Του ΠΑΝΤΕΛΗ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ*
Russian President Vladimir Putin (R) and Turkish President Recep Tayyip Erdogan (L) attend a meeting with businessmen at Grand Kremlin palace in Moscow, Russia, 08 April 2019. EPA, MAXIM SHIPENKOV, POOL
APRIL 10, 2019
Στις αρχές Δεκεμβρίου 2018, πέντε χρόνια μετά την υπογραφή της διακρατικής συμφωνίας μεταξύ Τουρκίας και Ιαπωνίας για την κατασκευή τεσσάρων πυρηνικών αντιδραστήρων παραγωγής ηλεκτρισμού στη Σινώπη της βόρειας Τουρκίας, ο βίος του σημαντικού αυτού έργου φαίνεται πως τελειώνει πριν ουσιαστικά αρχίσει.
Διεθνή πρακτορεία ενημέρωσης μας πληροφορούν ότι η εμπλεκόμενη ιαπωνικο-γαλλική κοινοπραξία για την κατασκευή και τη λειτουργία των αντιδραστήρων θα εγκαταλείψει το έργο. Η κοινοπραξία επικαλείται τη μεγάλη καθυστέρηση στην έναρξη κατασκευής του, η οποία έχει υπερδιπλασιάσει την αρχική εκτίμηση για τις συνολικές του δαπάνες.
Η εκτίναξη του κόστους από 20 δισ. σε 44 δισ. δολάρια οφείλεται κυρίως στις απαιτήσεις για αυστηρότερα μέτρα πυρηνικής ασφάλειας που καθιερώθηκαν διεθνώς μετά το πυρηνικό ατύχημα της Φουκουσίμα το 2011, καθώς επίσης στην αδυναμία της τουρκικής οικονομίας και στη σημαντική πτώση της τουρκικής λίρας.
Θα πρέπει να επισημανθεί ότι τόσο στη διακρατική συμφωνία Τουρκίας – Ιαπωνίας για το πυρηνικό συγκρότημα στη Σινώπη όσο και στην αντίστοιχη συμφωνία Τουρκίας – Ρωσίας για την κατασκευή και τη λειτουργία του πυρηνικού συγκροτήματος του Ακούγιου, υπάρχουν δύο επίμαχες προβλέψεις (άρθρα 8 και 12 αντιστοίχως) που παρέχουν στην Τουρκία τη δυνατότητα απόκτησης εμπλουτισμένου ουράνιου και πλουτωνίου.
Τα δύο αυτά πυρηνικά υλικά είναι υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις απαραίτητα για την κατασκευή πυρηνικού όπλου.
Σύμφωνα με ανώτερο αξιωματούχο του ιαπωνικού υπουργείου Εξωτερικών, η πρόβλεψη του άρθρου 8 προστέθηκε ύστερα από επίμονη απαίτηση της Τουρκίας. Παράλληλα με τη διαφαινόμενη ακύρωση του έργου της Σινώπης, παρατηρείται σημαντική καθυστέρηση και στην κατασκευή του πυρηνικού συγκροτήματος του Ακούγιου.
Η αντίστοιχη ρωσο-τουρκική συμφωνία υπεγράφη τον Μάιο του 2010, ενώ η κατασκευή του έργου άρχισε τον Απρίλιο του 2018. Σήμερα έχει αποπερατωθεί η τσιμεντένια βάση-στήριξη του πρώτου από τους τέσσερις αντιδραστήρες του.
Ας μου επιτραπεί να προβάλω τις παραπάνω εξελίξεις στο φόντο των βίαιων εξελίξεων στη Μέση Ανατολή. Οι δυνάμει γεωπολιτικές αλλαγές στη ευρύτερη περιοχή, καθώς και η κοινωνική και οικονομική αστάθεια στην Τουρκία, μαζί με τις ρηξικέλευθες πρωτοβουλίες του φιλόδοξου και πανίσχυρου ηγέτη της, δημιουργούν θολή ατμόσφαιρα που μειώνει αρκετά την ορατότητα ακόμη και στους κατ’ εξοχήν ειδικούς.
Χωρίς να ανήκω σε αυτούς, γνωρίζω ότι οι γεωπολιτικοί σχεδιασμοί συχνά υπαγορεύουν ασύμφορες και για πολλούς ανεξήγητες συμπεριφορές και «επενδύσεις» των ισχυρών. Ομοίως, κάποιοι μη οφθαλμοφανείς γεωστρατηγικοί στόχοι, κάποιες επιδιωκόμενες ισορροπίες ή αποτρεπτικές ανισορροπίες, μπορούν να δράσουν καταλυτικά στην εγκατάλειψη ακόμα και προχωρημένων μεγάλων σχεδίων.
Χωρίς να θέλω να γίνω μάντης κακών για τη γείτονα χώρα, υπάρχουν συγκεκριμένα ιστορικά παραδείγματα ατελέσφορης κατάληξης αντίστοιχων μεγαλεπήβολων σχεδιασμών.
* Ο δρ Παντελής Οικονόμου είναι πρώην πυρηνικός επιθεωρητής του ΙΑΕΑ. Το άρθρο αποτελεί απόσπασμα από το βιβλίο του «Παγκόσμια πυρηνική απειλή», κεφάλαιο «Τουρκία», που θα κυκλοφορήσει σύντομα από τις Εκδόσεις Ι. Σιδέρης.
Πηγή: Ακυρώνει Σινώπη, πρόβλημα και με Ακουγιού: Τα απατηλά πυρηνικά όνειρα της Τουρκίας https://hellasjournal.com/2019/04/akyronei-sinopi-provlima-kai-me-akoygioy-ta-apatila-pyrinika-oneira-tis-toyrkias/
