Το “mea culpa” του Κληρίδη. Ο κύπριος πρόεδρος στις “Ανιχνεύσεις”.

Print Friendly, PDF & Email
- Advertisement -

Συνέντευξη του προέδρου της Κύπρου Γλαύκου Κληρίδη (2001) με αφορμή την επέτειο της εισβολής

Του ΠΑΝΤΕΛΗ ΣΑΒΒΙΔΗ 24.07.2001

Στο ιστορικό “mea culpa” του αναφέρεται ο πρόεδρος της Κύπρου Γλαύκος Κληρίδης σε συνέντευξη που μας παραχώρησε με αφορμή την επέτειο των 27 χρόνων από την τουρκική εισβολή στη μεγαλόνησο.

Ο κ. Κληρίδης μιλά ακόμη για τις σχέσεις Αθήνας-Λευκωσίας που πέρασαν μια μικρή δοκιμασία το τελευταίο διάστημα αλλά και για την προοπτική του κυπριακού.

Ερ. Κύριε πρόεδρε, είσθε από τους τελευταίους μιας γενιάς πολιτικών που έζησαν το δράμα της σύγχρονης ιστορίας της Κύπρου.

Καθώς ερχόμουν να σας δω, ένας συμπατριώτης σας μου είπε πως η γενιά αυτή πήρε την Κύπρο ολόκληρη για να την πάει κάπου αλλού. Σήμερα, ένα μέρος βρίσκεται υπο τουρκικήν κατοχή και ένα άλλο το έχουν οι Άγγλοι. Τι έχει απομείνει από εκείνον το σκληρό και μακρόχρονο αγώνα του κυπριακού λαού;

Απ. Έχει απομείνει ένας κυπριακός ελληνισμός ο οποίος εξακολουθεί να αγωνίζεται για την απελευθέρωση των σκλαβωμένων αδελφών του, για τα ιδανικά που τον διακατέχουν και ο οποίος θέλει να κρατήσει αυτή την έπαλξη, αυτό το προκεχωρημένο φυλάκιο, όπως το παρέλαβε από τους προγόνους του. Σ αυτό τον αγώνα έχει ενταχθεί ολόκληρος ο κυπριακός λαός ανεξάρτητα από πολιτικές ιδεολογίες και πιστεύω. Είναι ένας αγώνας ο οποίος μακροχρόνια θα κερδηθεί.

Ερ. Η αποτίμηση που κάνετε για τους πολιτικούς που πήραν μέρος σ αυτή τη δύσκολη φάση του κυπριακού είναι θετική; Οι εξελίξεις που είχαμε ήταν νομοτελειακές;

Απ. Κοιτάξτε, αν δεν γινόταν το προδοτικό πραξικόπημα το οποίο δεν έκανε ο κυπριακός ελληνισμός, αλλά η χούντα από την Ελλάδα, σήμερα θα ήταν τελείως διαφορετική η κατάσταση στην Κύπρο. Δεν είμαι εξ εκείνων που ισχυρίζονται ότι στο παρελθόν δεν κάναμε και εμείς λάθη. Αλλά τα λάθη εκείνα δεν είναι αυτά που οδήγησαν στην τουρκική στρατιωτική επέμβαση και στην κατοχή τμήματος του κυπριακού εδάφους από την Τουρκία.

Εκείνο που άνοιξε τις πόρτες για την Τουρκία ήταν ένα εγκληματικό πραξικόπημα για να ανατρέψουν τη νόμιμη κυβέρνηση της κυπριακής δημοκρατίας και νομίζοντας ότι θα μπορούσαν να κηρύξουν την Ένωση χωρίς να κάνουν πόλεμο με την Τουρκία.

Όταν όμως είδαν ότι θα έπρεπε Ελλάς και Τουρκία θα έπρεπε να αντιμετωπίσουν η μια την άλλη δια των όπλων, έκαναν πίσω.

Σήμερα η Κύπρος αγωνίζεται να διορθώσει αυτήν την καταστροφή που επέφερε το πραξικόπημα. Και αγωνίζεται έχοντας παρά το πλευρό της και πιστεύοντας στην Ελλάδα. Γι αυτό καλλιεργούμε με όλες τις δυνάμεις μας τη συνεννόηση και τις καλές σχέσεις με την Αθήνα.

Ερ. Θα θίξουμε στην  εξέλιξη της συνέντευξης αυτό το κεφάλαιο κ. πρόεδρε, προηγουμένως θα ήθελα να σας ρωτήσω αν στο υπόλοιπο της θητείας σας μπορεί να υπάρξει κάποια σημαντική εξέλιξη στο εθνικό πρόβλημα;

Απ. Πιστεύω ναι, διότι η διεθνής κοινότητα αντιλαμβάνεται ότι θα πρέπει να λυθεί το κυπριακό προ της ένταξής μας χωρίς τούτο να σημαίνει ότι το βάζει ως προϋπόθεση για την ένταξή μας. Αλλά πιστεύει ότι η πορεία της Κύπρου για ένταξη μπορεί να είναι ο καταλύτης για τη λύση του κυπριακού. Και λέγω το εξής. Σήμερα υπάρχει μια ομοβροντία και από τις Ηνωμένες Πολιτείες και από την Ευρώπη προς την Τουρκία στην οποία λένε: Κοίταξε, γύρισε στην τράπεζα των διαπραγματεύσεων, διαπραγματεύσου, γιατί η Κύπρος οπωσδήποτε θα μπεί. Αυτό θα αναγκάσει τη  Τουρκία να αναθεωρήσει και την στάση της όσον αφορά τη θέση της ότι δεν διαπραγματεύεται αν το ούτως καλούμενο τουρκοκυπριακό κράτος Βορείας Κύπρου δεν αναγνωρισθεί.

ΑΙΣΙΟΔΟΞΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΤΑΞΗ

Ερ. Είσθε αισιόδοξος για την ένταξη της Κύπρου;

Απ. Μάλιστα

Ερ. Τι όφελος θα έχει η κυπριακή δημοκρατία με τη  ένταξή της στην Ε. Ε. αν η Τουρκία κρατήσει τα κατεχόμενα ως έχουν;

Απ. Θα έχει το γεγονός ότι ολόκληρη η Κύπρος θα ενταχθεί. Θα υπάρχει ένα μέρος στο οποίο η κυβέρνηση δεν θα μπορεί να εφαρμόσει τις αποφάσεις της Ενωμένης Ευρώπης λόγω του ότι το μέρος αυτό θα βρίσκεται υπο τουρκική κατοχή. Αλλά και αν το κρατήσει όπως είναι σήμερα, το πρώτον θα το προσαρτήσει; Η απάντησή μου είναι όχι. Διότι δεν προσθέτει τίποτε σε όσα έχει και δημιουργεί πρόβλημα στις σχέσεις της με την Ευρώπη. Να το κρατήσει ως έχει, θα έχει πρόβλημα με τους τουρκοκυπρίους. Ήδη σε έρευνα που έκανε η ίδια η τουρκική πλευρά διαπίστωσε ότι 95% του πληθυσμού τάσσονται υπέρ της συνεργασίας μαζί μας και της ένταξης στην Ευρώπη και μόνο ένα 5% υποστηρίζει την προσάρτηση.

Δεύτερον, θα έχει πρόβλημα η ίδια η Τουρκία στις σχέσεις της με την Ευρώπη και

Τρίτον, το οικονομικό βάρος το οποίο σηκώνει σήμερα η Τουρκία για το βόρειο τμήμα, διότι όχι μόνο η στρατιωτική της παρουσία αλλά και ο προϋπολογισμός του βορείου τμήματος, κατά 80% καλύπτεται από την Τουρκία.

Η οικονομική κατάσταση της Τουρκίας δεν είναι τέτοια που θα της επιτρέπει να σηκώνει αυτό το βάρος για πολύ καιρό.

Ερ. Δεν ελλοχεύει και ο κίνδυνος μιας διχοτόμησης κ. πρόεδρε κάτι που προσπαθεί η ελληνική πλευρά να τον αποφύγει πάση θυσία;

Απ. Ο κίνδυνος της διχοτόμησης ελλοχεύει και θα ελλοχεύει μέχρις ότου το κυπριακό πρόβλημα λυθεί. Από τη στιγμή που τα τουρκικά στρατεύματα κατέλαβαν με την παράνομη εισβολή και κατέχουν ένα σημαντικό τμήμα της Κύπρου, υπάρχει πάντα ο κίνδυνος της διχοτόμησης αν κατορθώσει η Τουρκία να πείσει τη διεθνή κοινότητα (μέχρι στιγμής δεν το έχει κατορθώσει παρόλες τις προσπάθειες που έκανε), ότι πρέπει να αναγνωρισθεί το βόρειο τμήμα. Αν δεν πείσει ότι πρέπει να αναγνωρισθεί σαν χωριστό κράτος τότε για να γίνει διχοτόμηση θα πρέπει να το προσαρτήσει. Αλλά πράττοντας αυτό η Τουρκία παραβιάζει τις συνθήκες εγγυήσεως, παραβιάζει τα ανθρώπινα δικαιώματα, παραβιάζει τις αρχές της Ευρώπης και θα καταντήσει να είναι αποδιοπομπαίος τράγος διεθνώς. Δεν θα ρισκάρει, λοιπόν, μια τέτοια κίνηση η Τουρκία. Η Τουρκία, το μάξιμουμ που μπορεί να κάνει είναι να διατηρήσει την κατάσταση ως έχει αλλά ποιο είναι το μέλλον του βορείου αυτού τμήματος. Σήμερα οι τουρκοκύπριοι οι οποίοι το 1974 ήσαν 134.000 έχουν μετοικήσει διότι δεν υπάρχει προοπτική από κει, δεν υπάρχει εργασία, το βιοτικό επίπεδο είναι χαμηλό, έχουν μείνει 80.000. Θα συνεχίσει, λοιπόν, η αφαίμαξη των τουρκοκυπρίων; Θα μου πείτε ναι αλλά φέρνει τούρκους από την Τουρκία. Τι θα πετύχει με αυτό το πράγμα;

Ερ. Θα έχει μια μόνιμη παρουσία…

Απ. Θα έχει μια μόνιμη παρουσία σε μια Κύπρο που η κυπριακή πολιτική προσφέρει ότι η Κύπρος θα είναι αποστρατικοποιημένη.

ΟΙ ΑΠΕΙΛΕΣ ΤΖΕΜ

Ερ. Από ότι ακούω κ. Πρόεδρε δίνεται σημασία σε ευαισθησίες της Τουρκίας ευρωπαϊκού χαρακτήρα. Θα ήθελα την απάντησή σας στο εξής. Ο κ. Τζέμ έχει επανειλημμένως δηλώσει ότι η αντίδραση της Τουρκίας σε περίπτωση ένταξης της Κύπρου στη  Ε.Ε. θα είναι χωρίς όρια.

Στο παρελθόν τουλάχιστον, η Τουρκία αυτό που έλεγε το εννοούσε και κάποια στιγμή είχε «φιλανδοποιήσει» τις γειτονικές της χώρες. Από τη Συρία μέχρι όπου μπορεί να φανταστεί κανείς. Ανησυχείτε ακόμη και για βίαιη, στρατιωτικού χαρακτήρα αντίδραση της Τουρκίας σε περίπτωση ένταξης της Κύπρου στην Ε.Ε.;

Απ. Η δική μου η εκτίμηση κατόπιν πολύ σοβαρής μελέτης είναι ότι η Τουρκία δεν θα επιχειρήσει να δημιουργήσει πρόβλημα στρατιωτικής αντιπαράθεσης γιατί πρώτα θα πρέπει να αποφασίσει πότε θα το κάνει. Θα το κάνει αφού μπούμε στην Ευρώπη; Αν το κάνει, τότε ασφαλώς δεν επεμβαίνει μόνο σε έδαφος της κυπριακής δημοκρατίας αλλά σε έδαφος της ενωμένης Ευρώπης. Και δεν νομίζω ότι θα κάνει τέτοιο αδέξιο χειρισμό που να θέλει να έρθει σε αντιπαράθεση ότι παραβίασε έδαφος της Ενωμένης Ευρώπης. Εκτός και αν έχει αποφασίσει ότι θα αψηφήσει το θέμα της ένταξής της στην Ευρώπη, τις οικονομικές ανάγκες που έχει από την Ευρώπη και χίλια δύο άλλα πράγματα. Και τις συμμαχίες της ακόμη.

Θα μου πείτε μπορεί να το κάνει προτού μπούμε. Θα το κάνει αλλά ποιο θα είναι το κόστος της. Θα το κάνει για να μας εμποδίσει να μπούμε στην ενωμένη Ευρώπη και θα έρθει σε αντιπαράθεση με την υπόλοιπη Ευρώπη η οποία θέλει να βάλει την Κύπρο αλλά η Τουρκία με στρατιωτική ενέργεια την εμποδίζει; Θα δεχθεί αυτό το πράγμα η Ευρώπη; Πιστεύω ότι το μάξιμουμ το οποίο θα κάνει είναι μα πεί ότι συνεχίζεται το καθεστώς από κει και ότι το ενισχύει οικονομικά και στρατιωτικά.

Αλλά και αν επιχειρήσει ξέρει η Τουρκία ότι δεν είμεθα στο 1974. Το 1974 είχαμε μια άμυνα η οποία ήταν κάτω του υποτυπώδους. Είχαμε μια Εθνική Φρουρά με οπλισμό μεταξύ του Πρώτου και του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου. Με έξη άρματα μάχης. Σήμερα τα πράγματα είναι πολύ διαφορετικά. Και θα ξέρει η Τουρκία ότι αν επιχειρήσει οτιδήποτε δεν είναι θέμα κόστους επτά ημερών. Θα είναι θέμα με αρκετή διάρκεια.

Ερ. Πάντως ακούγεται λίγο παράξενα κ. Πρόεδρε μια μικρή χώρα, όπως η Κύπρος να απειλεί μια στρατιωτική δύναμη όπως η Τουρκία στην περιοχή.

Απ. Δεν απειλεί κανένα. Διότι λέγει ότι έχει τη δυνατότητα να υπερασπίσει για αρκετόν χρόνο τα εδάφη της. Και το ερώτημα που θα έχει να αντιμετωπίσει η Τουρκία είναι: Θα μπορέσει η Ελλάς να μείνει αδιάφορη; Και αν θέλει ακόμη με μια άμυνα που μπορεί να κρατήσει 15, 20, 30 ημέρες; Και το ερώτημα θα επιτρέψουν στην Τουρκία να αναστατώσει και το Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο για να εμποδίσει την Κύπρο από το να μπεί στην Ενωμένη Ευρώπη; Εν πάσει περιπτώσει εκείνο που θέλω να τονίσω είναι ότι εμείς δεν επιδιώκουμε την αντιπαράθεση. Αλλά παρά τις εκτιμήσεις που κάνουμε ότι δεν είναι μεγάλες οι πιθανότητες για την Τουρκία, έχουμε πάρει και παίρνουμε όλα τα αναγκαία μέτρα. Η Κύπρος σήμερα μπορεί να παρουσιάσει έναν αξιόμαχο, αξιόλογο στρατό που υπερβαίνει τις σαράντα χιλιάδες.

Ερ. Κύριε πρόεδρε, υπάρχουν κάποιες δηλώσεις του Βέλγου υπουργού Εξωτερικών η χώρα του οποίου αυτή την περίοδο ασκεί την προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης που ουσιαστικά παραπέμπουν στη  αποδοχή της τουρκικής θέσης για συνομοσπονδία. Πιστεύετε ότι ήταν μια στιγμιαία ελαφρότητα ή υπάρχει κάποιο παρασκήνιο που μπορεί να οδηγήσει σε άλλες εξελίξεις;

Απ. Δεν νομίζω ότι υπάρχει παρασκήνιο για να προωθηθεί η λύση συνομοσπονδίας, Είναι ξεκάθαρο στους πάντες ότι μια τέτοια λύση δεν μπορεί να βρεθεί γιατί δεν θα τη δεχθούμε. Και επομένως θα είναι μάταιος ο κόπος τους και η προσπάθειά τους.

Φθάνουμε μέχρι του σημείου που μπορεί ακόμη να αποφύγουμε να μπούμε στην Ευρώπη, να μην επιμένουμε να μπούμε αν μας πιέσουν για συνομοσπονδία. Αυτό το έχουμε κάνει ξεκάθαρο και προς το Γενικό Γραμματέα και προς όλες τις κατευθύνσεις. Εμείς είμαστε σταθεροί στις θέσεις μας ότι η λύση πρέπει να είναι μέσα στις παραμέτρους του Συμβουλίου Ασφαλείας, οι οποίες μιλούν για μια κυριαρχία, μια διεθνή προσωπικότητα, μια υπηκοότητα, απαγορεύουν την Ένωση και απαγορεύουν και τη διχοτόμηση. Μέσα σ αυτά τα πλαίσια είμαστε διατεθειμένοι αφού ληφθούν υπόψη και οι συνθήκες ανθρωπίνων δικαιωμάτων, οι ερμηνείες που εδόθησαν σε αυτές τις συνθήκες από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, είμαστε έτοιμοι να διαπραγματευθούμε μια λύση η οποία θα είναι λειτουργήσιμη και βιώσιμη.

ΕΡ. Υπάρχει κάποιο παρασκήνιο σ’ ότι αφορά την επανέναρξη των διακοινοτικών συνομιλιών. Σ’ αυτό το παρασκήνιο η ελληνική πλευρά πιέζεται να κάνει κάποιες υποχωρήσεις για να αρχίσουν οι συνομιλίες.

Απ. Μέχρι της στιγμής δεν μας έχουν πεί λέξη. Διότι εμείς έχουμε δηλώσει και γραπτώς εις το Γενικό Γραμματέα ότι είμεθα έτοιμοι ανα πάσα στιγμή να μας καλέσει σε συνέχιση των συνομιλιών εκ του σύνεγγυς από εκεί που παραμείναμε. Κανείς δεν έχει έλθει να μας πεί ούτε από τα Ηνωμένα Έθνη είτε από την Ευρώπη είτε από τη Βρετανία είτε από τις Ηνωμένες Πολιτείες ότι για να μπορέσουμε να κάνουμε συνομιλίες πρέπει να κάνετε το Α ή το Β. Και δεν αποκρύπτω ότι από τη στιγμή που έφυγαν οι Τούρκοι από την τράπεζα των διαπραγματεύσεων με επιστολές μου προς το Γενικό Γραμματέα, προς τον πρόεδρο της Ε.Ε., προς τα μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας, έχω ξεκαθαρίσει με πολύ αυστηρότητα ότι δεν πρόκειται να επανέλθω στη  τράπεζα των διαπραγματεύσεων αν δώσουν ή υποσχεθούν οτιδήποτε στον κ. Ντενκτάς για να τον επαναφέρουν στην τράπεζα. Σημασία δεν έχει αν θα επανέλθει ή όχι. Σημασία έχει αν θα διαπραγματευθεί. Και ούτε και να διαπραγματευθεί είμαστε διατεθειμένοι να δώσουμε τίποτε.

Εις την τράπεζα των διαπραγματεύσεων τα συζητούμε. Αλλά δεν δεχόμεθα προκαταρκτικές δεσμεύσεις ή υποσχέσεις προς την τουρκική πλευρά σε ότι αφορά το Α ή το Β.

Ερ. Συζητείτε σε ένα πλαίσιο που έχει τεθεί ή συζητείτε οτιδήποτε έχει τεθεί στην τράπεζα των διαπραγματεύσεων;

Απ. Στην τράπεζα των διαπραγματεύσεων συζητούμε το κάθε τι μέσα στο πλαίσιο των ψηφισμάτων. Τα ψηφίσματα, δεν είναι όροι που βάλαμε εμείς. Έλεγαν, να επιστρέψουν και οι δύο πλευρές χωρίς όρους. Τα ψηφίσματα το έχουμε ξεκαθαρίσει δεν είναι όροι. Είναι εντολές προς το Γενικό Γραμματέα του Συμβουλίου Ασφαλείας μέσα σε ποια βάση θα εξασκήσει τις καλές του υπηρεσίες.

Ερ. Τη διεθνή κοινότητα την απασχολεί κ. πρόεδρε η μορφή της λύσης; Μια συνομοσπονδία κ. πρόεδρε εξυπηρετεί την Ε.Ε.;

Απ. Όχι δεν μπορεί μια συνομοσπονδία να λειτουργήσει μέσα στην Ενωμένη Ευρώπη. Η ίδια η Ευρώπη δεν δέχεται πολιτεύματα συνομοσπονδίας, διότι σε μια συνομοσπονδία ποιος θα έχει την ευθύνη οι αποφάσεις οι οποίες λαμβάνονται να υλοποιούνται; Στις συνομοσπονδίες υπάρχουν δύο κράτη τα οποία συμφωνούν για περιορισμένο αριθμό θεμάτων, άμυνα κλπ να συνεργάζονται. Το ίδιο το σύστημα της Ε.Ε. δεν επιτρέπει δυαρχίες.

Ο ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗΣ ΤΩΝ ΚΑΤΕΧΟΜΕΝΩΝ

Ερ. Ένας νέος κίνδυνος διαφαίνεται αυτές τις ημέρες σύμφωνα με δημοσιεύματα εφημερίδων αλλά και επίσημες δηλώσεις. Είναι ο κίνδυνος της αναγνώρισης του κατεχόμενου τμήματος από ισλαμικές χώρες. Ήδη ο υπουργός Εξωτερικών πραγματοποιεί επισκέψεις στις χώρες αυτές. Πόσο επικίνδυνη είναι αυτή η εξέλίξη;

Απ. Καμιά φορά ο τύπος δημιουργεί μεγάλα προβλήματα εκεί που δεν υπάρχουν. Είναι γεγονός ότι προ καιρού η Τουρκία έκανε μια κίνηση προς τις χώρες του Αραβικού κόλπου για να πιέσουν τη δική μας την πλευρά να αποδεχθούμε την αναγνώριση τουρκοκυπριακού κράτους. Η κίνηση αυτή μας διημείφθη και λάβαμε τα μέτρα μας και ο κίνδυνος απεφεύχθη. Σήμερα αν ο υπουργός εξωτερικών επισκέφθηκε ισλαμικές χώρες δεν είναι για να αποτρέψει εκείνον τον κίνδυνο. Αλλά επειδή ο κ. Τζέμ περιήλθε όλες αυτές τις χώρες και μπορεί να δημιούργησε εντυπώσεις, ο κ.Κασουλίδης εστάλη για να μιλήσει με όλες αυτές τις χώρες. Δεν θα το ονόμαζα ότι υπάρχει κίνδυνος αναγνώρισης από την περιοχή αυτή.

Ερ. Ο κ. Κασουλίδης πήγε για να συνομιλήσει για κάτι που θα γινόταν στο παρελθόν λέτε. Δεν υπάρχει εν εξελίξει ένα τέτοιο θέμα;

Απ. Ναι αλλά μερικές από τις χώρες αυτές διατύπωσαν την άποψη, ναι ο κ. Τζέμ έρχεται και μας βλέπει, ο δικός σας υπουργός;

Η απάντηση η δική μας είναι ότι ζητήσαμε επανειλημμένα και αναμέναμε να μας καθορίσετε ημερομηνία. Μας είπαν κοπιάστε και πήγαμε.

Η ΕΝΤΑΣΗ ΑΘΗΝΩΝ- ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ

Ερ. Τελευταία διαφαίνεται μια ένταση στις σχέσεις Αθήνας-Λευκωσίας. Μια ένταση που όπως είπατε και σεις μπορεί να δημιουργήσει σημαντικά προβλήματα. Υπάρχουν οι δηλώσεις και του προέδρου του κόμματος το οποίο εσείς ιδρύσατε, του κ. Αναστασιάδη και του υπουργού της Άμυνας με αφορμή και τις αδελφοποιήσεις και ο τρόπος που ο έλληνας Υπουργός Εξωτερικών χειρίζεται τα ελληνοτουρκικά. Θα ήθελα να σας ρωτήσω, η ένταση που παρουσιάστηκε αυτές τις ημέρες ήταν ευκαιριακή ή υπάρχει διαφορά τακτικής μεταξύ των δύο πρωτευουσών;

Απ. Υπάρχει μια ευαισθησία μέσα στον κυπριακό λαό. Η ευαισθησία αυτή έγκειται στο γεγονός ότι έχουμε 160 χιλιάδες πρόσφυγες από τα κατεχόμενα και ενοχλούνται όταν ακούσουν ότι ελληνικές πόλεις αδελφοποιούνται με τουρκικές πόλεις ή κωμοπόλεις ή χωριά ενώ αυτοί δεν μπορούν να πάνε πίσω στις πατρογονικές εστίες τους.

Αυτό είναι ένα αίσθημα γενικό που υπάρχει ανάμεσα στο λαό ότι καλά δεν έχουμε ένσταση για την πολιτική φιλίας Ελλάδας-Τουρκίας αλλά όχι και αδελφοποίηση όταν εμείς δεν μπορούμε να πάμε στα σπίτια μας. Αυτό είναι το λαϊκό αίσθημα. Δεν υπάρχει, όμως, κανένα κόμμα που να έχει διατυπώσει την άποψη ότι η Ελλάς δεν πρέπει να προχωρήσει να διορθώσει τις σχέσεις της με την Άγκυρα. Και η επιστολή που έστειλε ο κ. Αναστασιάδης πολύ ξεκάθαρα υποστηρίζει ότι δεν έχει καμιά αντίρρηση όπως οι σχέσεις Ελλάδας- Τουρκίας προχωρήσουν.

Αλλά υπάρχει το λαϊκό αίσθημα και οι ανησυχίες μήπως οδηγηθεί η Ελλάς σε τέτοια στενή συνεργασία και φιλία με την Τουρκία που εν ώρα κρίσεως δεν θα ανταποκριθεί στις υποσχέσεις που έχει δώσει στον κυπριακό λαό. Αν θέλετε στις κατά καιρούς κυπριακές κυβερνήσεις. Πιστεύω ότι είναι ένα εποχιακό φρούτο που θα ξεπεραστεί. Και πιστεύω ότι άρχισε να αντιλαμβάνεται η κοινή γνώμη ότι αν υπάρχουν οποιαδήποτε προβλήματα ή ανησυχίες θα ήταν σοφότερο αυτές να διερευνώνται δια της διπλωματικής οδού παρά δια δηλώσεων. Εγώ τάσσομαι και τάχθηκα και δημόσια ότι πρέπει τις σχέσεις Κύπρου Ελλάδας ανεξαρτήτως κυβερνήσεως είτε του ΠΑΣΟΚ είτε της Νέας Δημοκρατίας είτε οποιασδήποτε άλλης δημοκρατικά εκλεγμένης, πρέπει να διαφυλάττουμε τις σχέσεις Ελλάδος και Κύπρου του κυπριακού ελληνισμού με τον αδελφό ελλαδικό ελληνισμό γιατί στο παρελθόν πληρώσαμε βαρύτατο τίμημα από τις διαμάχες μεταξύ Ελλάδος και Κύπρου. Και η παράκλησή μου ήταν και προς τα ελληνικά κόμματα, το κυπριακό να θεωρηθεί ως εθνικό θέμα, ότι δεν είναι για πολιτικές διενέξεις αλλά για συναίνεση και συνεργασία για προώθηση λύσης.

Ερ. Με τη θέση που πήρατε κ. πρόεδρε, δείξατε μια ψυχραιμία και μια σοφία και μου ήρθε στο νού μια συνέντευξη που διάβασα του Ραούφ Ντενκτάς όπου έλεγε χαρακτηριστικά ο Κληρίδης είναι σοφός. Τι θα γίνει όταν τον διαδεχθούν. Υπάρχει πράγματι πρόβλημα να αυξηθεί η ένταση με τη διαδοχή σας κ. πρόεδρε;

Απ. Πιστεύω ότι αν η Κύπρος ενταχθεί στην ενωμένη Ευρώπη πολλά πράγματα θα αλλάξουν και στις δύο κοινότητες στον τρόπο του σκέπτεσθαι. Θα αντιληφθούν ότι δεν είμαστε στο 1800 αλλά στο 2003 ή 2004. Ότι βρισκόμαστε σε μια Ευρώπη η οποία έχει προσανατολιστεί και πειστεί ότι το μέλλον της δεν είναι να πηγαίνει στο παρελθόν και στους πικρούς καταστροφικούς πολέμους που είχαν μεταξύ τους, αλλά στη συναίνεση, στην προστασία των δημοκρατικών πολιτευμάτων, στην εφαρμογή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, μέσα στο χώρο της και τη  προστασία μειονοτήτων και στο ότι το παρελθόν το χρησιμοποιούμε μόνο για να αποφεύγουμε τα λάθη του και όχι να το μιμούμεθα. Θα δουν ότι μέσα στην Ευρώπη διάφορα προβλήματα που μπορούν να δημιουργήσουν ένταση μεταξύ των χωρών μελών της ενωμένης Ευρώπης συζητούνται και λύνονται. Λύνονται σε μια ευρύτερη οικογένεια. Και ένα από τα καλά της ένταξης θα είναι και το εξής. Είναι πιθανόν να υπάρξουν εντάσεις στην Κύπρο. Οι εντάσεις αυτές όμως δεν θα είναι εντάσεις μεταξύ ελληνοκυπρίων και τουρκοκυπρίων με την Ελλάδα να συμφωνεί με τους ελληνοκυπρίους, την Τουρκία να συμφωνεί με τους τουρκοκυπρίους και να γίνεται μια οξύτατη αντιπαράθεση και να δυσκολεύεται η επίλυση λόγω της έντασης. Θα είναι μια ένταση μέσα σε ένα ευρύτερο ευρωπαϊκό περιβάλλον και αυτό θα επηρεάσει πολύ μελλοντικά. Γιατί δεν θα είναι ούτε με παρακρατικές οργανώσεις, οπλισμούς, παρακρατικές δραστηριότητες και ενέργειες αλλά θα είναι μέσα στο πλαίσιο ενός ευρύτερου σχήματος, στο οποίο δεν θα είναι Ελλάς και Ελληνοκύπριοι από τη μια, Τουρκία και Τουρκοκύπριοι από την άλλη και Βρετανοί στο μέσον. Θα είναι η Ευρώπη στο μέσον και επομένως πιστεύω ότι πολλές από τις εντάσεις θα γίνονται χωρίς να φθάνουν στο σημείο της στρατιωτικής αντιπαράθεσης.

Ερ. Άρα βλέπετε την ένταξη επι προεδρίας σας…

Απ. Ελπίζω να γίνει επι προεδρίας μου. Υπάρχουν, όμως, μερικά πράγματα τα οποία μπορεί να καθυστερήσουν την ένταξη πέραν της προεδρίας μου και τα οποία δεν οφείλονται στην Κύπρο. Οφείλονται γενικότερα στη διεύρυνση. Είναι φανερό ότι τα θέματα που αφορούν στον γεωργικό τομέα για όλες τις χώρες δεν πρόκειται να τα επιληφθεί η Ευρώπη διότι ούτε η Γαλλία το θέλει προ των εκλογών στη Γαλλία ούτε η Γερμανία. Επομένως οι εκλογές της Γερμανίας θα είναι μέσα στο 2003. Εγώ τελειώνω τη θητεία το Φεβρουάριο του 2003. Και επομένως αν αυτά τα θέματα της Ευρώπης δεν τα έχουν λύσει δεν θα αρχίσουν και οι εντάξεις.

ΤΟ “MEA CULPA”

Ερ. Βλέποντας προς τα πίσω με αυτή την πείρα που έχετε σωρεύσει πιστεύετε πως υπάρχει κάποια στιγμή που αν ενεργούσατε διαφορετικά θα είχαμε και διαφορετικές εξελίξεις στο κυπριακό;

Απ. Εις τους τέσσερις τόμους που έχω γράψει “η κατάθεσή μου», αναφέρω, ναι το 1973 με τον κ. Ντενκτάς φθάσαμε σε μια πολύ βελτιωμένη Ζυρίχη. Το πρόβλημα ήταν τότε ότι στην πλευρά μας υπήρχε από τη μια ο Ιωαννίδης στην Αθήνα, η χούντα θα έλεγα, εντός της Κύπρου υπήρχε η ΕΟΚΑ Β! με το στρατηγό Γρίβα. Ο αρχιεπίσκοπος Μακάριος, επειδή οι Τούρκοι επέμεναν να επαναληφθεί ο αποκλεισμός της ενώσεως και της διχοτομήσεως, αρνείτο να προχωρήσει. Τότε, ο μόνος ο οποίος μπορούσε να μιλήσει για το τι είχε συμφωνηθεί διότι θα έπρεπε να το δεχθούμε, ήταν ο Γλαύκος Κληρίδης ο οποίος ήταν ο συνομιλητής. Από τη μια γνωρίζοντας τη θέση του αρχιεπισκόπου ότι δεν ήταν διατεθειμένος να ξαναυπογράψει τον αποκλεισμό της Ενώσεως, γνωρίζοντας τη θέση του στρατηγού Γρίβα ο οποίος έλεγε ότι έπρεπε να σταματήσουν οι συνομιλίες και να προχωρήσουμε το θέμα της αυτοδιάθεσης, εθεώρησα ότι δεν θα έπρεπε να μιλήσω,  διότι μεταξύ των δύο αυτών δεν είχα τη δύναμη να υπερκεράσω τις θέσεις τους, να πείσω το λαό και να υπερκεράσω τις θέσεις τους. Το κεφάλαιο αυτό στο βιβλίο μου του έχω δώσει την επικεφαλίδα, “mea culpa” και διερωτώμαι έκτοτε αν δεν το έκανα επειδή δεν θα επετύγχανα τίποτε ή μήπως δεν ήθελα να σταματήσω την πολιτική μου καριέρα.

Είναι ένα ερώτημα το οποίο με απασχολεί και θα με απασχολεί μέχρι την ημέρα που θα με πάρουν στο κοιμητήριο γιατί ούτε ο ίδιος δεν είμαι σε θέση να το απαντήσω.

 

 

 

 

 

 

 

 

spot_img

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

εισάγετε το σχόλιό σας!
παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.

Διαβάστε ακόμα

Stay Connected

2,900ΥποστηρικτέςΚάντε Like
2,767ΑκόλουθοιΑκολουθήστε
29,900ΣυνδρομητέςΓίνετε συνδρομητής
- Advertisement -

Τελευταία Άρθρα