceasefire” to civil war. 27/10/2018.
- Bishku Michael: Turkish-Syrian Relations. A Checkered History. Middle East Policy Council.
- Gökhan Kurtaran: Mediterranean Quartet Taking Step toward Union, Says Syrian Minister. Hürriyet Daily News. 03/10/ 2010
- Gamze Coşkun: Model Partnership in the Middle East. Turkish-Syrian Relations. Hürriyet Daily News, 02/01/2010.
- Mubayed Sami: Will Turkey Abandon its proxies in Idlib? The Arab Weekly. 02/09/2018.
- Patrick Seale: The Struggle for Syria.Yale University Press. 1987.
- Rempfer Kyle: US troops in Syria take fire from Turkish proxy fighters. Military times. 25/10/2018.
- Susanne Güsten: Mandate for a New Turkish Era. New York Times. 15/06/ 2011.
- The week: Why the Turkey-Syria border conflict is a “proxy war” for US-Russia. 23/01/2018.
- Time: Syria’s Civil War Complicated by Multiple Proxy Battles. 23/02/2018.
- Παούνης Νικόλαος: Το Αποτέλεσμα της Ασπίδας του Ευφράτη. Η Καθημερινή. 31/10/2016.
- Παούνης Νικόλαος: Ανασκόπηση της Δράσης των Τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων στο Afrin. Defencereview. 24/03/2018.
- Τζιάρρας Ζ. Παούνης Ν: Γιατί το Afrin δεν έγινε το Βιετνάμ της Τουρκίας. Liberal.gr. 20/03/2018.
Εκτίμηση της Τουρκικής Στρατηγικής στη Β/Δ Συρία. Πόλεμος δια Αντιπροσώπων. Η κατάσταση σήμερα
